1. Nhân viên kiểm soát không lưu là gì?

Bạn thường thắc mắc trong khi di chuyển trên mặt đất, người vẫn cần phải có đèn giao thông, có các biển cảnh báo, đặc biệt là phải có những chú công an giao thông để điều tiết phương tiện di chuyển. Vậy thì khi di chuyển trên trời thì làm sao để có người điều phối, kiểm soát “giao thông” trên không? Một phi công liệu có thể tự mình di chuyển trên bầu trời được không? Họ có thể quan sát và nắm bắt mọi tình huống khi đang lái máy bay không?

Và chắc chắn là không thể.

Chính vì lẽ đó mà phi công khi điều khiển máy bay trên bầu trời vẫn phải được kiểm soát bởi bộ phận kiểm soát mặt đất, tức phi công sẽ làm việc trực tiếp với các kiểm soát viên không lưu tại mặt đất.

Vậy thì nhân viên kiểm soát không lưu là gì?

Vâng, nhân viên kiểm soát không lưu là người đóng góp không nhỏ vào an toàn của mỗi chuyến bay. Họ có vai trò dẫn dắt, điều phối kiểm soát mọi hoạt động trong quá trình bay và hạ cánh, đến khi máy bay đáp đất an toàn. Và để làm rõ hơn về nhân viên kiểm soát không lưu là gì, chúng ta cùng đi một chuyến đi thâm nhập vào nơi mà kiểm soát viên không lưu là việc để tìm hiểu công việc của họ ngay thôi nào! 

2. Nhiệm vụ của nhân viên kiểm soát không lưu

2.1. Kiểm soát tại mặt đất

Chúng ta mới chỉ biết đến người kiểm soát trực tiếp hành trình bay nhưng chưa biết rằng phía sau hành trình bay đó là cả một đội ngũ làm việc chăm chỉ, luôn theo dõi sát sao tình hình bay từ dưới mặt đất. Đó chính là nhân viên kiểm soát không lưu tại mặt đất.

Nhiệm vụ của họ sẽ là quản lý hoạt động từ khi máy bay di chuyển từ điểm đỗ đến điểm chuẩn bị cất cánh và từ khi chuẩn bị hạ cánh đến khi máy bay hạ cánh và trở về điểm đỗ. Họ sẽ là những người điều phối điểm đỗ, hạ cánh trên mặt đất và đảm bảo không có vật cản hay yếu tố gây nguy hiểm cho máy bay khi chuẩn bị cất cánh hoặc chuẩn bị hạ cánh.

Kiểm soát không lưu tại mặt đất sẽ điều phối người và các phương tiện khác trong khu vực kiểm soát được phân công. Tất cả người và phương tiện phải tuân theo chỉ dẫn của kiểm soát viên mặt đất, nếu không, những trường hợp vi phạm sẽ bị xử lý rất nặng.

2.2. Kiểm soát tại sân bay

Công việc này sẽ nối tiếp cho công việc kiểm soát tại mặt đất. Nhân viên kiểm soát không lưu tại sân bay sẽ tham gia vào quá trình kiểm soát tàu bay cất hạ cánh. Các kiểm soát viên này sẽ đưa ra chỉ dẫn về thời gian cất hạ cánh và các thông tin cần thiết khác để hành trình bay diễn ra theo đúng kế hoạch và dự tính khoảng trễ cho các chuyến bay. 

Khi máy bay chuẩn bị hạ cánh, họ cũng sẽ là người hướng dẫn và cung cấp thông tin để máy bay có thể hạ cánh an toàn, tính từ thời điểm máy bay đến hạ cánh xuống đường băng và lăn vào vị trí đỗ. Nhìn chung thì khi máy bay chuẩn bị cất hoặc hạ cánh đều có sự kiểm soát của các kiểm soát viên tại sân bay.

2.3. Kiểm soát tiếp cận

Sân bay dù rộng lớn bao nhiêu và số lượng đường băng nhiều thì việc kiểm soát đỗ, sắp xếp thứ tự cất/ hạ cánh cũng đều phải được kiểm soát nghiêm ngặt để đảm bảo trật tự và an toàn bay. Sẽ ra sao nếu các máy bay di chuyển hạ đỗ tự do không kiểm soát, có thể những vụ va chạm giữa các máy bay sẽ xảy ra.

Như vậy kiểm soát tiếp cận là công việc tổ chức, sắp xếp thứ tự máy bay cất, hạ cánh; vị trí điểm đỗ sao cho hợp lý và đảm bảo an toàn về khoảng cách và an ninh bay.

Bên cạnh đó, các kiểm soát tiếp cận này cũng sẽ hướng dẫn máy bay nhanh chóng cất cánh để đạt được độ cao mong muốn và chuyển tiếp sang kiểm soát đường dài.

2.4. Kiểm soát đường dài

Kiểm soát đường dài có thể nói là công việc chiếm nhiều thời gian nhất và đòi hỏi sự tập trung liên tục. Kiểm soát không lưu đường dài sẽ là người đồng hành cùng phi hành đoàn trên mỗi chuyến bay nhưng chỉ khác ở vị trí ngồi. Các kiểm soát viên không lưu đường dài sẽ chịu trách nhiệm theo dõi, hướng dẫn máy bay di chuyển trên vùng trời rộng lớn. 

Do tầm nhìn trong buồng lái hạn hẹp, phi công không thể nào quan sát tất cả không gian xung quanh máy bay, chính vì vậy các kiểm soát viên đường dài sẽ là người quan sát thay họ và gửi thông tin cho bộ phận buồng lái.

Trong suốt quá trình bay, các kiểm soát không lưu đường dài phải đảm bảo liên tục kết nối với phi hành đoàn trên máy bay, phải luôn nắm được vị trí và hướng di chuyển của máy bay để kiểm soát và kịp thời điều phối, xử lý các tình huống khẩn cấp.

Với tần suất các phương tiện di chuyển trên bầu trời ngày càng dày lên, các kiểm soát viên không lưu đường dài sẽ phải điều phối, hướng dẫn máy bay luôn duy trì một khoảng cách an toàn nhất định và đẩy nhanh tốc độ giúp hiệu suất chuyến bay là tốt nhất.

3. Yêu cầu tố chất 

Với đặc thù công việc yêu cầu tính chính xác và mức độ tập trung cao, do đó các kiểm soát viên không lưu trước khi được phân công công việc, họ cần phải đáp ứng các yếu tố sau đây:

3.1. Tinh thần trách nhiệm cao

Với đặc thù của ngành hàng không là chuyên chở khách hàng với một số lượng lớn và trong không gian khó kiểm soát, người kiểm soát viên được yêu cầu trách nhiệm cao bởi trách nhiệm kiểm soát của họ gắn với an toàn của rất nhiều người trên chuyến bay. An toàn bay không thể để trong mức tương đối mà phải là tuyệt đối. Do đó, kiểm soát viên không lưu luôn cần tập trung cao độ với nhiệm vụ của mình, không được lơ là dù chỉ là một giây.

3.2. Nhạy bén và tư duy tốt

Nhạy bén ở đây chính là việc các kiểm soát viên phải liên tục nắm bắt tình hình bay và môi trường máy bay đang di chuyển thông qua bộ tín hiệu gửi về mặt đất. Họ phải biết phân tích và đánh giá tình hình bay đúng và nhanh nhất để kịp thời xử lý khi các tình huống xấu xảy ra.

Ngoài ra, các kiểm soát viên cũng cần phải có tư duy về mặt không gian. Trong không gian bay rộng lớn, họ cần phải biết vị trí máy bay đang ở đâu trên bản đồ, hướng di chuyển, định lượng về khoảng cách giữa các máy bay đang cùng di chuyển trên một không phận…

3.3. Khả năng làm việc nhóm

Không chỉ có một mà là một nhóm, một tổ đội hỗ trợ trong quá trình từ khi máy bay rời điểm đỗ đến khi cất cánh và từ khi hạ cánh, trượt trên đường băng và trở về điểm đỗ. Một nhóm kiểm soát viên sẽ cùng nhau làm việc, xử lý thông tin để phối hợp các nhiệm vụ sao cho quá trình bay diễn ra thuận lợi nhất.

3.4. Khả năng phán đoán và ra quyết định nhanh chóng

Không chỉ nắm bắt các tín hiệu và gửi nó đến cho người trực tiếp điều khiển chuyến bay, các kiểm soát viên không lưu sẽ phải xử lý các dữ liệu quan sát được và phán đoán tình hình cũng như những rủi ro có thể xảy ra. Trong các tình huống khẩn cấp, họ cần phải là người nhận biết và đưa ra các quyết định một cách nhanh chóng và chính xác, hướng dẫn xử lý tình huống nguy hiểm của máy bay. Có thể nói đây là một tố chất nhất thiết phải có của nhân viên kiểm soát không lưu.

3.5. Thể lực tốt

Thể lực tốt để các kiểm soát viên có thể làm việc liên tục trong một thời gian dài và với tần suất các chuyến bay dày đặc. Đối với kiểm soát viên được tuyển dụng là người Việt Nam, số tuổi được nhận vào vị trí này phải dưới 30 tuổi.

Và tất nhiên không chỉ phải rèn luyện các yếu tố trên, các kiểm soát viên trước khi được nhận vào làm việc ở một bộ phận nào đó đều phải đảm bảo đã hoàn thành chương trình đào tạo chuyên sâu với các môn học bắt buộc, kết quả thực hành đã được kiểm duyệt.

4. Tương lai nghề nghiệp 

Không thể phủ nhận rằng nhân viên kiểm soát không lưu là một công việc áp lực. Nhưng đổi lại, mức lương mà một kiểm soát viên nhận được đều là xứng đáng so với phần công việc và trách nhiệm mà họ đã hoàn thành. Mức lương cơ bản của một kiểm soát viên chính thức là 27 triệu VNĐ. Tuy nhiên mức này sẽ được xem xét tăng lên tùy theo kinh nghiệm làm việc và vị trí làm việc. Sự dao động mức lương giữa các vị trí khá lớn, với thâm niên kinh nghiệm, mức lương này sẽ được tính đến 8 chữ số 0.

Về môi trường làm việc thì tất nhiên sẽ là tại sân bay và đài quan sát mặt đất. Môi trường làm việc này không hề khắc nghiệt và thêm vào đó là chế độ phúc lợi được đánh giá là tốt. Trong thời gian làm việc, các kiểm soát viên không lưu sẽ được nghỉ ngơi khoảng 30 phút sau mỗi 2 tiếng làm việc. Không những thế, hàng năm, họ sẽ được gửi đi đào tạo và bồi dưỡng chuyên sâu tại các trung tâm nghiệp vụ uy tín trên thế giới như Singapore, Newzealand… Bên cạnh đó, kiểm soát viên không lưu cũng sẽ được đảm bảo về đời sống vật chất và tinh thần, đóng góp quan trọng tới hiệu suất và hiệu quả làm việc áp lực này. 

Và trên đây là toàn bộ các thông tin cơ bản về nhân viên kiểm soát không lưu là gì cũng như mô tả chi tiết về công việc và nhiệm vụ của những người điều khiển máy bay trên mặt đất này. Hy vọng qua bài viết này, những ai đang muốn thử sức học tập và làm việc tại vị trí này sẽ tự tin thực hiện ước mơ của mình.