1. AQI là gì? Chỉ số AQI ở Hà Nội hiện đang ở mức bao nhiêu?

1.1. AQI là gì? Giải thích chỉ số AQI

AQI là cách viết tắt của Air Quality Index – chỉ số chất lượng không khí.Chỉ số AQI được đo đạc liên tục hàng ngày. Đúng như tên gọi, dựa trên chỉ số AQI mà người ta đánh giá được mức độ ô nhiễm không khí tại một địa phương mỗi ngày.

Trên thực tế, các tiêu chí để đánh giá mức độ ô nhiễm của không khí là rất nhiều và nếu như không có một phương pháp đo lường thống nhất thì không thể đánh giá chính xác mức độ ô nhiễm của không khí. Trên tiền đề đó, người ta đã phát minh ra AQI. Với AQI, việc đo đạc và đánh giá mức độ ô nhiễm của không khí được đơn giản hóa đi rất nhiều.

Thêm một lý do nữa khiến cho chỉ số AQI được sử dụng phổ biến đó là nó tập trung vào ảnh hưởng của ô nhiễm không khí tới sức khỏe của con người. Ảnh hưởng này có thể biểu hiện ra sau một vài ngày sau khi hít phải không khí ô nhiễm, cũng có thể biểu hiện ra rất nhanh chóng chỉ trong vài giờ. Chỉ số AQI càng cao thì bầu không khí bị ô nhiễm càng nghiêm trọng.

Hoa Kỳ cũng là một quốc gia đặc biệt chú trọng đến vấn đề ô nhiễm không khí. Cơ quan Bảo vệ môi trường Hoa Kỳ – The U.S. Environmental Protection Agency – đã đưa ra bộ 5 thông số được sử dụng để tính toán chỉ số AQI, bao gồm Ozone, bụi mịn PM 2.5, Carbon monoxide (CO), Sulfur dioxide (SO2) và Nitrogen dioxide (NO2).

Trong đó, chỉ số bụi mịn còn có tên gọi khác là chỉ số ô nhiễm phân tử, hay hạt lơ lửng. Người ta sử dụng chỉ số bụi mịn PM 2.5 và PM 10 để đánh giá chỉ số bụi mịn. Các hạt PM 2.5 có kích thước siêu nhỏ, chỉ khoảng 2,5 micromet. Hạt PM 10 thì có đường kính lớn hơn một chút, tuy nhiên mức 10 micromet vẫn là rất nhỏ mà mắt thường không thể nhìn thấy được.

Cacbon, sunphua, nitơ và nhiều hợp chất kim loại khác chính là những nguồn chủ yếu sinh ra bụi mịn PM 2,5 và PM 10. Đặc biệt là lượng PM được sinh ra cực nhiều trong các hoạt động sản xuất tại thành phố lớn. Nguồn gốc sản sinh ra bụi mịn có thể là những hành động nhỏ nhất như hút thuốc lá, khi thải ra khi bạn sử dụng các phương tiện giao thông, bụi đường phố, bụi từ các công trình xây dựng… Bên cạnh đó, hành động đốt nhiên liệu hóa thạch, đốt rác thải…cũng có thể sinh ra bụi mịn.

Hầu hết các quốc gia trên thế giới đều đang áp dụng chỉ số AQI để đánh giá chất lượng không khí. EPA cũng đã quy định màu sắc chung đối với mỗi khoảng AQI để mọi người qua đó nhận thức được ô nhiễm không khí đáng sợ như thế nào.

Bên cạnh đó, có nhiều quốc gia hiện không áp dụng chỉ số AQI. Chẳng hạn như Canada đang áp dụng Chỉ số Sức khỏe và Chất lượng không khí, Malaysia thì áp dụng  chỉ số ô nhiễm không khí riêng biệt, trong khi đó Chỉ số Tiêu chuẩn ô nhiễm hiện đang được Singapore áp dụng.

1.2. Chỉ số AQI ở Hà Nội hiện đang ở mức bao nhiêu?

Mức độ ô nhiễm không khí ở Hà Nội cũng đã được cảnh báo từ lâu. Nước ta cũng nằm trong nhóm áp dụng chỉ số AQI để đo lường chất lượng không khí. Trong những năm gần đây, chỉ số AQI đo lường được tại Hà Nội không ngừng tăng cao và tiến dần tới dải màu nguy hiểm. Theo cơ quan chức năng thì chỉ số AQI tại thủ đô đã vượt mức 170 và vẫn có dấu hiệu tiếp tục tăng lên. Đây là con số rất đáng báo động và người dân thủ đô nên hạn chế ra đường.

Theo thống kê thì trung bình mỗi ngày lượng không khí mà con người hít thở vào ra đạt khoảng 15 m3. Trong đó, các chất gây ô nhiễm không khí, mà điển hình nhất là bụi mịn, là những thứ mà con người không có khả năng quan sát được bằng mắt thường. Chúng có tác hại rất lớn đến sức khỏe và hoạt động của các cơ quan trong cơ thể con người.

Vậy ô nhiễm không khí có tác động như thế nào đến con người? Cùng tìm hiểu những thông tin này trong phần tiếp theo nhé!

2. Ảnh hưởng của ô nhiễm không khí tới sức khỏe con người

2.1. Ảnh hưởng đến hệ hô hấp

Hệ hô hấp trong cơ thể con người chịu ảnh hưởng rõ ràng nhất từ ô nhiễm không khí. Số lượng và nồng độ các chất độc hại trong không khí, thời gian tiếp xúc với không khí bị ô nhiễm là những yếu tố can thiệp trực tiếp đến ảnh hưởng của không khí bị ô nhiễm đến hệ hô hấp của con người.

Trong số các chất gây ô nhiễm không khí thì bụi mịn PM 2.5 là yếu tố nguy hiểm nhất, gây ra hậu quả nghiêm trọng lên lá phổi của con người. Ô nhiễm không khí có thể khiến con người bị khó thở, kích ứng đường hô hấp. Đặc biệt là những người có tiền sử bị hen suyễn sẽ cảm thấy vô cùng khó chịu khi tiếp xúc với không khí bị ô nhiễm.

Ngoài ra, tiếp xúc với không khí ô nhiễm còn có thể để lại rất nhiều hậu quả và di chứng nặng nề khác đối với hệ hô hấp của con người.

2.2. Ảnh hưởng đến tim mạch

Ô nhiễm không khí làm gia tăng đáng kể nguy cơ đau tim và đột quỵ ở người. Bụi mịn và các chất gây ô nhiễm không khí có ảnh hưởng cực kỳ xấu đến tim mạch và vòng tuần hoàn máu. Các nhà khoa học đã chứng minh được rằng một người thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá hoặc không khí bị ô nhiễm có tỷ lệ mắc chứng nhồi máu cơ tim cao hơn rất nhiều.

2.3. Ảnh hưởng đến quá trình sinh nở

Nếu sống trong môi trường không khí bị ô nhiễm thì thai nhi trong bụng người mẹ cũng sẽ chịu ảnh hưởng không hề nhỏ. Càng đến giai đoạn cuối thai kỳ thì ảnh hưởng này lại càng nghiêm trọng hơn. Đứa trẻ sinh ra có tỷ lệ mắc chứng tự kỷ cao, hoặc mắc các bệnh về hô hấp, tim phổi nếu để tiếp xúc với không khí bị ô nhiễm.

2.4. Một số ảnh hưởng khác

Ô nhiễm không khí còn có thể gây tổn thương đến cả thận, chẳng hạn như suy thận. Ô nhiễm không khí cũng có thể làm tăng nguy cơ bị loãng xương, lão hóa da hay các chứng đau đầu

Trên đây bài viết đã cung cấp thông tin và giúp bạn giải đáp câu hỏi “AQI là gì”, cũng như phân tích những tác hại khôn lường của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe con người. Mặc dù các biện pháp khắc phục ô nhiễm không khí được đẩy mạnh tiến hành, tuy nhiên khi ra đường bạn vẫn nên trang bị cho mình khẩu trang và các công cụ bảo hộ khác để hạn chế tác động của ô nhiễm không khí.