1. Hiểu về xăng máy bay

1.1. Xăng máy bay là xăng gì?

Xăng máy bay còn được mọi người biết đến với cái tên AvGas hay Aviation Gasoline, đây là một cái tên dùng để phân biệt với xăng Mogas, một loại xăng được chuyên dụng cho xe máy và xe ô tô.

Xăng máy bay là một loại nhiên liệu đặc biệt, có chỉ số octan cực cao. Vào những thập niên đầu của thế kỷ XX, xăng máy bay được sử dụng chủ yếu trong các loại xe ô tô đua và những lọai máy bay trong dân dụng, quân sự.

Hiện nay, các nhiên liệu trong ngành hàng không không có sự phân biệt rõ ràng. Tuy nhiên, chúng ta có thể phân biệt các nhiên liệu này theo hai nhóm chính là AvGas dễ bay hơi và AvGas khó bay hơi.

AvGas dễ bay hơi là một loại nhiên liệu chuyên dùng cho các máy bay có sử dụng động cơ đốt trong. Còn AvGas khó bay hơi thì được dành cho các máy bay có động cơ phản lực, đây là một loại nhiên liệu có thành phần tương tự như dầu hỏa.

Bên cạnh đó, xăng Avgas có tính bay hơi thấp hơn so với xăng Mogas của xe máy, ô tô. Đây là một tính năng quan trọng giúp nhiên liệu có thể sử dụng được ở những vị trí có độ cao lớn.

1.2. Đặc điểm sơ lược của xăng máy bay

Để có thể tạo được xăng máy bay, người ta sẽ thực hiện quá trình chưng cất phân đoạn dầu mỏ để từ đó có thể tạo ra hydrocacbon. Để có thể tăng chỉ số octan, người ta sẽ sử dụng chì tetraetyl (tetraethyllead – TEL).

Xăng máy bay là một loại xăng cực kỳ độc hại đối với môi trường và con người. Do đó, kể từ năm 1980, xăng máy bay đã bị cấm sử dụng ở ô tô và xe máy tại nhiều nước trên thế giới. Để có thể tăng tính hiệu quả trong việc đốt nhiên liệu, người ta sẽ sử dụng alkytate để pha trộn trong xăng máy bay. Đây là một thành phần quan trọng của dầu mỏ, nó có sự pha trộn giữa các loại iso – octan với nhau. Không chỉ vậy, một số nhà máy lọc dầu còn cho thêm reformate vào trong xăng máy bay.

Ngoài chất tetraetyl, những ông chủ cung cấp xăng máy bay còn cho thêm các chất phụ gia khác như chất chống tĩnh điện, chất bôi trơn để từ đó có thể tránh sự hoen gỉ hay oxi hóa, nhằm tăng thời gian sử dụng của bình xăng. Không chỉ dừng lại tại đó, những người cung cấp xăng may bay còn cho thêm chất chống đông để có thể giảm khả năng đóng băng của nhiên liệu khi máy bay lên cao.

2. Xăng máy bay có mấy loại? Màu sắc ra sao?

2.1. Xăng máy bay có những loại nào?

Hiện nay, xăng máy bay sẽ được phân biệt theo chỉ số nồng độ chỉ cực đại ở trong xăng. Do sự đắt đỏ của phụ gia tetraetyl, người ta đã tính toán thật cẩn thận, chỉ cho một lượng phụ gia vừa đủ đạt mức tiêu chuẩn mà octan cần có. Do vậy, thông thường, chỉ số tetraetyl sẽ có nồng độ đạt mức thấp hơn so với cực đại. Dựa vào nồng độ chì này, người ta sẽ có cách phân biện như sau:

Đầu tiên, đối với avgas 100/130, đây là loại xăng có chỉ số octan cao nhất. Loại xăng này chứa tới 4 gam chì trên một gallon Mỹ, trung bình là 1,12 g/l.

Còn đối với avgas 100LL, đây là loại nhiên liệu có chỉ số octan thấp hơn. Nhiên liệu này chỉ chứa tối đa 2 gam chì trên một gallon Mỹ, trung bình vào khoảng 0,56 g/l. Có thể nói, avgas 100LL là loại xăng cực kỳ phổ biến, được sử dụng chủ yếu ở khắp các loại máy bay dân dụng. Nhằm có thể giảm thiểu chi phí, xăng avgas 100LL được tạo ra để thay thế cho avgas 100/130.

Cuối cùng là xăng avgas 80/87. Đây là nhiên liệu ít chí nhất, chỉ có thể đạt cực đại là 0,5 gam trên một gallon Mỹ. Cũng do có lượng chì ít, avagas 80/87 chỉ được sử dụng trong các động cơ có chỉ số nén cực thấp.

Ngoài những loại avgas kể trên, trong quá khứ, người ta còn sử dụng nhiên liệu avgas 115/145 trong các máy bay quân sự của thế kỷ trước trước.

Chúng ta cần chú ý một điều, chỉ số octan trong xăng của máy bay không thể so sánh trực tiếp với chỉ số octan trong các bình xăng của xe máy, ô tô. Nguyên nhân chủ yếu tạo ra điều này chính là do trong quá trình thử nghiệm, động cơ và phương pháp được sử dụng để kiểm tra chỉ số này trong hai trường hợp là hoàn toàn khác nhau.

Ở xăng máy bay, chỉ số đầu tiên cũng là chỉ số nhỏ hơn, dùng để chỉ cấp độ trộn nghèo. Còn chỉ số sau, cũng là chỉ số lớn hơn, dùng để chỉ cấp độ trộn giàu. Còn ở xăng mogas, chỉ số octan được hiểu như là một chỉ số chống nổ. Nó chính là chỉ số trung bình của octan được dựa trên các phương pháp nghiên cứu và thử động cơ của ô tô, xe máy.

Xem thêm: Ethanol là gì? Ethanol có ứng dụng như thế nào trong cuộc sống?

2.2. Xăng máy bay có màu sắc như thế nào?

Do xăng máy bay có sự đa dạng về chủng loại và tính năng, do đó, người ta sẽ thêm vào các chất nhuộm màu để giúp phi công có thể dễ dàng phân biệt các loại xăng.

Đầu tiên là xăng avgas 100/130, người ta sẽ cho chất nhuộm màu để xăng có màu xanh lục. Sau đó là nhiên liệu avgas 100LL, người ta sẽ sử dụng chất nhuộm màu có màu xanh lam. Cuối cùng là xăng máy bay Avgas 80/87, người ta sẽ cho chất nhuộm màu có màu đỏ.

Còn đối với riêng nhiên liệu của các loại máy bay phản lực, đây là những nguyên liệu loại trong suốt hay vàng nhạt. Do đó, người ta sẽ không nhuộm màu các loại nhiên liệu này. Nhiên liệu của máy bay phản lực còn được biết đến với cái tên JET A1.

3. Tác hại của xăng máy bay đối với các phương tiện khác

3.1. Gây cháy nổ xe ô tô và xe máy

Theo nghiên cứu, chúng ta không được dùng xăng máy bay cho xe máy hay ô tô. Nếu chúng ta dùng nhiên liệu Avgas cho các loại phương tiện này thì rất dễ gây cháy nổ. Nguyên nhân chủ yếu do trong nhiên liệu Avgas chứa một lượng lớn chì và octan.

Không chỉ vậy, chì TEL và octan trong xăng máy bay còn có tính chất ăn mòn gioăng của xe máy, ô tô. Điều này dễ khiến xe máy, ô tô rất dễ bị thất thoát nhiên liệu trong quá trình sử dụng. Không những thế, octan và chì TEL còn có khả năng ăn mòn kim loại điều rất dễ khiến xe máy và ô tô trở thành những “quả bom” di động khi các phương tiện chuyển động.

3.2. Không được pha trộn xăng máy bay với nhiên liệu khác

Khi chúng ta pha trộn xăng máy bay với nhiên liệu của các phương tiên khác, rất dễ ảnh hưởng tới quá trình cháy của động cơ các phương tiện trong quá trình chuyển động. Điều cũng lý giải lý do vì các phương tiện thường hay bị chết máy, đồng thời cũng dễ bị cháy nổ khi đang lưu thông trên đường.

Không chỉ vậy, xăng máy bay còn có tính chất dễ ăn mòn, làm giãn nở các vật liệu cao su. Điều này rất dễ gây hiện tượng phì xăng, dễ bắt cháy trong quá trình di chuyển. Không những thế, nó còn làm hỏng các máy móc bên trong ô tô, gây khó khăn cho thợ sửa chữa ô tô trong việc thay thế.

3.3. Làm hỏng động cơ của các phương tiện

Về bản chất, xăng Avgas của máy bay là một loại nhiên liệu được tạo thành từ dầu kerosene. Khi nhiên liệu được làm ra từ loại dầu này, chúng sẽ giống với dầu diesel hơn là nhiên liệu dùng cho ô tô, xe máy. Do vậy, nếu sử dụng xăng máy bay để sử dụng cho xe máy, ô tô thì rất dễ gây hỏng động cơ. Nguyên nhân chính là do động cơ bị kích nổ. Do vậy, các phương tiện có động cơ chạy bằng dầu diesel thì hoàn toàn có thể dùng xăng máy bay làm nhiên liệu thay thế. 

3.4. Điều cần lưu ý khác

Do xăng máy bay có một mùi thơm đặc trưng nên rất nhiều người nhầm tưởng xăng máy bay là xăng thơm. Tuy nhiên, xăng thơm và xăng máy bay là 2 loại hoàn toàn khác nhau.

Xăng thơm thực chất là một loại dung môi có thành phần hóa học chính là Butyl Acetate, có công thức là C6H12O2. Loại dung môi có công dụng chính dùng để pha trộn sơn, các chất tẩy rửa,…

Như vậy, toàn bộ bài viết đã lý giải cho chúng ta thấy xăng máy bay là xăng gì. Hy vọng qua những thông tin trên, chúng ta đã hiểu rõ hơn về xăng máy bay và biết cách sử dụng xăng máy bay trong đời sống thường ngày. Vieclam123.vn sẽ tiếp tục cung cấp các thông tin về các nhiên liệu khác nhau trong các bài viết tiếp theo.