1. Chia sẻ cơ bản về ăn chay thực dưỡng cần biết

1.1. Khái niệm ăn chay thực dưỡng là gì?

Ăn chay thực dưỡng được hiểu là chế độ ăn sử dụng các nguyên vật liệu theo mùa và chủ yếu là các loại thực vật, kiêng các loại thịt từ động vật. Bản chất của chế độ ăn này chính là phương pháp dưỡng sinh thông qua chế độ ăn uống.

Nếu như việc ăn chay theo đạo Phật được hiểu là chế độ ăn theo tín ngưỡng tâm linh thì ăn chay thực dưỡng hướng đến một lối sống lành mạnh cho cơ thể thông qua chế độ ăn uống. Việc sử dụng thực phẩm mùa nào thức nấy và có sẵn tại địa phương chính là điểm mấu chốt của ăn chay thực dưỡng.

Ở đây, ăn chay thực dưỡng không chỉ chú ý tới vấn đề cân nặng mà hơn cả thế, phương pháp này hướng tới sự cân bằng của cơ thể. Thông qua việc lựa chọn các loại thực phẩm mà ăn chay thực dưỡng phù hợp với tất cả mọi người, từ già, trẻ, gái, trai,... tất cả đều có thể ăn chay thực dưỡng để có một lối sống lành mạnh, khoa học, tốt cho thể chất và tinh thần.

Hầu hết, những người ăn chay thực dưỡng đều hiểu rõ được cơ thể mình cần gì, họ nhai thức ăn kỹ hơn, lựa chọn những thực phẩm từ tự nhiên và sống năng động, tích cực. Vì vậy mà ăn chay thực dưỡng không đơn thuần là một phương pháp ăn uống, đây chính là một lối sống mà con người có sự hài hòa với tự nhiên ở mức cao nhất.

Không những vậy, việc ăn chay thực dưỡng còn được xem là cách để giảm thiểu được nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch hay ung thư. Do vậy mà các bác sĩ thường khuyến khích các bệnh nhân lựa chọn phương pháp ăn chay thực dưỡng để có những dấu hiệu tích cực nhất trong quá trình điều trị.

1.2. Nguồn gốc ra đời của chế độ ăn chay thực dưỡng

Người được coi là cha đẻ của chế độ ăn chay thực dưỡng chính là một vị triết gia người Nhật, ông Georges Ohsawa. Vị triết gia này nhận thấy rằng việc có một lối sống hòa hợp với thiên nhiên, bao gồm cả việc ăn uống chính là cách để cơ thể có thể khỏe mạnh hơn, nhất là khi các thực phẩm và cách chế biến đều được thực hiện dựa trên nhu cầu cũng như tình trạng hiện tại của cơ thể. Vì thế mà ăn chay thực dưỡng đã có nền tảng đầu tiên vào năm 1893. 

Tuy nhiên, phương pháp này chỉ thực sự trở nên phổ biến và được nhiều người quan tâm khi bác sĩ Thony Sattilaro đã chữa khỏi bệnh cho một bệnh nhân ung thư nhờ vào chế độ ăn gạo lứt cùng với muối vừng vào năm 1982. Kể từ đó thì Sattilaro đã định hình rõ hơn về chế độ ăn chay thực dưỡng và đặt tên khoa học là Georges Ohsawa để tưởng nhớ tới người đã tạo ra tiền đề của phương pháp này.

Hiện nay, ăn chay thực dưỡng được xem là một chế độ ăn uống lành mạnh với nền tảng là các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật thay vì động vật. Cùng với đó là các loại gia vị cũng có nguồn gốc từ thực vật để đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể và phòng tránh được rất nhiều căn bệnh khác nhau. Vì vậy ăn chay thực dưỡng được ví như dưỡng sinh thông qua ăn uống.

1.3. Chế độ ăn chay thực dưỡng có khó không?

Thực tế thì việc ăn chay thực dưỡng cần có một thời gian nhất định để cơ thể làm quen và thích nghi. Bạn sẽ chẳng thể nào từ một chế độ ăn thịt cá bình thường và chuyển sang ăn chay thực dưỡng hoàn toàn ngay được. 

Thêm vào đó, phương pháp ăn chay thực dưỡng không chỉ là một chế độ ăn mà còn là cả một hệ thống lý luận về lối sống. Vì thế mà tùy thuộc vào việc bạn muốn ăn chay thực dưỡng ở mức độ nào thì có thể duy trì ở mức độ đó. Điều này có nghĩa là bạn chỉ cần có một phương pháp ăn uống khoa học hay là muốn có một chế độ ăn uống thực dưỡng hoàn toàn. Bởi mỗi một cấp độ khác nhau thì sự đòi hỏi của chế độ ăn cũng sẽ khác nhau.

Khi lựa chọn ăn chay thực dưỡng thì không chỉ cần bạn ăn chay là đủ, bạn cần hiểu rõ hơn về thực phẩm mình lựa chọn cũng như ý nghĩa của thức ăn đối với cơ thể mình. Thông qua việc ăn uống để định hình một lối sống chính là điều chỉ có ở ăn chay thực dưỡng và nó không bắt buộc phải dựa theo một tín ngưỡng tâm linh nào hết. Những điều này đều bắt nguồn tự sự sống trong tự nhiên và con người chính là một yếu tố trong hệ sinh thái đó. Vì thế mà ta có một sự liên kết mật thiết với thiên nhiên, sống hài hòa với thiên nhiên theo đúng bản chất sẽ là cách để có một lối sống khỏe mạnh và ý nghĩa.

Việc ăn thực dưỡng cũng sẽ có những nguyên tắc nhất định đó là chỉ lựa chọn các loại thực phẩm theo mùa, có sẵn ở khu vực mình sinh sống, nó sẽ không bao gồm các loại thực phẩm nhập khẩu hay xuất hiện thông qua những cách thức gây ảnh hưởng tới môi trường. Hay trước khi ăn thì bạn phảo giữ cho tâm trạng vui vẻ để thưởng thức bữa ăn được ngon miệng nhất,... 

Ăn chay thực dưỡng khó hay dễ tùy thuộc vào động lực cũng như mục tiêu mà bạn đề ra cho chính mình. Khi bắt đầu một phương pháp hay một lối sống mới thì sẽ chẳng bao giờ là dễ dàng, nhưng nếu bạn có sự quyết tâm và kiên trì thì ăn chay thực dưỡng sẽ mang lại cho bạn rất nhiều điều bất ngờ.

2. Các loại thực phẩm cần và không nên trong ăn thực dưỡng

2.1. Những loại thực phẩm cần trong ăn thực dưỡng

Khi ăn chay thực dưỡng thì bạn sẽ cần có những loại thực phẩm chính như sau:

- Ngũ cốc nguyên hạt hoặc các sản phẩm làm từ ngũ cốc: Đây sẽ là nguyên liệu chiếm 40% - 60% trong chế độ ăn thực dưỡng. Các loại ngũ cốc thường được sử dụng như gạo lứt, ngô, đại mạch, kê hay yến mạch. Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng bún hay mì gạo lứt, sợi mì kiều mạch,.... Các sản phẩm từ ngũ cốc cũng có thể được áp dụng trong chế độ ăn này.

- Rau xanh: Rau xanh sẽ là thực phẩm chiếm từ 20% - 30% trong chế độ ăn của 1 ngày theo phương pháp thực dưỡng. Các loại rau này sẽ là rau theo mùa và có sẵn tại địa phương hay khu vực bạn sinh sống. Những loại rau được khuyến khích như rau cải xanh, súp lơ, mùi tây hay cà rốt,...

- Các loại đậu và tảo biển: Loại thực phẩm chiếm từ 5% - 10% còn lại sẽ là các loại đậu, sản phẩm từ đậu và tảo biển. Đó có thể là đậu nành, đậu xanh, đậu đen, miso, nori hay agar,...

- Các loại dầu thực vật như dầu oliu, dầu hạt cải, dầu hướng dương hay muối vừng,... cũng có thể được sử dụng để làm tăng hương vị cho món ăn. 

Bên cạnh đó thì bạn cũng có thể ăn cá, hải sản, trái cây và các loại hạt, nước uống không có chất kích thích, chất làm ngọt từ 2 - 3 lần/tuần. Điều này sẽ không ảnh hưởng hay vi phạm nguyên tắc của ăn chay thực dưỡng.

2.2. Thực phẩm không nên khi ăn chay thực dưỡng

Khi đã hiểu ăn chay thực dưỡng là gì thì bạn cũng nên biết những loại thực phẩm không nên có trong chế độ ăn này.

- Các loại thịt gia cầm, gia súc, trứng và sữa là những loại thực phẩm tuyệt đối không được sử dụng trong chế độ ăn thực dưỡng.

- Đường tinh luyện, nước ép trái cây, một số loại rau xanh như măng tây, cà tím, rau chân vịt,... cũng không được khuyến khích.

- Không sử dụng các gia vị cay nóng trong chế biến thức ăn theo chế độ thực dưỡng.

- Chế độ ăn này cũng không bao gồm các loại thức uống chứa chất kích thích, đồ uống có gas hay chứa chất bảo quản và bạn chỉ nên uống nước khi khát mà thôi.

3. Lợi ích của chế độ ăn chay thực dưỡng là gì?

Với những thông tin về ăn chay thực dưỡng là gì nêu trên thì bạn đã phần nào nhận thấy được lợi ích của phương pháp này. Cụ thể thì các loại ích có thể được kể đến như sau:

- Giúp hệ tiêu hóa tốt hơn

Các loại thực phẩm được đưa vào trong cơ thể chủ yếu là ngũ cốc và rau xanh. Đây là các loại thực phẩm tự nhiên, được chế biến lành mạnh vối phương pháp chính là hấp và luộc. Do đó mà hạn chế được những chất hóa học có trong cơ thể, vì thế mà hệ tiêu hóa làm việc cũng sẽ nhẹ nhàng hơn rất nhiều.

Đặc biệt, khi ăn chay thực dưỡng thì người ăn sẽ thường nhai kỹ và nhai khá lâu. Do đó mà thức ăn đã được nghiền nhỏ trước khi đi xuống dạ dày. Trong thời gian dài thì hệ tiêu hóa sẽ có sự hồi phục tốt hơn và hạn chế được tình trạng làm việc quá tải. 

- Hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn và tăng cường hệ miễn dịch

Nhờ vào việc nhai kỹ trước khi nuốt mà các chất dinh dưỡng từ thực phẩm được cơ thể hấp thu một cách hiệu quả hơn. Từ đó tạo ra được các năng lượng tích cực cho cơ thể, giúp cơ thể duy trì được hoạt động dài hơn trong ngày do năng lượng tự nhiên, không có các chất bảo quản hay thành phần hóa học. 

Bên cạnh đó, với chế độ ăn ngũ cốc và rau xanh tự nhiên là chính đã giúp cho độ pH của máu luôn nằm ở mức trung hòa. Nhờ đó mà máu ít nhiễm mỡ, tăng lượng đường quá mức hay chứa axit. các bộ phận cũng khỏe mạnh và làm việc hiệu quả hơn. Tạo nên một tổng thể khỏe mạnh và sức đề kháng cũng sẽ tốt hơn rất nhiều.

- Trí nhớ tốt hơn và ngủ sâu hơn

Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh, tự nhiên như thực dưỡng chính là cách mà cơ thể được hấp thu những dưỡng chất sạch với một tâm trạng vui vẻ, thoải mái. Nhờ đó mà não bộ cũng sẽ hoạt động tích cực hơn, cải thiện tư duy và trí nhớ hiệu quả.

Thêm vào đó, trong quá trình ăn, không chỉ nhai kỹ nuốt chậm mà người ăn cũng trong tâm thế vui tươi. Vì vậy mà giấc ngủ cũng sẽ sâu hơn, ngon hơn, hạn chế được quá trình lão hóa diễn ra.

- GIữ trọng lượng ổn định

Một trong những lợi ích không thể không kể đến của ăn chay thực dưỡng chính là giảm cân và giúp giữ trọng lượng ở mức ổn định. Với chế độ ăn healthy nhiều rau xanh, giảm chất béo hay đồ dầu mỡ thì cơ thể được bổ sung chất dinh dưỡng “xanh” hơn. Do đó mà lượng mỡ dư thừa hay tích trữ trong cơ thể rất thấp. Vì thế mà cân nặng sẽ có sự chuyển biến tích cực hơn.

Trên đây là những thông tin chi tiết về chế độ ăn chay thực dưỡng là gì. Hy vọng rằng, qua bài viết, bạn đã hiểu rõ hơn về chế độ ăn uống lành mạnh này và có thể xây dựng cho mình một lối sống khoa học và hài hòa với thiên nhiên.