1. Tại sao gọi là OCOP?

Để có thể hiểu sâu hơn về sản phẩm OCOP, đầu tiên, chúng ta cần hiểu khái quá về chương trình OCOP là gì?

Chương trình OCOP được viết tắt bởi cụm từ tiếng anh “one commune one product”, có thể hiểu là mỗi xã một sản phẩm. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành chương trình OCOP như một giải pháp phát triển kinh tế nông thôn nhằm xây dựng nông thôn mới trong phạm vi toàn quốc.

Biểu tượng của OCOP được ban hành đã thể hiện đúng bản chất, mục tiêu nhằm thúc đẩy kinh tế địa phương, sản phẩm của từng khu vực. Với chữ O màu nâu, chính là đại diện cho đất, là một nền tảng sản xuất nông nghiệp. Còn chữ C màu xanh, tượng trưng cho nông nghiệp và phát triển bền vững. Còn chữ O xanh dương được thể hiện với vai trò là trí tuệ người Việt Nam. Cuối cùng là chứ P màu vàng, đó là sự sinh lợi, lợi ích mà người dân mỗi khu vực được hưởng thành quả.

Tất cả mục tiêu của chương trình chính là phát triển sản phẩm nông nghiệp, phi nông nghiệp và dịch vụ để từ đó tạo công ăn việc làm, cải thiện đời sống nhân dân.

2. Như thế nào là sản phẩm OCOP?

2.1. Đối tượng sản phẩm OCOP

Mặc dù mục tiêu chính của chương trình OCOP nhằm phát triển sản phẩm địa phương, nhưng không phải tất cả các loại sản phẩm đều có thể được xếp vào trong chương trình đặc biệt này.

Chính phủ đã ban hành những quy định rất rõ, chỉ có một số đối tượng sản phẩm mới được đăng ký, tham gia chương trình OCOP. Các loại đối tượng sản phẩm đó như sau:

Đầu tiên là sản phẩm thực phẩm, đây là một sản phẩm phổ biến ở nhiều địa phương, khu vực trên khắp mọi miền tổ quốc. Mỗi xã phường, khu vực đều có những thực phẩm riêng của địa phương mình. Tuy nhiên, khi tham gia chương trình này, bạn chỉ nhận được sự đánh giá đối với nông sản tươi sống, nông sản chế biến và các loại thực phẩm khác. Đây chính là sản phẩm nổi tiếng của Việt Nam được bạn bề quốc tế công nhận.

Thứ hai là sản phẩm đồ uống, theo quy định rất rõ ràng ban tổ chức chương trình, chỉ có những đồ uống có uống có cồn và đồ uống không cồn mới có thể tham gia chương trình.

Thứ ba là sản phẩm dược liệu, đây là một loại sản phẩm vô cùng nổi tiếng của Việt Nam. Đã từ lâu, đất nước chúng ta luôn được ví như cội nguồn các nguyên liệu về thuốc. Do vậy, ban tổ chức đã quy định rõ chỉ có sản phẩm có nguồn gốc thảo dược và cá loại liệu mới được xét đánh giá.

Thứ tư là sản phẩm vải và may mặc, theo quy định của  ban tổ chức chương trình, chỉ có các sản phẩm từ bông, sợi mới đủ điều kiện để đăng ký tham gia.

Thứ năm là các loại sản phẩm lưu niệm – nội thất – trang trí, đây là một loại sản phẩm vô cùng đặc trưng. Đất nước chúng ta luôn nổi tiếng với nhiều nghệ nhân khéo tay, những người tài giỏi tạo ra các sản phẩm nghệ thuật. Để có thể, khơi gợi tài năng, thúc đẩy phát triển và duy trì truyền thống. Ban tổ chức đã khuyến khích các sản phẩm từ nguyên liệu tre, gỗ, sợi mây,… tạo nên các đồ lưu niệm và đồ gia dụng.

Cuối cùng là nhóm dịch vụ, để có thể khuyến khích phát triển nền du lịch của từng địa phương, ban tổ chức khuyến khích các cá nhân, tổ chức về du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái tích cực tham gia chương trình, đạt các chứng nhận.

2.2. Quy trình đánh giá một sản phẩm OCOP

Để có thể kiểm tra các sản phẩm, các tổ chức một cách sát sao, Chinh phủ đã sắp xếp, tổ chức đánh giá thông qua 3 cấp khác nhau. Các cấp được sắp xếp như sau

Công tác đánh giá xếp loại cấp huyện.

Công tác đánh giá xếp loại cấp tỉnh.

Công tác đánh giá xếp loại cấp Trung ương.

Ở mỗi cấp sẽ thành lập một hội đồng đánh giá bao gồm các cán bộ ban ngành liên quan. Bạn cần lưu ý mức độ đánh gia mỗi cấp sẽ khác nhau, sẽ được đánh giá theo tiêu chuẩn nâng cao dần. Bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng để đạt yêu cầu khắt khe từng sản phẩm.

2.3. Chu trình OCOP thường niên

Chu trình chương trình OCOP quốc gia được đánh giá và xét loại diễn ra trong vòng năm 1 và được diễn ra theo các bước như sau:

Bước 1: Ban tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn chương trình OCOP.

Bước 2: Nhận các ý tưởng của các sản phẩm.

Bước 3: Nhận các bản kế hoạch kinh doanh của từng sản phẩm.

Bước 4: Các tổ chức, cá nhân sẽ triển khai kế hoạch kinh doanh.

Bước 5: Ban tổ chức bắt đầu đánh giá, xếp hạng sản phẩm của cấp huyện, tỉnh và trung ương.

Bước 6: Sau khi nhận được chứng nhận, các ban ngành của Chính phủ sẽ giúp các tổ chức, cá nhân xúc tiến thương mại.

2.4. Hồ sơ chuẩn bị để trở thành sản phẩm OCOP

Khi tham gia chương trình OCOP, bạn cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, giấy tờ để có thể tham gia một cách nhanh chóng, tiện lợi nhất. Đầu tiên, bạn cần chuẩn bị phiếu đăng ký ý tưởng, đăng ký sản phẩm. Không những vậy, bạn cần xây dựng các phương án, tạo bản kế hoạch kinh doan sản phẩm đầy đủ và chi tiết.

Sau đó, bạn cần chuẩn bị giấy đăng ký kinh doanh, bộ máy tổ chức kinh doanh sản phẩm do bạn làm chủ. Cuối cùng, bạn cần chuẩn bị bản sao công chứng, giấy chứng nhận hoạt động kinh doanh hợp pháp, đồng thời, bạn cũng cần đem theo sản phẩm mẫu để được ban tổ chức xét duyệt.

3. Lợi ích khi là sản phẩm OCOP

Đây là một chương trình thuộc cấp Chính phủ, do vậy các sản phẩm thuộc chương trình OCOP nhận được sự chú trọng, tin tưởng, chuyên nghiệp  về nhiều măt. Các sản phẩm được đánh giá qua nhiều hội đồng chuyên môn khác nhau. Không những vậy, mỗi sản phẩm còn được xét duyệt qua nhiều cấp khác nhau, từ cấp huyện đến cấp Trung ương.

Khi đã là sản phẩm của OCOP, bạn sẽ nhận được cấp chứng chỉ 4 sao, có đầy đủ các chứng nhận uy tin như VietGap, ISO,… Không những vậy, sau khi đạt đủ số sao, các sản phẩm này sẽ nằm dưới sự quản lý của cơ quan OCOP cấp tỉnh, được chính cơ quan cấp Trung ương quản lý, kiểm nghiệm và duy trì chất lượng.

Sản phẩm OCOP nhận được đủ số sao thể hiện sự chú trọng các khâu, đảm bảo chất lượng từ nguyên liệu đầu vào, chế biến và bảo quản đầu ra.

4. Các giấy chứng nhận cho sản phẩm OCOP

4.1. Chứng nhận VietGap

Đây là loại giấy chứng nhận nông nghiệp hàng đầu Việt Nam. Để có thể nhận được các chứng nhận này, các mô hình sản xuất sản phẩm cần phải đảm bảo tiêu chí sạch, cách thực phẩm an toàn, chất lượng, không thuốc bảo quản. Tiêu chuẩn VietGap đưa ra nhiều quy định, quy tắc khắt khe trong quá trình sản xuất ra sản phẩm.

Các sản phẩm cần thực hiện các quy chuẩn quan trọng để sản phẩm an toàn cho sức khỏe con người, đặc biệt là khâu sơ chế. Chứng nhận VietGap dành cho hợp tác xã, nông trường trồng trọt với các sản phẩm như chè, lúa, rau quả,…

4.2. Chứng nhận ISO 22000:2018/ HACCP 2003

Chứng nhận ISO 22000:2018 là chứng nhận về thực phẩm an toàn HACCP 2003 còn được hiểu là hệ thống phân tích mối nguy, điểm kiểm soát tới hạn của từng sản phẩm. Với hai tiêu chuẩn này được áp dụng trực tiếp cho chuẩn bị và chế biến. Các đơn vị tổ chức, cá nhân sản xuất đồ hộp, sản xuất đồ khô thường tiến hành tham gia đánh giá nhận chứng nhận ISO 22000:2018 /HACCP 2003.

4.3. Giấy chứng nhận nông nghiệp hữu cơ tiêu chuẩn ASEAN

Đây là một loại chứng nhận cấp khu vực cho quá trình sản xuất và khâu chế biến. Để có thể đạt chứng nhận này, các sản phẩm cần đạt các tiêu chí đảm bảo sức khỏe sạch, an toàn cho người dùng. Không những vậy, quá trình sản xuất sản phẩm để đạt chứng nhận cần đảm bảo cải thiện môi trường sinh thái, đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh môi trường.

Đây là tiêu chuẩn cấp khu vực, do đó rất ít đơn vị nhận được chứng chỉ này vì các tiêu chuẩn nghiêm ngặt, khâu kiểm tra vô cùng khắt khe. Nếu sản phẩm nhận được giấy chứng nhận nông nghiệp hữu cơ ASEAN, đây sẽ là cơ hội để sản phẩm có thể xuất khẩu, có mặt tại nhiều nước trên thế giới.

Trên đây chính là toàn bộ thông tin và quy trình để tham gia chương trình OCOP. Đọc đến đây, chắc bạn đã hiểu như thế nào là sản phẩm OCOP. Hy vọng rằng, các bạn sẽ có các sản phẩm OCCP của riêng mình. Chúng tôi sẽ tiếp tục cung cấp thông tin ở bài viết lần sau. Các bạn hãy theo dõi nhé!