1. ROE là gì?

ROE là thuật ngữ được viết tắt của từ Return Equity, có nghĩa là lợi nhuận trên vốn của chủ sở hữu hay là lợi nhuận trên vốn. Nó là chỉ số đánh giá mức độ sử dụng vốn hiệu quả của doanh nghiệp.

Trong đầu tư, một người được cho là bỏ vốn ra kinh doanh, không tính các khảo vay nợ, sau một khoảng thời gian nhất định, doanh nghiệp bắt đầu có lãi, đó gọi là ROE (là tỷ số tiền lời/ tiền vốn mà chủ doanh nghiệp bỏ ra).

Đối với các nhà đầu tư tiềm năng, việc quan sát chỉ số ROE là việc rất quan trọng. Nhà đầu tư muốn xem doanh nghiệp sử dụng và vốn hóa khoản tiền đầu tư thế nào, ROE cũng là chỉ số có thể đánh giá được sự mạnh yếu của doanh nghiệp so với các doanh nghiệp cùng ngành.

2. Ý nghĩa và cách tính chỉ số ROE

2.1. Ý nghĩa chỉ số ROE

ROE là chỉ số cho các nhà đầu tư thấy được một đồng tiền vốn của doanh nghiệp có thể tọa ra bao nhiêu đồng lãi. Nếu như chỉ số này dương tức là doanh nghiệp đang làm ăn có lãi, ngược lại nếu chỉ số này âm thì doanh nghiệp có dấu hiệu làm ăn thua lỗ. Tỷ số này cũng phụ thuộc lớn vào thời vụ kinh doanh, quy mô và quan trọng là mức độ rủi ro của doanh nghiệp. Nó mang ý nghĩa sau:

2.1.1. Đối với các doanh nghiệp

Nếu chỉ số ROE cao nghĩa là phương án và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp đang phát triển tốt, các phương pháp thực hiện đang đạt được hiệu quả cao, cần phải duy trì và phát huy khả năng này. Ngược lại nếu chỉ số này thấp nghĩa là doanh nghiệp đang phải đối mặt với các nguy cơ tiềm ẩn, đòi hỏi ban lãnh đạo cần đưa ra những phương án điều chỉnh phù hợp, xem xét thay đổi chiến lược để tình hình doanh nghiệp trở lên tốt hơn.

2.1.2. Đối với các nhà đầu tư

Nhà đầu tư thường dùng chỉ số ROE để đánh giá mức độ sử dụng vốn của doanh nghiệp. Vì đây là chỉ số đo lường mức độ lợi nhuận và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Một công ty có chỉ số cao có khả năng nhận được nhiều vốn hơn từ những nhà đầu tư cá nhân, do đó cổ phiếu của doanh nghiệp có khả năng tăng cao hơn so với doanh nghiệp bình thường.

2.2. Cách tính chỉ số ROE

ROE = (lợi nhuận ròng sau thuế/ Tổng vốn chủ sở hữu) x100%

Trong đó:

Lợi nhuận ròng sau thuế bằng tổng doanh thu của doanh nghiệp trong một khoảng thời gian và trừ đi tổng các chi phí trong quá trình hoàn thành sản phẩm/ dịch vụ.

Vốn của chủ sở hữu: là vốn của chủ doanh nghiệp bỏ ra để đầu tư vào quá trình sản xuất đó.

Cả 2 thông tin về vốn này đều nằm trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp, lợi nhuận sau thuế thường nằm ở bảng kết quả hoạt động kinh doanh cuối kỳ, Vốn chủ sở hữu nằm tại bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp, giúp cho các nhà đầu tư cá nhân nhận định được thế nào là doanh nghiệp đang có mức chi tiêu hợp lý cho từng mục, để từ đó có quyết định đầu tư thông minh.

3. Chỉ số ROE trong đầu tư chứng khoán

ROE là chỉ số tài chính, phản ánh thông tin hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp trong quá trình hoạt động. Vì vậy đây là chỉ số được các nhà đầu tư quan tâm hàng đầu trước những quyết định rót tiền vào doanh nghiệp đó.

Để sử dụng chỉ số đó hiệu quả, các bạn cần phải để ý những vấn đề sau:

Theo các chuyên gia nhận định, doanh nghiệp có chỉ số ROE cao đồng nghĩa với việc kết quả hoạt động kinh doanh đang đạt kết quả tốt, khả quan, lười khuyên hữu ích là hãy đầu tư vào các doanh nghiệp có chỉ số từ 15% trở lên.

Tiêu chuẩn ở mỗi ngành nghề là khác nhau, cùng một thời điểm có những ngành phát triển mạnh mẽ, có ngành phát triển ở mức tầm trung, nên việc so sánh các chỉ số ROE chỉ nên diễn ra trong các doanh nghiệp cùng ngành. Cùng một thời điểm nếu chỉ số ROE của các công ty cùng ngành đều thấp thì chứng tỏ sự đầu tư vào ngành này là không hợp lý.

Bạn nên cân nhắc các doanh nghiệp theo mô hình Dupont, bởi mô hình này không áp dụng nhiều đến chỉ số ROE, nhà đầu tư cũng cần nắm được mức tăng, giảm của chỉ số là tạm thời hay dài hạn, là tích cực hay tiêu cực.

3.1. Chỉ số ROE bao nhiêu là tốt đối với doanh nghiệp và nhà đầu tư

Thông thường chỉ số ROE của doanh nghiệp cao hơn mức lãi suất tại ngân hàng được cho là khả quan, nhưng với một số công ty, doanh nghiệp có khả năng cạnh tranh cao, mô hình tiêu chuẩn quốc tế thì nên có chỉ số này ít nhất là 15% để đáp ứng nhu cầu thị trường cũng như tầm vóc của doanh nghiệp. Chỉ số ROE này tốt hay xấu khả năng cao phụ thuộc vào ngành xu chủ đạo của công ty, một số công ty có những ngành đặc thù, là con gà đẻ trứng vàng cho doanh nghiệp thì chỉ số này phải cao hơn các chỉ số ngành khác cùng công ty. Để đánh giá mức độ khả quan này bạn cần có sự nghiên cứu ít nhất 3 năm muối có thể hiểu rõ được sự tăng giảm ngày, tránh tình trạng ảo giá, làm nhà đầu tư hoang mang.

3.2. ROE và ROA có quan hệ như thế nào

ROA cũng là một trong những chỉ số đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp, nếu như ROE được tính trên số vốn của chủ sở hữu, thì ROA lại được tính bằng lợi nhuận trên tổng tài sản của doanh nghiệp.

Mối quan hệ này được xem xét trên tổng số vay nợ, nợ doanh nghiệp càng ít càng tốt, tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp nhỏ hơn 1 là mức hợp lý, tạo thuận lợi lớn cho các nhà đầu tư. Theo tiêu chuẩn quốc tế, chỉ số ROE cao hơn 15% và ROA cao hơn 7.5% được coi là một công ty có đủ năng lực tài chính.

4. Những lưu ý khi chỉ số ROE cao bất thường

Một số nhà đầu tư khi chưa tìm hiểu rõ về thị trường tài chính, thấy chỉ số ROE cao bất ngờ lại nghĩ là năng lực tài chính và doanh thu, lợi nhuận của doanh nghiệp là cao. Thực tế chỉ số cao bất thường này cho thấy doanh nghiệp đang hoặc mới gặp rủi ro, có một số lưu ý khi chỉ số ROE này quá cao:

Lợi nhuận doanh nghiệp thiếu sự nhất quán: giả sử trong vài năm trước doanh nghiệp hoạt động không có lãi, các khoản lỗ vẫn thể hiện trên bảng cân đối kế toán và lỗ vẫn được giữ lại tại phần vốn của chủ sở hữu doanh nghiệp, các khoản lỗ này làm âm vốn của doanh nghiệp. Và cho tới năm gần đây, doanh nghiệp làm ăn có lãi trở lại, các chỉ số này được tính toán theo năm lỗ trước đó, như vậy đã làm cho chỉ số ROE tăng cao bất thường.

Tồn tại dư nợ: nếu doanh nghiệp đang đi vay nặng lãi nó có thể làm tăng chỉ số ROE vì vốn chủ sở hữu lúc này đã gạt sang dư nợ. Chỉ số ROE cao bất thường có thể là đang được tạo giải nhằm làm mồi nhử cho các nhà đầu tư không tìm hiểu kỹ trước, cũng có thể là mức cảnh báo nếu như doanh nghiệp đang bị điều tra.

Chỉ số này được điều chỉnh dưới các chính sách tài khóa của doanh nghiệp, điều này có thể xảy ra khi tăng hoặc giảm vốn dự phòng, một số trường hợp doanh nghiệp tự mua cổ phiếu lưu hành trên thị trường cũng làm chỉ số tăng cao, điều này nằm trong chủ ý có mục đích không tốt của doanh nghiệp.

Bài viết đã trả lời cho câu hỏi ROE là gì. Khi đầu tư các bạn phải hết sức lưu ý, nghiên cứu và phải sáng suốt trong việc lựa chọn đầu tư, bởi ngày thị trường chứng khoán đã bão hòa, bắt đầu xuất hiện lừa đảo. Nếu có nghiên cứu kỹ bạn là nhà đầu tư, nếu chỉ chơi ăn theo mà không có kiến thức thì bạn đang đánh bạc đó.