1. Trả lời câu hỏi sáng chế là gì?

Hàng ngàn năm này, con người đã không ngừng sáng tạo, khám phá ra thế giới tự nhiên. Trong suốt hành trình đó, con người đã phát hiện ra rất nhiều quy luật, sự vật hay hiện tượng đã tồn tại trong tự nhiên như lực ma sát, phản lực, trọng lực,…

Tất cả những thứ này đều là nền tảng lý thuyết có ý nghĩa trong cuộc sống nhưng đây vẫn chưa phải là sáng chế. Bởi sáng chế chính là sự sáng tạo và tư duy của con người khi vận dụng những kiến thức và kỹ thuật đó để tạo nên các sản phẩm, quy trình có ý nghĩa trong thực tiễn nhằm giải quyết một vấn đề kỹ thuật.

Cũng chính vì thế mà yêu cầu đầu tiên của sáng chế là một giải pháp liên quan đến kỹ thuật, không phải là một giải pháp của nghệ thuật, thẩm mỹ, toán học, quy tắc hay bất kỳ phương pháp kinh doanh nào. Chúng ta có thể ví dụ một vài sáng chế nổi bật của loài người như điện thoại Iphone, máy in 3D, tàu đệm từ, mắt điện tử, hệ thống định vị toàn cầu,…

Bên cạnh đó, độc quyền sáng chế là một loại giấy tờ do cơ quan nhà nước có thẩm quyền hay cơ quan nhân danh của một số quốc gia cấp cho một đơn vị, cá nhân nào đó với chức năng bảo hộ. Loại văn bằng này sẽ mô tả một loại sáng chế, thiết lập các điều kiện pháp lý với chứng nhận là đã được cấp độc quyền và có thể dùng để khai thác bình thường.

2. Sáng chế sẽ có những đặc điểm thú vị nào?

Về cơ bản, sáng chế có thuộc tính là đặc tính kỹ thuật. Thông thường, nó sẽ được thể hiện dưới các dạng là vật thể, chất thể, vật liệu sinh học hay quy trình.

2.1. Sáng chế về dạng chất thể

Sáng chế về dạng chất thể là các sản phẩm dưới dạng chất bao gồm đơn chất, hợp chất hoặc hỗn hợp chất. Có thể ví dụ như các loại vật liệu, dược phẩm, thực phẩm sẽ được thể hiện bằng tập hợp các thông tin xác định về sản phẩm nhân tạo.

Chúng sẽ được đặc trưng bởi các dấu hiệu kỹ thuật bởi sự hiện diện, tỷ lệ và trạng thái phân tử có chức năng như một loại phương tiện có thể đáp ứng được các nhu cầu căn bản của con người.

2.2. Sáng chế về dạng vật liệu sinh học

Đây là một loại sáng chế về những sản phẩm dưới dạng vật liệu sinh học. Có thể ví dụ như gen, động vật biến đổi gen, thay đổi kết cấu ARN,… Điều này sẽ được thể hiện bằng một tập hợp các thông tin về loại sản phẩm có chứa dữ liệu về di truyền bị biến đổi. Chúng hoàn toàn bị tác động bởi con người và có khả năng tự tái tạo.

2.3. Sáng chế về dạng vật thể

Các loại sản phẩm như dụng cụ, máy móc, linh kiện, thiết bị,… đều là những sáng chế dưới dạng vật thể. Hầu hết các sản phẩm này đều sẽ được thể hiện bằng tập hợp các thông tin xác định về một sản phẩm nhân tạo được đặc trưng bởi các dấu hiệu như sự hiện diện, tỷ lệ, trạng thái phân tử,… Chúng đều được dùng với một chức năng chính là đáp ứng được một số nhu cầu nhất định của con người.

2.4. Sáng chế về dạng quy trình hay phương pháp

Sáng chế về dạng quy trình hay phương pháp thường được thể hiện dưới các dạng như phương pháp chẩn đoán, quy trình sản xuất, kiểm tra, xử lý, dự đoán,… Chúng sẽ được thể hiện bằng một tập hợp các thông tin về cách thức tiến hành một quá trình, các công việc cụ thể. Nhất là sẽ thể hiện đặc trưng bởi các dấu hiệu liên quan đến trình tự, thành phần tham gia, biện pháp, phương tiện thực hiện thao tác. Tất cả sẽ đều hướng đến mục tiêu là đáp ứng được nhu cầu cơ bản của con người.

3. Có những điều kiện nào để được đăng ký bảo hộ sáng chế?

Theo một số quy định tại điều 58 của Luật Sở hữu trí tuệ, các loại sáng chế chỉ được bảo hộ dưới hình thức cấp Bằng độc quyền khi đáp ứng được các điều kiện như tính mới, trình độ sáng tạo và có khả năng đáp ứng được công nghiệp.

Theo đó, tính mới của sáng chế được xem là điều kiện quan trọng nhất. Tính mới ở đây sẽ thể hiện bất kỳ sản phẩm nào muốn đăng ký sáng chế nhưng đã bị bộc lộ hay thể hiện trước thời điểm nộp đơn thì sẽ coi là không có tính mới và không thể tiến hành đăng ký.

Vì vậy, trước khi sản phẩm được chính thức lưu thông trên thị trường hoặc các sản phẩm truyền thông thì người chủ sở hữu cần tiến hành nộp đơn đăng ký sáng chế. Điều này sẽ đáp ứng được điều kiện căn bản là tính mới và sẽ có được điều kiện bảo hộ.

Xem thêm: Tổng quan các thông tin chi tiết về Genetic Engineering là gì?

4. Đối tượng được và không bảo hộ quyền sáng chế

4.1. Các đối tượng được quyền nộp đơn bảo hộ sáng chế

Bộ Luật Sở hữu trí tuệ đã quy định rất rõ ở điều 86 về các tổ chức, cá nhân được phép đăng ký sáng chế. Quy định này được nêu ra với nội dung như sau:

Người tạo ra sáng chế với kiểu dáng công nghiệp nhưng phải được thiết kế và bố trí bằng chính công sức của mình.

Các tổ chức hay cá nhân có đầu tư kinh phí, phương tiện hay vật chất cho tác giả dưới dạng hình thức giao việc, thuê việc. Nó sẽ loại bỏ trường hợp các bên có các thỏa thuận khác và các thỏa thuận này sẽ không tuân theo quy định của bộ Luật Sở hữu trí tuệ.

Một trường hợp khác là có nhiều tổ chức, cá nhân cùng nhau tạo ra, đầu tư sáng chế với kiểu dáng công nghiệp, có thiết kế và bố trí thì các tổ chức, cá nhân này sẽ đều có quyền được đăng ký. Theo đó, quyền đăng ký này sẽ chỉ có thể thực hiện khi các tổ chức hay cá nhân cùng nhau đồng ý.

Ngoài ra, người nào có quyền đăng ký theo những quy định nêu trên thì hoàn toàn có quyền chuyển giao cho những tổ chức, cá nhân khác dưới hình thức dạng hợp đồng văn bản. Để từ đó, chúng sẽ được kế thừa theo đúng quy định của pháp luật. Trường hợp này sẽ bao gồm cả vấn đề đã nộp đơn đăng ký.

4.2. Các đối tượng không được bảo hộ quyền sáng chế

Bên cạnh những đối tượng phép nộp đơn thì ở điều 59 của Luật Sở hữu trí tuệ có quy định về rõ các đối tượng sau đây không được phép nộp đơn để bảo hộ với danh nghĩa sáng chế.

Những phát minh, lý thuyết toán học hay phương pháp khoa học.

Các sơ đồ, kế hoạch, có các quy tắc và phương pháp để thực hiện hoạt động trí óc, huấn luyện vật nuôi hay các trò chơi kinh doanh.

Các giải pháp mang đặc tính thẩm mỹ hay cách thức thể hiện các thông tin.

Các giống thực/động vật hay quy trình sản xuất động/thực vật mang bản chất của sinh học chứ không phải quy trình về vi sinh.

Các phương pháp liên quan đến phòng ngừa hoặc chẩn đoán, chữa bệnh dành cho người hoặc động vật.

Tóm lại, sáng chế là phải có các đặc tính kỹ thuật hay phải có đóng góp kỹ thuật cho nền sản xuất công nghiệp. Mong rằng, bài viết của vieclam123 đã giúp các bạn nắm bắt rõ hơn sáng chế là gì và các đối tượng được phép đăng ký sáng chế.