1. Những thông tin tiêu biểu về nhân chứng là gì? 

1.1. Khái niệm 

Đối với mỗi một bản án, trong quá trình thực hiện việc điều tra và xét xử thì nhân chúng sẽ là thành phần giúp tòa đưa ra được những phán quyết cuối cùng, là người có ảnh hưởng vô cùng lớn tới tất cả các bên có trong phiên tòa, đặc biệt là đối với người bị hại. Vậy cần hiểu nhân chứng như thế nào mới đúng. 

Có rất nhiều định nghĩa và cách hiểu khác nhau về nhân chứng, tuy nhiên hiểu một cách cụ thể nhất thì nhân chứng chính là người làm chứng, tùy thuộc vào từng hoàn cảnh, trường hợp cụ thể mà nhân chứng sẽ xuất hiện tại đó. Còn đối với lĩnh vực pháp luật thì nhân chứng sẽ là người đứng trước các phiên tòa xét xử để cung cấp về những điều bản thân biết về vụ án. 

Rất nhiều người có sự nhầm lẫn về nhân chứng và người chứng kiến. Tuy nhiên đây là hai thuật ngữ hoàn toàn khác nhau và nói về hai đối tượng với chức năng và nhiệm vụ cũng khác nhau. 

Người làm chứng hay nhân chứng sẽ được cơ quan tố tụng triệu tập để tham gia việc làm chứng cho vụ án, cơ quan có thẩm quyền sẽ thực hiện việc lấy lời khai và đây đều là những thông tin cần thiết cho việc điều tra các vụ án. 

Còn người chứng kiến sẽ là người được chứng kiến việc tiến hành các hoạt động tố tụng theo Luật Tố tụng Hình sự khi có yêu cầu trực tiếp từ cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng, và phải đến theo đúng với quy định của pháp luật. 

1.2. Bản chất của người làm chứng 

Người làm chứng sẽ là người trực tiếp xuất hiện tại phiên tòa để thực hiện lấy lời khai hoặc có thể làm chứng bằng văn bản hoặc những bản ghi âm và có sự xác thực của cơ quan có thẩm quyền. 

Nhân chứng phải là người biết về tình tiết trong vụ án có thể là một phần hoặc toàn bộ nhưng đây đều phải là những thông tin có tính xác thực. Bởi bất cứ lời khai nào của nhân chứng cũng sẽ là lời nói chống lại họ trước tòa đồng thời sẽ có liên quan trực tiếp đến vụ án, nhất là đối với người bị hại. 

Người làm chứng sẽ cung cấp, kể lại những tình tiết mà bạn thân đã thấy haowcj nghe được về vụ án, theo sự triệu tập của cơ quan có thẩm quyền hoặc tự nguyện đến cung cấp dữ liệu và sẽ được cơ quan tố tụng xác định với tư cách là người làm chứng trong vụ án hình sự. Và người này sẽ phải thực hiện theo đúng quy định về quyền và nghĩa vụ theo pháp luật. 

1.3. Những đối tượng không được quyền làm chứng 

Pháp luật đã quy định đối với một số đối tượng sau sẽ không có quyền được tham gia làm chứng để đảm bảo tính khách quan cũng như sự chính xác trong từng lời khai của nhân chứng. 

Người bào chữa cho bị can, bị cáo: người này sẽ là người đem lại nhiều sự thuận lợi cho bị cáo, do vậy mà lời khai của họ luôn phủ định việc bị cáo mang tội nên những lời khai này thường không mang tính khách quan về đôi khi nó còn gây thêm những điều phiền toái và rắc rối hơn cho cuộc điều tra. Và đặc biệt người làm chứng này sẽ không tiết lộ bất cứ những bí nào của người bị cáo nên việc người này ra tòa làm chứng là điều không được chấp thuận. 

Người có những vấn đề bất thường về thể chất hay là những người bị tâm thần, không có khả năng nhận thức được chính xác các tình tiết trong vụ án. Nên không thể để người này ra làm chứng bởi không có tính minh bạch về thông tin. 

Đối tượng ra làm chứng phải là những đối tượng có đáp ứng được những tiêu chuẩn của cơ quan tố tụng và có những quyền  hạn, nghĩa vụ nhất định. 

2. Nhân chứng có quyền và nghĩa vụ như thế nào? 

Bộ Luật Tố tụng Hình sự đã quy định rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của nhân chứng trong Khoản 2 và Khoản 3 với những nội dung như sau: 

2.1. Về quyền hạn 

Được nghe thông báo và sự giải thích trực tiếp về quyền và nghĩa vụ của bản thân trong Điều này. 

Yêu cầu cơ quan triệu tập phải có sự bảo vệ về tính mạng, danh dự, nhân phẩm, quyền và tài sản cũng như những lợi ích hợp pháp của cá nhân và người thân khi bị đe dọa. Và theo lẽ thông thường người tham gia làm chứng sẽ có lợi nghiêng về bên tham gia tố tụng hơn là bị cáo bởi vậy mà sẽ có khả năng bị đe dọa nên rất cần sự bảo hộ từ phía cơ quan chức năng.

Nhân chứng sẽ có quyền khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng khi không thực hiện việc ghi chép đúng theo lời khai của họ. 

Người ra làm chứng sẽ được cơ quan tố tụng thanh toán toàn bộ các chi phí về vấn đề đi lại cũng như các chi phí khác theo quy định của pháp luật. 

2.2. Về nhiệm vụ 

Người làm chứng sẽ phải có mặt theo đúng yêu cầu trên giấy triệu tập của cơ quan điều tra. Nếu trong trường hợp người làm chứng cố ý không đến hoặc trốn tránh mà không có lý do cụ thể sẽ bị dẫn giả, đồng thời sẽ bị quy vào tội gây trở ngại cho quá trình điều tra. Và trở thành hình thức bắt buộc. 

Có thái độ trung thực với tất cả những lời khai của mình, trình bày rõ ràng, cụ thể về những tình tiết mà bản thân biết về vụ án. 

3. Vai trò sự có mặt của nhân chứng trước phiên tòa 

Theo quy định của pháp luật thì việc nhân chứng tham gia phiên tòa xét xử để làm sáng tỏ vụ ám là điều đương nhiên. Người này sẽ giúp việc tìm ra những mấu chốt quan trọng của vụ án, giúp việc điều tra và xét xử nhanh chóng đi đến hồi kết. Trong trường hợp nhân chứng cố ý vắng mặt sẽ quy thành tội gian dối, không trung thực và sẽ bị dẫn giải và buộc phải tuân theo dưới mọi hình thức. 

Nhưng liệu người làm chứng có thể từ chối việc làm chứng tại tòa hay không? Đây là câu hỏi mà khá nhiều người muốn được giải đáp. Khi cơ quan tố tụng đã thực hiện đầy đủ và hoàn tất các thủ tục triệu tập, giải thích về quyền và nghĩa vụ cũng như cam kết việc đảm bảo những quyền lợi cho nhân chứng thì người này cần có sự hỗ trợ từ xa việc xét xử tội phạm. 

Nhân chứng sẽ phải chấp hành đúng giấy triệu tập của tòa, trong trường hợp không thể ra mặt trước tòa thì nhân chứng nhân chứng cần làm đơn xin vắng mặt và phải thực hiện việc cung cấp đầy đủ mọi lời khai tại cơ quan điều tra. Chủ tọa phiên tòa sẽ là người được ủy quyền để cung cấp những lời khơi đó. 

Nhân chứng thực sự đóng một vai trò vô cùng quan trọng không chỉ đối với các phiên tòa xét xử hình sự mà còn đối với nhiều trường hợp và hoàn cảnh khác nữa. Tuy nhiên đã là người làm chứng thì cần phải có sự trung thực, tính minh bạch rõ ràng và công bằng trong mọi tình huống. 

Hy vọng rằng bài viết nhân chứng là gì đã giúp bạn đọc có được những kiến thức cơ bản về đối tượng này. Nếu trong quá trình tìm hiểu thông tin vẫn còn thắc mắc thì hãy nhanh chóng để lại câu trả lời, chúng tôi sẽ quay lại để giải đáp ngay cho bạn.