1. Tượng nhân sư là gì? Tượng nhân sư do ai xây dựng?

1.1. Tượng nhân sư là gì?

Tượng nhân sư, hay Sphinx là bức tượng khổng lồ được xây dựng từ đá vôi, có hình dáng của một con sư tử nhưng lại mang đầu của một người đàn ông. Bức tượng nhân sư The Great Sphinx of Giza được đặt ngay cạnh kim tự tháp của Pharaoh Khafre thuộc cao nguyên Giza ở bờ tây sông Nile.

Bức tượng này được ghi nhận là bức tượng nhân sư nguyên khối lớn nhất thế giới với chiều dài lên đến 73,5 mét và chiều cao đạt 20,22 mét. Người ta cho rằng bức tượng nhân sư này đã được xây dựng trong khoảng thời gian Pharaoh Khafre trị vì, khoảng 2558 – 1532 TCN.

Hiện nay, tượng nhân sư, hay Sphinx, chỉ là những tên gọi mà giới khoa học đặt cho bức tượng này bởi họ không tìm kiếm được bất cứ tài liệu nào có chứa tên gọi của tượng nhân sư. Cái tên duy nhất các nhà khoa học tìm thấy trong văn kiện ở thời kỳ Tân Vương Quốc là Hor-em-akhet. Tên này được khắc trên Dream Stele (Tấm bia giấc mơ) của Pharaoh Thutmose IV.

Cái tên tượng nhân sư bắt nguồn từ sự tích về một con quái vật đầu người thân sư tử và có cánh trong thần thoại Hy Lạp, đó chính là Sphinx. Có truyền thuyết kể lại rằng tượng nhân sư canh gác lăng mộ của vua và sẽ hỏi một câu hỏi cho bất cứ kẻ nào dám lại gần. Nếu như kẻ đó không trả lời được câu hỏi thị nó sẵn sàng bóp chết kẻ đó.

1.2. Tượng nhân sư do ai xây dựng?

Cho đến này, các tài liệu cổ liên quan đến tượng nhân sư là không có nhiều, chính vì thế mà các nhà khoa học, nhà khảo cổ rất đau đầu khi cố gắng đi tìm tên gọi chính xác của bức tượng này, cũng như thời gian bức tượng được xây dựng và ai là người đã xây dựng tượng nhân sư.

Sau nhiều tranh luận thì giới khoa học đã thống nhất rằng tượng nhân sự được xây dựng vào khoảng năm 2500 TCN và có lẽ chính Pharaoh Khafre đã chỉ đạo xây dựng nên bức tượng này.

Tuy thế nhưng tượng nhân sư cao tới 20,22 m và dài 73,5 m, bởi vậy người ra hoài nghi với trình độ khoa học kỹ thuật thời đó thì làm thế nào để con người xây dựng được tượng nhân sư khổng lồ như vậy. Hơn nữa, bức tượng The Great Sphinx of Giza còn được ghi nhận là bức tượng nguyên khối. Với trọng lượng như vậy thì làm thế nào để người xưa di chuyển bức tượng?

Những nghi vấn này tương tự như những nghi vấn liên quan đến việc xây dựng kim tự tháp. Thậm chí có nhiều người còn cho rằng việc xây dựng tượng nhân sư có sự can thiệp của người ngoài hành tinh. Nhưng giả thuyết này có vẻ khá khó tin.

Ngoài ra, cũng có nhiều tranh cãi về giả thuyết tượng nhân sư được chỉ đạo xây dựng bởi Pharaoh Khafre. Có nhiều nhà khảo cổ không đồng ý với quan điểm này. Họ cho rằng tượng nhân sư được xây dựng trước triều đại của Pharaoh Khafre. Những tranh cãi bắt nguồn từ nguyên nhân không tìm được bất cứ tài liệu cổ nào có ghi chép về tượng nhân sư.

2. Một số thông tin thú vị về tượng nhân sư

2.1. Tượng nhân sư là một tác phẩm điêu khắc

Thật thú vị khi tượng nhân sư không phải một công trình xây dựng được ghép từ nhiều phiến đá. Tượng nhân sư là tác phẩm điêu khắc từ một tảng đá vôi nguyên khối khổng lồ được phát hiện từ mỏ đá.

Bên cạnh đó, giới khoa học cũng đặt ra rất nhiều câu hỏi về kỹ nghệ chạm khắc tượng nhân sư. Có giả thuyết cho rằng người Ai Cập cổ đã sử dụng búa và đục để tạc tượng.

Cũng có ý kiến cho rằng người xưa đã sử dụng nước để làm tan đá vôi, sau đó tạo hình cho bức tượng. Điều này là có khả năng xay ra bởi vào thời cổ đại thì bình nguyên Giza là một vùng đất màu mỡ chứ không phải là sa mạc như hiện nay. Tuy nhiên, nhiều nhà khoa học lại cho rằng chính nước mưa mới là nguyên nhân làm xói mòn đá vôi.

2.2. Tấm bia đá Dream Stele ở giữa hai chân tượng nhân sư

Tượng nhân sư The Great Sphinx of Giza nằm trong tư thế phủ phục, đầu nhô cao, phần thân tượng vùi sâu trong cát sa mạc. Đặc biệt là mặc dù có tuổi đời hàng nghìn năm nhưng toàn bộ bức tượng đều giữ được màu sắc nguyên thủy.

Tượng nhân sư sau khi được xây dựng hoàn tất trải qua thời gian đã bị chôn vùi trong cát sa mạc và chỉ còn nhìn thấy cái đầu. Đến triều đại của Pharaoh Thutmose, chính vị Pharaoh này đã ra lệnh khai quật tượng nhân sư đang bị vùi sâu trong cát. Sau đó, vị Pharaoh này cũng đã ra lệnh đặt tấm bia đá Dream Stele vào giữa hai chân của bức tượng ghi nhận niên đại của bức tượng là khoảng 1200 năm.

2.3. Phần đầu của tượng nhân sư là phụ nữ?

Có một chi tiết khiến cho nhiều người kết luận rằng phần đầu của tượng nhân sự là đầu của một người đàn ông đó là bộ râu trên cằm. Tuy vậy, có nhiều người đến tham quan tượng nhân sư và đã mô tả rằng tượng nhân sư có phần đầu của một người phụ nữ.

Trong nhiều văn kiện cổ cũng ghi nhận phần đầu của tượng nhân sư là đầu của một người phụ nữ. Thậm chí nhiều văn bản còn mô tả rằng tượng nhân sư có cả cổ và bộ ngực của người phụ nữ. Người ta còn tìm thấy nhiều dấu vết chứng tỏ khuôn mặt của tượng nhân sư giống với khuôn mặt của một người phụ nữ khi trang điểm đậm.

2.4. Nhân sư trong thần thoại Hy Lạp

Như đã đề cập đến trước đó, tên gọi nhân sư được bắt nguồn từ tên gọi của một loại quái vật đầu người mình sư tử và có đối cánh của đại bàng xuất hiện trong thần thoại Hy Lạp.

Trong thần thoại Hy Lạp, nhân sư – Sphinx – là hậu duệ của ác thần Typhoon và làm nhiệm vụ gác cổng thành Thebes. Chỉ những người giải được câu đố của nó với có thể vào thành. Nếu trả lời sai thì sẽ bị nó sẽ bóp cổ hoặc ăn thịt.

Cũng trong thần thoại Hy Lạp, người đã đánh bại được nhân sư có tên là Oedipus. Ngay từ khi sinh ra, Oedipus đã được sấm truyền là sẽ giết chết vua cha và cưới mẹ. Chính vì thế mà để lời sấm này không thành hiện thực thì nhà vua lúc đó đã mang Oedipus ra khỏi thành và đưa cho người khác nuôi.

Khi Oedipus lớn lên cũng là lúc con nhân sư gác cổng xuất hiện ở trước thành Thebes. Anh chàng đã gặp vua và tranh luận rất nhiều về cách giải quyết con nhân sư. Sau đó, Oedipus đã giết chết nhà vua. Oedipus đối mặt với con nhân sư và trả lời đúng câu hỏi của nó khiến cho con nhân sư gieo mình xuống tường thành để tự sát.

Sau chiến thắng đó, Oedipus lên ngôi vua xứ Thebes và cưới hoàng hậu của vua tiền nhiệm. Trong toàn bộ quá trình trên, anh chàng Oedipus đã không hề biết rằng vua và hoàng hậu chính là cha mẹ ruột của mình. Cho đến sau này, khi một người hầu cận của vua tiền nhiệm nói cho chàng biết sự thật thì Oedipus đã vô cùng đau khổ. Anh ta tự chọc mù hai mắt sau đó bỏ đi và sống đến cuối đời trong sự đau khổ.

Trên đây, bài viết đã cung cấp cho bạn đọc thông tin giải đáp cho câu hỏi “Tượng nhân sư là gì?” và một số sự thật thú vị về tượng nhân sư. Cho đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa khám phá ra được tên gọi thật sự của tượng nhân sư, bởi vậy cái tên nhân sư được sử dụng để gọi bức tượng này bởi sự tương đồng ề ngoại hình của bức tượng với con quái vật nhân sư – Sphinx – trong thần thoại Hy Lạp.