1. Khái niệm trái phiếu là gì?

Trái phiếu là một loại chứng khoán có quy định nghĩa vụ của công ty phát hành (người vay tiền) hoặc một tổ chức, nhà nước nào đó nhằm xác nhận trách nhiệm trả nợ gốc, lãi cũng như các trách nhiệm khác cho nhà đầu tư sở hữu trái phiếu.

Doanh nghiệp phát hành trái phiếu theo nguyên tắc có nghĩa vụ tự vay và tự trả, tinh thần tự chịu trách nhiệm về hiệu quả sử dụng vốn vay và nợ khi đến hạn phải trả. Mục đích của phát hành trái phiếu giúp huy động vốn từ thị trường để sử dụng cho mục đích mở rộng quy mô kinh doanh và một số mục đích khác nữa.

2. Các đặc điểm quan trọng về trái phiếu

2.1. Về giá trái phiếu

Mệnh giá trái phiếu được phát hành trong nước là 100.000 VNĐ và là bội số của 100.000 VNĐ. Đối với các trái phiếu khi phát hành ra thị trường nước ngoài sẽ có mệnh giá khác so với trong nước theo quy định của quốc gia đó.

2.2. Về thời hạn của trái phiếu

Ngược lại với cổ phiếu, trái phiếu là loại chứng khoán có thời hạn. Tùy thuộc vào các loại trái phiếu cũng như quy định khác nhau mà trái phiếu sẽ có kỳ hạn khác nhau từ ngắn hạn đến dài hạn. Bởi đối với hình thức chứng khoán nợ, các quy định về thời hạn và lãi suất để có thể đảm bảo trách nhiệm trả nợ của đơn vị phát hành.

- Trái phiếu ngắn hạn (1 năm đến 5 năm)

- Trái phiếu trung hạn (5 năm đến 12 năm)

- Trái phiếu dài hạn (12 năm đến 30 năm)

Như vậy, trong thời hạn nắm giữ trái phiếu, vấn đề chuyển nhượng chỉ được thực hiện khi trái phiếu còn hạn mới được chấp nhận. Bên cạnh đó, trái phiếu còn mang lại cho nhà đầu tư một khoản thu nhập cố định và không bị ảnh hưởng bởi kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.

2.3. Lợi tức trái phiếu

Lợi tức là vấn đề được nhà đầu tư quan tâm hơn hết, bởi khi chắc chắn việc sở hữu trái phiếu sẽ mang lại lợi nhuận lời hơn với những chứng khoán khác.

Ngoại lệ, nếu người mua cổ phiếu trở thành cổ đông thì người mua trái phiếu sẽ thành trái chủ. Lợi tức trái phiếu chính là tiền lãi nhận theo tháng hoặc theo quý tùy vào loại trái phiếu dựa theo lãi suất quy định.

Mức lãi suất này là cố định hay thả nổi tùy vào nội dung phát hành của doanh nghiệp, điều này  sẽ giúp bạn ước lượng số tiền mình được nhận trong kỳ hạn trái phiếu. Mặc dù được tính theo năm nhưng việc trả lãi có thể thực hiện định kỳ (có thể là 3 tháng, 6 tháng hay 12 tháng).

2.4. Thị trường trái phiếu

- Thị trường trái phiếu Chính Phủ: Đây là kênh huy động vốn cho Ngân hàng nhà nước đồng thời đóng vai trò then chốt trong thị trường trái phiếu. 

- Thị trường trái phiếu chính phủ bảo lãnh: Kênh huy động vốn cho một vài các đối tượng thuộc cấp được bảo lãnh Chính Phủ như: Doanh nghiệp, ngân hàng chính sách, tổ chức tín dụng. 

- Thị trường trái phiếu chính quyền địa phương: nguồn huy động vốn cho chính quyền địa phương trong việc đầu tư cho các dự án thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách địa phương.

- Thị trường trái phiếu doanh nghiệp: Kênh huy động vốn cho doanh nghiệp với mục tiêu phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh.

3. Phân loại trái phiếu 

Tùy thuộc vào từng thị trường mà sẽ có những loại trái phiếu khác nhau. Dựa theo nhiều phương pháp mà người ta thực hiện phân loại trái phiếu phù hợp để người dùng có thể nắm rõ bản chất của từng loại trái phiếu. Cụ thể như sau:

3.1. Tùy thuộc vào người phát hành

Có ba loại trái phiếu khi phân loại tùy thuộc vào người phát hành:

- Trái phiếu Chính phủ:  Hình thức trái phiếu này rất ít rủi ro vì nó được phát hành bởi tổ chức uy tín.

- Trái phiếu doanh nghiệp: Công ty cổ phần, công ty TNHH,… phát hành trái phiếu để huy động vốn từ thị trường tập trung.

- Trái phiếu ngân hàng và các tổ chức tài chính: Mục đích của việc phát hành trái phiếu của các tổ chức này giúp tăng vốn phục vụ cho hoạt động.

3.2. Tùy thuộc vào loại trái phiếu

- Trái phiếu vô danh: Hình thức trái phiếu này thường không có tên của người sở hữu, người nắm giữ sẽ được hưởng mọi quyền lợi do đó việc trao đổi mua bán rất dễ dàng và không có quá nhiều luật lệ.

- Trái phiếu ghi danh: Hình thức trái phiếu có ghi tên của người mua cũng như ghi vào sổ sách của công ty phát hành.

3.3. Tùy thuộc vào tính chất của trái phiếu

- Trái phiếu có quyền mua cổ phiếu: Nếu nhà đầu tư mua trái phiếu này, bạn sẽ được phát hành thêm một phiếu đi kèm cho phép trái chủ được quyền mua cổ phiếu với số lượng nhất định.

- Trái phiếu có thể mua lại: Hình thức trái phiếu cho phép nhà phát hành được quyền mua lại một hoặc toàn bộ số trái phiếu mặc dù vẫn còn hạn trái phiếu. 

- Trái phiếu chuyển đổi: Hình thức trái phiếu này được phát hành bởi CTCP, cho phép trái chủ chuyển sang cổ phiếu của công ty. Tuy nhiên, việc chuyển đổi này phải thực hiện theo quy định trước khi mua trái phiếu.

3.4. Tùy thuộc vào lợi tức trái phiếu

- Trái phiếu có lãi suất cố định: Mức lãi suất sẽ được ghi trực tiếp trên trái phiếu, lợi tức mà trái chủ nhận được tính bằng mệnh giá nhân với mức lãi suất này.

- Trái phiếu có lãi suất thả nổi: Hình thức trái phiếu này không áp dụng theo một mức lãi suất cố định, tùy vào sự biến đổi của thị trường mà lợi tức trái chủ sẽ tính bằng mệnh giá nhân với lãi suất tham chiếu.

- Trái phiếu có lãi suất bằng không: Trong trường hợp này, nhà đầu tư sẽ bỏ ra số vốn thấp hơn so với mệnh giá trái phiếu. Tuy nhiên, đến ngày đáo hạn, bạn sẽ được hoàn trả lại số vốn ngang với mệnh giá của trái phiếu, mặc dù không được nhận lãi suất nhưng được mua với giá chiết khấu.

3.5. Tùy thuộc vào mức độ đảm bảo thanh toán cho người phát hành

- Trái phiếu đảm bảo: Phát hành trái phiếu đảm bảo kèm theo một tài sản đảm bảo trong trường hợp tổ chức không đủ điều kiện thanh toán. 

- Trái phiếu không được đảm bảo: Hình thức trái phiếu không có bất kỳ tài sản đảm bảo nào mà chỉ dựa vào uy tín của tổ chức phát hành. 

4. Có nên đầu tư trái phiếu trong thị trường chứng khoán không?

Trái phiếu là một kênh đầu tư chứng khoán rất tiềm năng dành cho các nhà đầu tư, đặc biệt đối với những cá nhân mong muốn nhận được một khoản thu nhập lâu dài và cố định. 

Ưu điểm của trái phiếu thường ít rủi ro hơn so với những loại chứng khoán khác bởi lợi tức dành cho trái chủ không bị ảnh hưởng bởi kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Cho nên trái phiếu là sự lựa chọn an toàn và dài hạn cho những cá nhân e ngại rủi ro.

Ngoài ra, việc sở hữu trái phiếu sẽ không quá khó khăn, chỉ cần bạn bỏ vốn là có thể sở hữu. Tuy nhiên, hiếm có trường hợp xảy ra là khi doanh nghiệp bị phá sản, lúc này người nắm giữ trái phiếu vẫn sẽ được hưởng lợi mặc dù quá trình thanh lý tài sản bắt buộc phải chi trả nợ cho trái chủ trước cả cổ đông.

Trên đây là những giải thích chi tiết nhất về trái phiếu là gì. Hy vọng sau bài viết này, bạn đọc có thêm nhiều kiến thức bổ ích hơn về trái phiếu trong thị trường chứng khoán.

Đừng quên theo dõi và nắm bắt những bài viết mới nhất qua trang web của chúng tôi vieclam123.vn để học hỏi nhiều kiến thức thú vị bạn nhé.