1. Cổ đông chiến lược là gì?

Muốn đưa ra được định nghĩa rõ ràng cổ đông chiến lược là gì thì trước tiên bạn phải nắm rõ bản chất khái niệm cổ đông. Pháp luật đã nêu định nghĩa rõ ràng cổ đông là gì. Đó là cá nhân, tổ chức sở hữu ít nhất một cổ phần ở trong loại hình công ty cổ phần.

Nói cách khác, cổ đông là người góp vốn trong công ty cổ phần. Họ vì vậy cũng được sở hữu phần vốn góp tương ứng lượng cổ phần đã mua. Pháp luật quy định một công ty cổ phần phải có tối thiểu 3 cổ đông, không giới hạn số lượng tối đa. 

Những người cổ đông chỉ có nghĩa vụ đối với những khoản nợ và thực hiện nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp theo phạm vi của số vốn họ đã góp, không phải chịu trách nhiệm với toàn bộ các vấn đề về tài sản hay tổng khoản nợ của doanh nghiệp.

Qua giải nghĩa trên về cổ đông, chúng ta có thể định nghĩa cổ đông chiến lược là gì như sau:

Cổ đông chiến lược là những chủ thể đóng vai trò nhà đầu tư chiến lược trong các doanh nghiệp nhà nước theo mô hình cổ phần hóa. Trong đó cổ đông chính là những tổ chức, cá nhân có ít nhất một cổ phần trong loại hình công ty cổ phần theo như quy định hướng dẫn ở Điều 4, Khoản 3 của Luật Doanh nghiệp 2020.

1.2. Điều kiện để trở thành cổ đông chiến lược

Theo quy định pháp luật hiện nay, các chủ thể đầu tư sẽ trở thành vai trò cổ đông chiến lược khi đáp ứng những tiêu chí sau:

- Là nhà đầu tư chiến lược trong nước hoặc nước ngoài có tư cách pháp nhân đầy đủ, đúng theo quy định pháp luật.

- Chủ thể là nhà đầu tư chiến lược trong và ngoài nước có năng lực tài chính, đã đạt được kết quả kinh doanh cho hoạt động của doanh nghiệp trong vòng 2 năm trở lại đây tính tới thời điểm họ mua cổ phần không gánh lỗ lũy kế.

- Các nhà đầu tư đều có sự cam kết rõ ràng bằng văn bản để trở thành nhà đầu tư chiến lược. Nội dung cam kết phải nêu ra như sau:

Thứ nhất, cam kết sẽ duy trì ngành kinh doanh, thương hiệu kinh doanh chính của doanh nghiệp trong ít nhất 3 năm tính từ khi chính thức trở thành một cổ đông chiến lược. 

Với những doanh nghiệp đã có trong danh sách đạt tiêu chí thương hiệu quốc gia thì phía cơ quan đại diện hay người chủ sở hữu sẽ phải báo cáo thời gian cụ thể nào cổ đông phải đưa ra cam kết duy trì ngành nghề, thương hiệu kinh doanh lên Thủ tướng Chính phủ.

Thứ hai, cam kết cần thực hiện trên văn bản rõ ràng từ người có thẩm quyền về việc sẽ không thực hiện hành vi chuyển nhượng số cổ phần được phép mua trong vòng 3 năm tính từ ngày người cổ đông đó được cấp giấy phép đăng ký doanh nghiệp cổ phần lần đầu tiên. 

Thứ ba, cam kết trở thành một cổ đông chiến lược về việc hỗ trợ doanh nghiệp chuyển giao công nghệ mới, đào tạo, nâng cao nhân lực và thúc đẩy tài chính, quản trị kinh doanh, phát triển thị trường.

Thứ tư, bồi thường cũng là một nghĩa vụ cần cam kết nếu vi phạm vào các cam kết đã ký ở trên. Mức cần bồi thường không cố định sẵn mà sẽ dựa trên thực tế thiệt hại và theo Nhà nước định đoạt. 

Về cơ bản, có thể tóm tắt định nghĩa cổ đông chiến lược chính là nhà đầu tư trong nước và ngoài nước. Họ là người có năng lực tài chính và có cam kết bằng văn bản trong việc gắn bó lợi ích lâu dài với doanh nghiệp và hỗ trợ doanh nghiệp sau cổ phần hóa về việc chuyển giao công nghệ mới; đào tạo nguồn nhân lực; nâng cao năng lực tài chính; quản trị doanh nghiệp; cung ứng nguyên vật liệu; phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm.

2. Những đặc điểm cơ bản của cổ đông chiến lược

Sau khi đã có thông tin khai thác cổ đông chiến lược là gì, bạn đọc hãy cập nhật những thông tin đầy đủ về cổ đông chiến lược thông qua phân tích nhiều phương diện. Cổ đông chiến lược chịu sự quy định của pháp luật để có thể lựa chọn ra những người cổ đông có đủ tài lực để cùng chung sức gánh vác công ty trong phạm vi trách nhiệm. Dưới đây là những đặc điểm gắn liền với người cổ đông chiến lược trong doanh nghiệp.

2.1. Là nhà đầu tư chiến lược đến từ bất cứ đâu

Họ có thể là nhà đầu tư trong nước, cũng có thể đến từ nước ngoài. Họ có thể là một cá nhân, cũng có thể là một tổ chức đang có cổ phần trong doanh nghiệp. Những người này đều có năng lực tài chính, khi hoạt động với tư cách cổ đông chiến lược, họ buộc phải cam kết làm việc tại công ty lâu dài và có sự gắn bó mật thiết đối với lợi ích của doanh nghiệp.

2.2. Trách nhiệm của các cổ đông chiến lược

Cổ đông cần hỗ trợ cho công ty trên nhiều hoạt động. Chẳng hạn như thực hiện công tác quản lý quản trị nhân sự, chuyển giao công nghệ mới, phát triển sản phẩm, chiến lược quản lý sản phẩm, … Mọi công tác quản trị doanh nghiệp đều cần có sự tham gia, hỗ trợ của cổ đông.

2.3. Quy định pháp lý về cổ đông

Một doanh nghiệp cần có cổ đông chiến lược tham gia công tác quản trị doanh nghiệp đó. Số lượng theo quy định pháp luật tối đa là 3 cổ đông. Họ phải thực hiện các cam kết về sự gắn bó tối thiểu trong thời gian 5 năm hoạt động nắm giữ cổ phần đó của công ty bắt đầu tính từ khi công ty được cấp giấy phép kinh doanh. Trường hợp cổ đông muốn nhượng hoặc bán số cổ phần họ đang nắm giữ trước thời hạn quy định (5 năm) thì thì cần được Đại hội đồng cổ đông chấp thuận. 

3. Vai trò và sự hạn chế của cổ đông chiến lược

3.1. Những vai trò của cổ đông chiến lược

Họ tham gia điều hành doanh nghiệp nên giúp quá trình hoạt động của doanh nghiệp sẽ tốt hơn. Bởi mỗi cổ đông đều có năng lực quản trị, tận dụng điều đó để giúp doanh nghiệp dễ dàng nâng cao năng lực tài chính. 

Họ là cổ đông, bản chất chính là nhà đầu tư chiến lược. Với điều này, doanh nghiệp sẽ nhận được lợi ích trong việc đào tạo nguồn lực nội tại, từ đó sở hữu được đội ngũ nhân lực tài giỏi, giàu kinh nghiệm.

Cổ đông chiến lược có vai trò chính trong việc ứng dụng chuyển giao công nghệ tân tiến, mới mẻ vào quy trình sản xuất. Các cổ đông đứng ra cung ứng nguồn nguyên vật liệu, xây dựng, đóng góp các chiến lược về dịch vụ hàng hóa.

Vì là nhà đầu tư cho nên cổ đông chiến lược cũng sẽ chia sẻ phần nào đó rủi ro đối với doanh nghiệp. Cùng hướng tới mục tiêu lợi ích chung nên họ sẽ nỗ lực gánh vác phần nhiệm vụ của mình tốt nhất, đó là lý do doanh nghiệp sẽ được thúc đẩy phát triển hơn.

Không ai khác ngoài cổ đông chiến lược trở thành đầu não hỗ trợ kỹ thuật, các chiến lược kinh doanh, ý tưởng để phát triển sản phẩm. Những việc làm này đều sẽ giúp đảm bảo được nguồn cung sản phẩm của doanh nghiệp ra bên ngoài thị trường.

3.2. Sự hạn chế nhất định của các cổ đông chiến lược

Bên cạnh rất nhiều lợi ích thì doanh nghiệp cũng có thể nhận lấy một số rủi ro nhất định khi có sự tham gia của cổ đông chiến lược. Cụ thể, bạn nắm bắt một số hạn chế sau đây để đưa ra những phương án tốt nhất đối với cổ đông chiến lược.

Thứ nhất, cổ đông chiến lược là nguyên nhân khiến cho nhiều chủ thể khác bị chia nhỏ quyền điều hành, kiểm soát doanh nghiệp. Vì bất kể mọi vấn đề nào cũng cần phải có đủ sự đồng thuận của các bên, không bên nào được tự ý đưa quyết định. Cũng chính vì thế mà sẽ rất mất thời gian khi đưa ra quyết định cho đến khi chốt một quyết định thống nhất. Dễ dẫn đến việc làm cho các hoạt động đều bị trì trệ, nhiều kế hoạch không thể đạt được đúng tiến độ.

Trên đây, chúng tôi đã giải thích về định nghĩa của cổ đông chiến lược cũng như các điều kiện để là nhà đầu tư chiến lược. Việc trở thành một cổ đông chiến lược có những ý nghĩa và vai trò quan trọng đối với các chủ thể khi đã trở thành một cổ đông của công ty. Pháp luật nước ta cũng quy định để lựa chọn nhà đầu tư chiến lược tại doanh nghiệp cổ phần hóa, cần tuân thủ theo các trình tự, thủ tục cụ thể.