1. Quả xay là quả gì? Một số thông tin về quả xay

1.1. Quả xay là quả gì?

Quả xay (một số nơi gọi là quả say) hay còn gọi là xay nhung, quả nhung, là loại quả đặc sản của khu vực các tỉnh miền Trung, nhất là Ninh Thuận. Nhiều người thường nhận định rằng, đã đến Phan Rang (Ninh Thuận) thì phải nếm quả xay và rượu nho.

Tuy quen thuộc là vậy, nhưng ở những vùng không có quả xay, người ta sẽ không biết quả xay là quả gì. Những người dù là khó tính nhất khi ăn thử quả xay cũng dễ dàng bị mê hoặc, nhiều người truyền tai nhau, cuối cùng quả xay trở thành món ăn vặt nổi tiếng được nhiều người tìm mua và săn lùng.

Xay nhung có vị chua ngọt đặc trưng, khi ăn vào có tác dụng cải thiện hệ tiêu hóa vô cùng tốt. Tên khoa học của quả xay là Velvet tamarind , nguồn gốc từ Malaysia và Thái Lan, mọc trên cây xay có thân gỗ cao khoảng 30 đến 40m, hoa của cây xay màu trắng.

Khi chín, quả xay nhung có màu nâu thẫm hoặc màu đen, có hình bầu dục. Bên ngoài xay nhung bao bọc bởi một lớp vỏ giòn, mỏng, khi ăn chỉ cần dùng tay ấn nhẹ cho vỏ vỡ ra, lộ ra phần thịt quả mềm, có màu vàng đậm bắt mắt, ăn xốp nhẹ. Khi tươi, trái xay có vị chua, nhưng không phải chua gắt mà chua dịu nhẹ, nhai trong miệng kỹ sẽ kèm một chút vị “đỏng đảnh”, hơi chát. Thế nhưng, nhai một lúc bạn sẽ thấy vị chát biến mất, thay vào đó là vị ngọt thanh, tan dần xuống cuống họng.

Thay vì ăn tươi, để thưởng thức hết hương vị của quả xay, ta có thể chế biên thành xay đường muối ớt hoặc xay rim nước đường. Sau đó, các xay muối ớt sẽ được đóng thành hộp, có thể dùng để biếu làm quà. Mấy năm gần đây, trên mạng có nhiều nơi bán quả xay, khiến nhiều người thích thú vì có thể thưởng thức đồ ăn vặt này.

Quả xay rừng thường to khoảng 2cm, vỏ mịn như nhung khi ở trên cây, nếu hái xuống vỏ sẽ chuyển sang màu vàng mơ hoặc màu nâu. Cứ đến mùa thu, quả xay rừng sẽ được thu hoạch và chín rộ vào khoảng tháng 7 đến tháng 9. Ngoài Ninh Thuận, bạn có thể tìm thấy quả xay ở Gia Lai, Phú Yên, Khánh Hòa, Quảng Ngãi…

1.2. Có mấy loại quả xay?

1.2.1. Quả xay nhung

Hiện nay, ngoài xay nhung thường thấy, còn một loại quả xay khác là xay sẻ. Xay nhung có vỏ màu đen nhung hoặc nâu vàng, giống hệt vải nhung, có nhiều lông tơ mềm mịn óng ánh. Xay nhung quả khá to, nhất là trái có hột đôi, thường có kích thước bằng ngón tay cái. Bên cạnh đó, quả xay nhung sẽ có vị ngọt, chua nhẹ.

1.2.2. Quả xay sẻ

Khác với xay nhung, xay sẻ có vỏ màu đen nâu, nhỏ hơn, không óng ánh bằng và thường có vị chua. Do đó, nếu muốn ăn ngay thì chỉ có thể ăn xay nhung, còn xay sẻ thường trộn với các hương vị khác như đường, muối, ớt bột.

1.3. Quả xay bao nhiêu tiền? Nên ăn quả xay thế nào?

Ngoài quả xay là quả gì thì nhiều người cũng thắc mắc không biết quả xay bao nhiêu tiền? Bởi số lượng không quá nhiều, thế nên giá thành quả xay rừng khá cao. Ở Hà Nội, quả xay nhung tươi thường có giá khoảng 250.000 đồng đến 300.000 đồng/kg, còn nếu là loại xay đã rim đường hoặc muối ớt thì có giá đắt hơn, khoảng 500.000 đồng/kg.

Thịt quả xay có màu vàng đậm bắt mắt, ăn được, mềm và xốp, có vị chua nhẹ, ngọt thanh, có thể ăn tươi. Để thưởng thức loại quả này, bạn chỉ cần ấn nhẹ cho lớp vỏ bên ngoài vỡ ra, sau đó ăn thịt quả bên trong. Ngoài ăn tươi, bạn có thể làm quả xay muối ớt hoặc quả xay rim đường.

2. Tác dụng của quả xay

Ngoài biết được quả xay là quả gì, bạn cũng nên tìm hiểu về tác dụng của quả xay. Bên cạnh hương vị thơm ngon, lạ miệng, ăn quả xay cũng có rất nhiều lợi ích và tác dụng đối với cơ thể con người. Nếu ăn quả xay thường xuyên, cơ thể bạn sẽ được cung cấp chất xơ dạng thô cao vừa phải và chứa lượng chất đạm protein thấp, giúp giảm nồng độ cholesterol trong máu.

Đồng thời sử dụng cao cơm của xay nhung cũng rất tốt cho hệ tiêu hóa và có tác dụng nhuận tràng. Để nấu cao xay, bạn cần sử dụng thịt của quả xay, nghiền mịn với nước, sau đó lọc lấy dịch, bỏ bã và cô đặc nấu trên lửa nhỏ tới khi thành hỗn hợp cao. Nên sử dụng cao xay từ 2 đến 3 lần/ngày để đạt được tác dụng tối đa.

Không chỉ có quả có công dụng tuyệt vời, người ta còn sử dụng gỗ cây và vỏ cây xanh làm thuốc chữa bệnh đặc biệt hiệu quả. Để diệt ký sinh trùng, ta có thể sử dụng vỏ cây xay nhung để trị, kết hợp với vỏ cây muồng chét và muồng xiêm, sau đó tạo thành một loại thuốc trị bệnh tiêu chảy và nấm vảy rồng ở trẻ em.

Những người bị mề đay cũng có thể sử dụng gỗ cây xay để nấu thành chè uống. Bạn có thể kết hợp gỗ cây xay nhung với cây muồng xiêm, gỗ trắc và muồng chét, muồng trâu sắc lấy nước uống, mỗi ngày uống từ 4 đến 5 bát để ruột đào thải và bài tiết các chất độc hại.

3. Quả xay nên làm món gì ngon?

Nếu bạn tìm mua được quả xay tươi, bạn có thể làm quả xay thành các thức ăn, đồ uống như sau:

- Quả xay ngâm rượu

Để làm quả xay ngâm rượu, bạn cần chuẩn bị nguyên liệu sau: Quả xay rừng 1kg, rượu từ 25 đến 30 độ khoảng 4 đến 5 lít, bình ngâm rượu (nên chọn bình gốm để rượu ngon nhất).

Cách làm như sau: Mua quả xay về, sao đó bạn rửa sạch nước, để ráo, tách vỏ bằng cách ấn vào quả, chỉ lấy phần thịt bên trong. Sau đó, bạn cho quả xay vào trong bình gốm hoặc thủy tinh, đổ 4 đến 5 lít rượu trắng vào, ủ trong khoảng 2 đến 3 tháng. Rượu quả xay nhung giúp ăn ngon miệng và kích thích tiêu hóa, tuy nhiên mỗi ngày bạn chỉ nên uống từ 1 đến 2 ly thôi nhé!

- Quả xay lắc muối ớt

Để làm quả xay lắc muối ớt, bạn chuẩn bị nguyên liệu sau: Quả xay 300g, ớt sấy khô 1 thìa, ớt bột 1 thìa, đường 2 thìa, muối 1 thìa.

Cách làm như sau: Bạn tách vỏ, lấy thịt của quả, sau đó cho quả xay vào trong một cái hộp có nắp, đổ các nguyên liệu đã chuẩn bị ở trên gồm muối, đường, ớt bột, ớt khô. Bạn đậy nắp hộp lại, lắc đều để xay thấm gia vị là có thể thưởng thức. Xay lắc muối ớt có vị ngọt ngọt của đường, mặn mặn của muối, cay cay của ớt, kết hợp cùng vị quả xay beo béo, bùi bùi, chua chua tạo thành một hương vị thơm ngon gây nghiện.

- Quả xay rim đường

Quả xay rim đường hay xay ngào đường là món ăn vặt thơm ngon, bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu sau: Quả xay 300g, đường vàng 100g, mật ong 2 thìa, nước lọc 50ml.

Cách làm vô cùng đơn giản, bạn chỉ cần cho 50ml nước lọc cùng 100g đường vào chảo nấu cho tan, không cần quấy. Sau đó, khi hỗn hợp hơi kẹo lại, đổ thêm 2 thìa mật ong khuấy đều rồi tắt bếp. Cuối cùng, bạn cho quả xay đã bóc vỏ vào ngào đường là có thể thưởng thức.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã biết được quả xay là quả gì và một số thông tin về loại quả này. Quả xay có vị chua chua, ngọt ngọt khá lạ miệng nên được rất nhiều người ưa thích. Bạn có thể tìm mua quả xay ở các trang mạng xã hội, sàn thương mại điện tử hoặc đến tận các tỉnh có trồng quả xay để mua. Loại quả này có nhiều công dụng và vị khá độc đáo, do đó chắc chắn sẽ làm bạn thích mê với các món ăn từ quả xay.