1. Nậm pịa là gì?

Nậm Pịa chính là món ăn truyền thống của vùng Tây Bắc, cụ thể được tạo ra bởi người dân tộc Thái. Nậm hoặc còn gọi là Nặm có nghĩa là nước. Pịa chỉ phần sền sệt nằm bên trong ruột non động vật nói chung như trâu, bò, dê, … Tức là dịch tiêu hóa cùng với thức ăn còn chưa được dạ dày tiêu hóa hoàn toàn. Vì thế, nậm pịa chính là phần phân non của động vật.

Món ăn này cũng có ở Trung Quốc và người ta gọi là món ngưu tát phiết. Trong cách gọi này, từ ngưu là chỉ bò, tát phiết chỉ tên của món ăn này theo tiếng Thái. Vì nằm ở trong phần ruột non của động vật cho nên khá khó để lấy được chúng ra ngoài để chế biến. Nhưng nếu đã là món ăn truyền thống thì chắc chắn không thể gây khó cho người dân vùng Tây Bắc.

Người Thái có cách lấy pịa tương tự như khi chế biến phèo lợn. Sau khi lấy được ra ngoài thì người ta nêm nếm gia vị vào trong, cho thêm các loại nội tạng khác vào cùng làm nên một hỗn hợp, gồm tiết, tim, gan, lòng, phèo phổi. Tất cả được ninh nhừ để nấu thành món nậm pịa.

2. Tò mò nguồn gốc món nậm pịa

Nguồn gốc của món ăn nậm pịa chính là ngưu tát phiến, món ngon ở Quý Châu, Trung Quốc. Phần mà người Việt Nam ta gọi là phân bò chính là Ngưu Tát phiến trong cách gọi của người Trung Quốc, chính là phần dịch cỏ trong dạ dày bò nhưng chưa được tiêu hóa hết.  Nói một cách chính xác thì đó là phần trước của giai đoạn trở thành phân bò. 

Người đầu bếp chế biến phần dịch này cùng các thành phần khác gồm gia vị và mật bò. Đem hỗn hợp đun sôi lên theo dạng ninh rồi sau đó thưởng thức giống như cách chúng ta ăn lẩu. Thực chất đây chính là đặc sản có ở khu tự trị của người Thống, người Miêu. 

Nguồn gốc sâu xa của món ăn này bắt nguồn từ lịch sử truyền đời sâu xa của người Trung Quốc. Theo đó, tương truyền đời xưa, ngưu tát phiên do sáng kiến từ người đến từ Qúy Châu. Do người này bị mắc căn bệnh đường ruột nên hay bị đau bụng và đi ngoài. Ông đã cố gắng tìm kiếm danh y khắp nơi để chạy chữa mà chẳng có tác dụng gì.

Sau này, vì chịu khó quan sát, để ý nên người đàn ông này đã thấy rằng đàn bò và đàn dê rất khỏe mạnh, tìm hiểu nguồn thực phẩm chúng ăn đương nhiên chỉ có cỏ. Vì vậy, ông ta cũng đánh liều để có chế độ ăn uống giống những con vật này. Kết quả thật bất ngờ rằng, sau vài bữa, bệnh về tiêu hóa của ông đã cải thiện đáng kể rồi dần khỏi hẳn. Điều này được lan truyền khắp vùng, mọi người đã học theo cách của ông. Về sau, không còn ăn thô như thế nữa mà con người đã có sự cải thiện hơn về khâu chế biến, có thêm bớt nguyên liệu cũng như hương liệu để làm cho món ăn ngon hơn, đậm đà hơn. Kể từ khi đó, trong dân tạo nên món lẩu gọi là ngưu biệt truyền đời. Món đặc sản Quý Châu được hình thành như thế.

3. Hướng dẫn làm nậm pịa đúng cách

3.1. Chuẩn bị nguyên liệu để nấu nậm pịa

Nậm pịa là món lẩu hỗn độn của các loại gia vị, nguyên liệu gồm các bộ phận của con bò là phổ, gan, lòng, phèo, đuôi, sụn, bạc nhạc, tiết đông. Không thể thiếu nguyên liệu chính đó là pịa. Tức là phần dịch nằm bên trong ruột non, làm nên hương vị đặc trưng, truyền thống của món nậm pịa. Khi chọn pịa cũng phải chọn ở khúc ruột non ngon nhất để pịa được lấy cũng phải là ngon nhất. 

3.2. Cách chế biến

Người ta sẽ nuôi bò bằng nguồn thực phẩm đó là cỏ tươi cùng các loại nguyên liệu trong đông y suốt một thời gian dài. Chính những loại thực phẩm này sẽ được tiêu hóa để tạo nên dịch thảo dược vô cùng giá trị đọng lại ở ruột non. Người ta chờ thời điểm thích hợp sẽ lấy phần dịch này ra để đưa vào khâu chế biến bên dưới. 

Đoạn ruột non có chứa phần pịa ngon nhất sẽ được lấy để đưa vào chế biến. Pịa được lấy ra ngoài, nêm cùng với những gia vị đặc trưng để tạo nên hương vị riêng của món nậm pịa. Cùng với đó con người sẽ trộn thêm các nguyên liệu đã chuẩn bị để mix cùng. 

Nói về gia vị, đặc trưng gia vị của món Nậm pịa của người Tây Bắc chính là lá mắc khén. Lá này sẽ mang lại vị cay, mùi thơm rất đặc biệt, ngoài ra còn trộn thêm ớt, sản, … để làm dậy mùi vị. Phần xương bò sẽ được đem hầm kỹ trong thời gian nhiều giờ vậy nên nước hầm sẽ rất béo ngậy và ngọt thanh tự nhiên. Tiếp tục đổ pịa, những nguyên liệu vào tiếp tục hầm tới khi nào hỗn hợp ở dạng sền sệt là được.

3.3. Thưởng thức nậm pịa không phải là thử thách

Nậm pịa cần được ăn khi còn nóng. Đối với người chưa từng thưởng thức món này, lần đầu tiên sẽ rất sợ  nhưng nếu đã cố gắng vượt qua được nỗi sợ hãi để ăn 1 lần, 2 lần, … thì trong tương lai, bạn sẽ luôn yêu thích món này, thậm chí còn nghiện thưởng thức nó nữa đấy.

4. Công dụng của nậm pịa đem đến cho con người

Nghe qua từ nguyên liệu tới quá trình làm nậm pịa thì đương nhiên không phải vị khách nào sống ở những nơi ngoài vùng cao Tây Bắc cũng có đủ sự can đảm, dũng cảm để thưởng thức món này. Vô hình chung, nậm pịa trở thành một món ăn thử thách. Phải dồn hết mọi quyết tâm, người ta mới dám thử thách chính mình hoặc vượt qua thử thách trong một giao kèo, thách đấu nào đó. 

Tuy nhiên, nếu tạm bỏ qua quá trình “nhận diện” và “tiếp nhận” khá khó khăn đó để bàn luận sâu hơn lý do vì sao lại có thể ăn và nên ăn nậm pịa. Cũng có thể sau khi biết lý do bạn sẽ tự tin hơn khi gọi món ăn này. 

Nậm pịa do được tiêu hóa từ cỏ và thảo dược cho nên trở thành một dịch thảo dược vô cùng quý giá, có tác dụng bổ dưỡng đối với sức khỏe con người. Không chỉ làm cho các vấn đề dạ dày được cải thiện, dễ tiêu hóa mà còn cực kỳ hiệu quả trong giải rượu, giải nhiệt cơ thể.

Như vậy, món nậm pịa là gì đã được vieclam123.vn đề cập. Mong rằng, qua thông tin này sẽ giúp cho người đọc có thêm kiến thức đúng về một món ăn truyền thống của Qúy Châu và một vùng cao Tây Bắc nước ta.