Rất cần thiết để đặt vấn đề này ra mà tìm hiểu. Có như vậy mới tận dụng lợi thế hoặc tránh rủi ro của tư bản tài chính. Hãy tìm hiểu cụ thể về tư bản tài chính dựa vào nội dung bài chia sẻ bên dưới nhé.

1. Tư bản tài chính là gì?

Thuật ngữ tiếng Anh của tư bản tài chính được gọi là Financial Capital. Lênin đã đưa ra định nghĩa Tư bản tài chính là gì. Qua đó nhận thấy rằng tư bản tài chính là sự thâm nhập, dung hợp qua lại giữa tổ chức độc quyền ngân hàng với tổ chức độc quyền công nghiệp. Chính tính độc quyền mang đến sự phản ánh hiệu quả trong mối tương quan qua lại. 

Hai chủ thể này được xác định là phụ thuộc nhau dựa trên hai bình diện là kinh tế và tính chất của tài chính. 

2. Bản chất của tư bản tài chính

Trong khi công nghiệp đang diễn ra quá trình tích tụ, sản xuất thì đồng thời những giá trị về tài chính cũng mạnh mẽ mà tham gia vào quá trình phát triển kinh tế nếu xác định thấy có tiềm năng lớn. Vậy nên chủ thể có sự lựa chọn ngành nghề công nghiệp nhằm phát triển sự nghiệp cũng đồng thời tạo ra sự tích tụ tài chính, tập trung tư bản tại ngân hàng. Hai quá trình này tồn tại song song nhau và thúc đẩy nhau. Chúng cùng mang lại cơ hội sử dụng dòng tiền trong công nghiệp được hiệu quả. Lợi ích qua lại được phản ánh, các tổ chức độc quyền tại ngân hàng cũng được hình thành. 

Nền công nghiệp phát triển, phát sinh nhu cầu vay vốn tăng cao, Nhờ vậy mà ngân hàng có được nhiều mối quan hệ làm ăn, hoạt động ngân hàng cũng phát triển sôi động. Ngân hàng là một nguồn cung cấp vốn rất tốt cho ngành công nghiệp. 

Nền kinh tế tư bản chủ nghĩa dưới sự phát triển mạnh bởi cuộc cách mạng Khoa học kỹ thuật đã thúc đẩy sự phát triển cho nhiều ngành kinh tế mới. Nó vừa phản ánh được, vừa đáp ứng được nhu cầu cao của thị trường. Ngành công nghiệp có xu hướng mở rộng trải nghiệm tại các lĩnh vực bảo hiểm, dịch vụ.

3. Tóm tắt quá trình hình thành của tư bản tài chính

Trải qua những quy trình kinh tế tài chính, tư bản tài chính dần hoàn thiện và phát triển như ở hiện tại. Những quá trình đó là gì? Diễn ra như thế nào? Đọc ngay nội dung bên dưới để nắm rõ.

3.1. Tích tụ sản xuất công nghiệp, hình thành tổ chức công nghiệp độc quyền

Ngành công nghiệp cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20 chứng kiến một quá trình tích tụ, tập trung sản xuất rất cao và nhanh chóng. Quá trình này dẫn tới việc những tổ chức độc quyền công nghiệp được trực tiếp hình thành. 

Thực trạng diễn ra trong thị trường kinh tế, tài chính lúc bấy giờ là những xí nghiệp lớn ở ngành công nghiệp sản xuất có được cơ hội bắt tay hợp tác. Mặt khác, thúc đẩy sự cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp lớn, có trình độ kỹ thuật cao. Để tạo ra lợi thế hoạt động cho mình, các doanh nghiệp dần tiến đến khuynh hướng thỏa hiệp để trở thành những nhà độc quyền trong lĩnh vực của mình. 

Phương thức thanh toán qua tín dụng cũng tăng trưởng, phát triển theo mô hình mạng lưới, trở thành đòn bẩy cho việc tập trung sản xuất ở mức chuyên sâu. Đặc biệt, sự hình thành loại hình công ty cổ phần tạo nên tiền đề cho sự độc quyền.

3.2. Tích tụ sản xuất, độc quyền công nghiệp hình thành độc quyền trong ngân hàng

Các liên minh độc quyền công nghiệp được hình thành song song với quá trình tập trung, tích tụ tư bản tiền tệ. Minh chứng chứng minh điều này đó chính là sự giảm xuống của ngân hàng độc lập thuộc nhà nước còn tăng nhanh về số lượng trụ sở.

Các ngân hàng nhà nước có quy mô vừa và nhỏ dần dần bị thôn tính và ra đời các ngân hàng nhà nước quy mô lớn. Ngành công nghiệp với hoạt động sản xuất tích tụ cao đồng nghĩa đem đến tình huống ngân hàng quy mô nhỏ không đủ uy tín, tiềm lực để tiếp tục cung cấp nguồn vốn cho các hoạt động kinh doanh thương mại ở ngành công nghiệp. Trong khi đó, những doanh nghiệp độc quyền công nghiệp lại nêu cao nhu cầu tìm kiếm tổ chức ngân hàng lớn, giàu tiềm lực tài chính để phục vụ nhu cầu về vốn của mình.

Với bối cảnh này, các ngân hàng nhà nước quy mô nhỏ sẽ cần phải tự động sáp nhập vào những tổ chức ngân hàng mạnh hơn. Hoặc con đường khác là giải thể, Chính thực tế này đã dẫn tới sự ra đời của tổ chức triển khai độc quyền trong hệ thống ngân hàng nhà nước.

3.3. Tư bản tài chính hình thành khi 2 nền tư bản độc quyền ngân hàng và công nghiệp dung hợp

Nhờ có những tổ chức độc quyền ngân hàng ra đời, phát triển nên khiến cho mối quan hệ giữa tư bản ngân hàng với công nghiệp được thay đổi. Ngân hàng từ đó cũng phát sinh những vai trò mới. Cụ thể, ngân hàng từ việc là trung gian để hỗ trợ giao dịch, thanh toán cho tới khi xuất hiện ngân hàng lớn đã nắm mọi tư bản tiền tệ, trở thành hệ thống có quyền lực tối cao, có sức mạnh khống chế tất cả nền kinh tế tài chính của tư bản. 

Tổ chức độc quyền ngân hàng sẽ ở trong vị thế người cho vay có quyền cử đại diện đứng ra theo dõi các hoạt động hay cung cấp nguồn vốn cho ngành công nghiệp. 

Các công ty, doanh nghiệp lớn trong ngành công nghiệp cũng xác lập vai trò mới cho mình đó là tiến vào ngân hàng lớn của nhà nước. Mục đích là mua cổ phần để gia tăng quyền được trấn áp ngân hàng hoặc có thể lập thêm ngân hàng của riêng mình.

Như thế, quy trình độc quyền diễn ra ở hai lĩnh vực ngân hàng và công nghiệp sau khi có sự sáp nhập thì sẽ chi phối lẫn nhau, tạo ra lợi ích cho cả hai và cũng tạo đà để phát sinh tư bản mới là tư bản tài chính.

4. Đặc điểm của tư bản tài chính

Dưới đây là những đặc điểm gắn liền với sự ra đời của tư bản tài chính.

4.1. Ngành kinh tế mới xuất hiện

Sự phát triển nhanh và mạnh của các mạng Khoa học - Kỹ thuật đã dẫn tới nhiều ngành kinh tế mới xuất hiện. Nổi bật nhất là các ngành bảo hiểm, dịch vụ, … Kéo theo đó là nhu cầu tìm kiếm lợi ích mang tính cạnh tranh dựa vào cơ sở nhu cầu thực tế. Nhiều ngành được đầu tư để khai thác được nhiều lợi ích hơn.

Phạm vi liên kết có cả sự xâm nhập đến nhiều ngành nghề, lĩnh vực tạo nên sự xuất hiện mới của các tập đoàn tài chính tư bản, thường là ở dạng tổ hợp. 

4.2. Liên kết trong thị trường tăng rất mạnh

Sự liên kết trở nên đa dạng và tinh vi hơn. Phía ngân hàng cho ngành công nghiệp được vay vốn cũng là tạo cơ hội để thúc đẩy việc kinh doanh tín dụng của mình. Như thế, lợi ích được cộng hưởng và có xu hướng hưởng lợi giống nhau.

4.3. Cơ chế trong thị trường đổi mới

Thị trường của nền tư bản tài chính đổi mới về cơ chế để đáp ứng nhu cầu tập trung quyền lực, phản ánh nhu cầu tìm lợi ích. Cổ phiếu nhỏ được phát hành rộng khắp để tạo ra cơ hội huy động vốn. 

Đến đây, bài viết đã cung cấp cho bạn đầy đủ khái niệm tư bản tài chính là gì. Sự khám phá này rất có ích đối với những ai theo đuổi ngành kinh tế, tài chính.