1. Tổng quan về Thượng viên 

1.1. Khái niệm 

Mới nghe hai từ Thượng viện- ai cũng đều có những suy nghĩ khó hiểu về hai từ này. Đây là thuật ngữ được sử dụng khá phổ biến ở các nước phương tây, nhất là các nước phát triển và dựa theo đây để cấu tạo nên cơ quan lập pháp hoàn chỉnh. Vậy thực chất thượng viện sẽ được hiểu như thế nào? 

Thượng viện là là một trong hai nghị viện của quốc gia hay quốc hội lưỡng viện lập pháp, nó đại diện cho một hội đồng những người có quyền lực cao nhất hoặc lập pháp một đất nước. Thượng viện hay còn được gọi với hai cái tên khác là thượng nghị viện hay tham nghị viện và một cơ quan khác cũng nằm trong nghị viện với thượng viện là hạ viện hay còn gọi là Viện dân biểu. 

Đối với quốc hội, chỉ tồn tại duy nhất một viện mà sẽ không có sự phân chia Hạ viện hay Thượng viện riêng biệt. Và nó được mô tả đơn phương hay được hiểu theo nghĩa là đơn viện lập pháp. 

1.2. Thượng viện ra đời như thế nào? 

Chưa từng được nghe nhiều về Thượng viện vậy bạn có thắc mắc nơi đây được bắt nguồn từ đâu hay không? 

Thượng viện là cái tên xuất hiện ở một vài nước trên thế giới và cái tên ấy được bắt nguồn từ Viện nguyên lão từ thời La Mã cổ đại. Nguồn gốc chính của từ này là này là từ senex với nghĩa đen là ông già.

Ở thời La Mã cổ đại ấy, Thượng việnn được coi là một trong những cơ quan có quyền lực tối cao nhất và được tạo ra bởi hội đồng trưởng lão đặt ra của giới quý tộc của vị vua La Mã đầu tiên Romulus. 

Trong khoảng thời gian đầu mới thành lập thì Thượng việnn là tổ chức đông đảo bới sức chứa lên tới gần 100 người. 

Việc sử dụng thuật ngữ senate để chỉ định thượng viện bắt nguồn từ Hiến pháp của Hoa Kỳ, sau đó được bắt chước sang nhiều nước khác trên thế giới. 

Nhiều nhà ngôn ngữ học đã nói rằng khái niệm này được bắt nguồn từ những hình thức trật tự xã hội nhất định trên thế giới do đó mà quyền lực tại Thượng viện sẽ được thuộc về người đứng đầu là trưởng hội đồng lập ra Thượng viện. Sau đó khi khái niệm thượng viện trở nên phổ biến hơn thì nó đã được luật hóa ở La Mã cổ đại và chính thức được thiết lập vào thế kỷ 6 trước công nguyên nhưng lại không còn tồn tại nửa sau thế kỷ 6 sau công nguyên nữa. 

Các thành viên của Thượng viện phải được gọi là các thượng nghị sĩ, và Thượng viện đã xuất hiện với tư cách giống như là một cơ quan nhà nước hay một cơ quan lập pháp đầu tiên xuất hiện ở thời kỳ La Mã cổ đại. 

1.3. Bản chất của Thượng viện là gì? 

Thượng viện được cho là một bước phát triển lớn từ hội đồng trưởng lão, phát triển lên thành một cơ quan lập pháp nói riêng, để hiện quyền lực tối cao.

Sự ra đời của Thượng viện sẽ có một tác động to lớn đến mọi hoạt động của một đất nước: các vấn đề về tài chính hay các quyết định có hiệu lực về mặt luật pháp. 

Hơn nữa Thượng viện cũng sẽ là nơi để giải quyết những vấn đề trong xã hội. 

2. Những đặc điểm nổi bật của Thượng viện là gì? 

Thượng viện là cơ quan luật pháp có quyền hạn riêng mà không phải cơ quan nào cũng có. Những quyền hạn này được thay đổi tùy thuộc vào sự quyết định của quốc gia về sự phù hợp và mức độ thực thi. 

Thượng viện sẽ là cơ quan có quyền được xem xét các vấn đề được đưa ra bởi hạn viện nhưng trên thực tế, ở một số nước, Thượng viện sẽ không có bất cứ quyền nào về việc phủ quyết luật pháp hay khởi xướng mà chỉ có thể làm một số quyền hạn khác. Đặc biệt khi ở Hoa Kỳ thì Thượng viện sẽ có quyền được đề xướng luật nhưng các vấn đề về luật chi tiêu và đánh thuế thì phải giao lại cho hạ viện làm. 

Ở nhiều quốc gia, các thành viên của nghị viện thường không phải thông qua bất kỳ một cuộc bầu cử đại chúng nào mà vẫn có thể trở thành các thượng nghị sĩ bởi họ đều có thể dựa vào mối quan hệ lâu dài và như sự bổ nhiệm hoặc thừa kế. Thông thường nhiệm kỳ của một Thượng nghị viên sẽ là 6 năm. 

Thượng viện sẽ có quyền thực hiện việc đặt vấn đề, nêu ra các quan điểm với các nhánh hành pháp và sau đó Hạ viện sẽ thực hiện thông qua các việc này. 

Thượng viện sẽ được coi là cơ quan hành chính đại diện cho nhiều bang, mỗi bang sẽ có một nét riêng cụ thể để có thể dễ dàng phân biệt với các bang khác. Các thành viên sẽ được chỉ định bởi các bang và đại diện cho quyền lợi các tiểu bang của một liên bang. Do đó mà Thượng viện còn được gọi với tên là Viện tiểu bang. 

Thượng viện có thể thực hiện chức năng phản đới cho dự luật và phủ quyết một cách có hiệu quả chứ không được quyền khởi xướng các thủ tục luận tội.  

Các thành viên trong Thượng viện đều sẽ được bầu theo từng phần, có nghĩa là mỗi năm, có một phần trong Thượng viện sẽ được bầu lại, tuy nhiên không phải hoàn toàn cả bộ máy. Tuy nhiên việc này sẽ phụ thuộc vào từng quốc gia khác nhau. 

Thượng viện tồn tại để cung cấp sự kiểm chứng và cân bằng trong xã hội, điều này vừa để bảo vệ lợi ích của bang và công dân vừa để cũng như có sự cam đoan tuyệt đối về khả năng xem xét cũng như đảm bảo về pháp luật và các hoạt động trong Quốc hội luôn có sự chính xác. 

3. Thượng viện và Hạ viện- Đâu là cơ quan quyền lực hơn 

Thượng viện và Hạ viện đều là nghị viện của một quốc gia, nắm giữ vai trò chung là giám sát nghiêm ngặt các hoạt động của Chính phủ, tuy nhiên cả hai cơ quan này đều nắm trong tay những quyền lực riêng. Đặc biệt tất cả các dự luật đều phải thông qua cả hai cơ quan này. 

Do vậy mà việc phân định rằng đâu là cơ quan có quyền lực cao hơn là điều rất khó bởi mỗi cơ quan lập pháp sẽ đảm nhận một vai trò, một trách nhiệm riêng do vậy mà luôn có sự hỗ trợ, tương quan với nhau. 

Hạ viện sẽ thực hiện các quyền tại chính sách thuế và chi tiêu ngân sách còn Thượng viện sẽ thực hiện các quyền liên quan đến việc bổ nhiệm quan chức. Mặc dù chức năng khác nhau nhưng vẫn cùng thực hiện việc giám sát, điều tra các nhánh hành pháp nhằm đảm bảo sự hoạt động chính xác trong Quốc hội. 

Thượng viện hiện nay đang đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống chính trị của một số quốc gia như Hoa Kỳ, Anh, Pháp… đồng thời cũng là cơ quan lập pháp nắm giữ nhiều quyền lực trong tay, hỗ trợ các nước về nhiều vấn đề, nhất là trong việc thực hiện các hiệp ước và quyền bổ nhiệm. 

Vieclam123.vn mong rằng sau khi nghiên cứu và tìm hiểu toàn bộ các nội dung tại đây thì bạn đã hiểu được phần nào về Thượng viện là gì. Nếu có bất kỳ một thắc mắc nào thì hãy vui lòng để lại bình luận và chúng mình sẽ quay lại để giải đáp nhanh nhất có thể. Cảm ơn bạn đã luôn đồng hành.