1. Trojan là gì?

1.1. Khai thác định nghĩa Trojan

Trojan là một chương trình (mã, phần mềm) độc hại. Bề ngoài nó ngụy trang để trở nên hợp pháp, đem tới một cú lừa ngoạn mục cho rất nhiều người nhưng thực chất, Trojan lại thực hiện nhiệm vụ phá hoại máy tính, nghiêm trọng hơn, nó có thể đánh cắp thông tin người dùng. 

Nói chung, Trojan có hại đối với thông tin dữ liệu và thiết bị của chúng ta. Vì thế việc làm rõ Trojan là rất cần thiết. Không những vậy, bạn còn phải tìm ra những đặc điểm, cách thức để nó có thể tấn công vào máy tính, đánh cắp thông tin của mình ra sao và làm thế nào để phòng ngừa. 

Đó lại là lý do để chúng ta phải khám phá nhiều hơn các khía cạnh về Trojan qua chia sẻ tiếp theo của bài viết.

1.2. Đặc điểm cơ bản nhận biết Trojan

Trojan vốn tồn tại ở dạng một chương trình máy tính nhưng trá hình trong vỏ bọc chương trình hữu ích, có thể cung cấp cho người dùng chức năng hữu dụng như mong muốn. Thế nhưng trên thực tế sử dụng, Trojan hoàn toàn làm điều ngược lại, có nghĩa là tưởng chừng nó vô hại và hữu ích nhưng thực chất lại rất độc hại đối với thiết bị lẫn thông tin người dùng. 

Những chức năng tuyệt vời được quảng bá gắn với Trojan chỉ là bề mặt giả tạo mà thôi. Kỳ thực thì bên trong nó có chứa phần mềm gián điệp khiến cho máy tính của người dùng khi cài đặt Trojan thì sẽ bị điều khiển từ xa thông qua mạng internet. 

Hiện nay, Trojan cũng không nằm ngoài sự phát triển của công nghệ tân tiến. Từ đặc điểm không thể phân tán thì nay Trojan đã có khả năng tự phân tán. Đặc điểm này càng làm cho chương trình thêm giống virus, trở nên tinh vi hơn khiến chúng ta rất khó phân biệt được.

2. Lịch sử ra đời của Trojan

Diện mạo đầu tiên của Trojan khá thú vị khi nó quảng bá tới người dùng chỉ là trò đùa vô hại mà thôi. Một trong những ví dụ điển hình của Trojan đó chính là trò Animal ra đời năm 1975.

Ai cũng biết nó được tạo lập với điểm đặc trưng là khả năng tự sao chép. Tức bản thân nó sự sao nó vào những thư mục khác nhau của máy tính, cũng được tự động chia sẻ trong thống mạng nội bộ, do đó, trò chơi cứ thế được lan rộng đến tất cả mọi người.

Sau này, Trojan phát triển thêm mức độ độc hại. Không còn là một trò chơi khăm nữa, nó hoàn toàn “thay tính đổi nết” để trở thành một điều đáng sợ. Vào tháng 12/1989, một mã độc Trojan có tên AIDS đã hoạt động với mục đích tống tiền. Nó gửi hàng loạt tới thuê bao của những người trong hội nghị AIDS của Tổ chức Y tế thế giới và cả những người làm việc tại Tạp chí PC Business. Nạn nhân nếu muốn thoát ra khỏi mớ rắc rối này thì cần gửi tới cho đơn vị chủ quản ẩn danh của Trojan một khoản tiền là 189 USD thông qua hòm thư ở Panama.

Đến năm 2000, hình thức tấn công của Trojan lại tiếp tục đổi mới và cải biến hơn.  Trong đó, mã độc trá hình đến ngoạn mục khiến người ta mộng mị khó phát hiện đó là ILOVEYOU, tưởng chừng là nội dung trao gửi yêu thương nhưng thực chất chính là cuộc tấn công cực mạnh, sức tàn phá lớn nhất lúc bấy giờ. Chỉ ước tính cũng đã tính được Trojan làm thiệt hại một con số 8.7 tỷ USD. Chủ đề của cuộc tấn công mang thông điệp yêu thương (ILOVEYOU), file đính kèm theo nó nếu nhấp vào thì cũng coi như người dùng đã bị nhiễm Trojan. Khi ấy, nó sẽ tự động gửi tới tất cả các kết nối outlook của bạn sự nguy hại này. 

Ở thời điểm những năm từ 2010 trở đi, Trojan lại tiếp tục thay đổi với việc xác định hướng đi mới. Trong đó, nó thuận theo thời thế để trở mình và khai thác các giá trị tiền bạc. Cụ thể, đơn vị đằng sau Trojan lợi dụng sự phát triển đầy ngoạn mục của tiền điện tử để tạo ra nhiều cuộc tấn công tài khoản của các trader hòng đòi tiền chuộc. 

Như vậy, Trojan được cho là rất nguy hiểm đúng không nào? Vậy bạn có tò mò Trojan hoạt động như thế nào để gieo rắc những nguy hiểm đó hay không?

3. Trojan và cách thức hoạt động

Thông qua khái niệm Trojan là gì chúng ta đã nhìn nhận thấy rõ bản chất của Trojan như thế nào. Có thể gắn cho nó những cái mác như “sự trá hình”, “một cú lừa đảo” cũng chẳng sai bởi vì nó có thể ẩn mình bằng rất nhiều hình thức, tệ hại hơn nó len vào mọi sự quen thuộc trong đời sống công nghệ như bài hát, hình ảnh, các tin tức quảng cáo, phần mềm thú vị, … 

Để mà nhìn, đôi mắt của chúng ta chẳng có cách nào phát hiện điều bất thường trong những yếu tố nó ẩn nấp và thậm chí còn có cảm giác khá an toàn. Chỉ đến khi bạn nhấp chuột vào hoặc tải xuống thì phần mềm Trojan sẽ có cơ hội để xâm nhập vào máy tính và mạng của bạn. Lúc này, nó chỉ việc nằm yên ổn bên trong hệ thống để chờ đợi hành động của người điều khiển. 

Không như sự tấn công của virus là trực tiếp nên dễ bị “tóm” bởi các phần mềm tân tiến, với Trojan, nó trá hình để tấn công với các đuôi thay đổi liên tục. Nó cũng không tự động lây lan giống như cách hoạt động của virus. 

Dựa vào đâu để nhận ra thiết bị của bạn đã bị nhiễm Trojan? Dưới đây, vieclam123.vn sẽ giúp bạn trong vấn đề này.

4. Làm thế nào để biết máy tính của bạn bị nhiễm trojan?

Đối với những loại Trojan đơn giản, nó dễ để lại dấu vết cho chúng ta nhận biết khi nó đã xâm nhập vào máy tính. Qua các dấu hiệu sau, bạn hoàn toàn có thể biết được máy tính của mình đang bị nhiễm Trojan.

Ổ đĩa tự động hoạt động bằng cách mở ra, đóng vào, màn hình máy tính cũng tự dưng xuất hiện dấu hiệu lạ, Hình nền bị thay đổi mặc dù bạn không có ý định đó. Tương tự, font chữ, thiết lập khác trên máy tính, cửa sổ chat tự bật mở, … mọi thứ trên máy tính đều tự động hoạt động, nó khiến cho bạn có cảm giác bản thân đang không thể làm chủ được chính máy tính của mình nữa mà như có ai đó điều khiển. Vậy thì đích thị trojan đã bị xâm nhập vào trong máy. 

Ngoài cách mà mọi thứ tự động thay đổi ra thì một số vấn đề lỗi xảy ra với chuột như chuột hoặc không được hiển thị hoặc là có sự nhầm lẫn giữa chuột phải và chuột trái; Lệnh Start biến mất bạn không có cách nào gọi ra được thì cũng là dấu hiệu đáng ngờ về việc máy tính của bạn đang bị nhiễm Trojan.

Tuy nhiên, những điều đó chỉ là một số dấu hiệu điển hình và áp dụng đối với Trojan cơ bản, đơn giản mà thôi. Đối với sự tinh vi hơn của những mã Trojan cứng đầu thì một người dùng máy tính thông thường có lẽ chẳng có cách nào để nhận ra được sự tồn tại của chúng do chúng chẳng để lại bất kỳ dấu hiệu nào. 

Việc tìm hiểu xem Trojan có những loại nào có lẽ cũng là một cách để giúp chúng ta dễ tìm ra nó có trong máy tính của mình hay không. Tùy theo các mục đích hack mà Trojan được tạo ra thành những loại khác nhau. 

5. Trojan gồm những loại phổ biến nào?

5.1. Trojan Backdoor

Đây là một phần mềm cho phép các tin tặc có thể truy cập một cách hợp pháp vào hệ thống người dùng. Do cách thức của nó là hợp pháp cho nên dường như khó có thể phát hiện ra cho dù bạn có dùng công cụ hỗ trợ chống các tác động lạ, có hại cho máy tính. 

Nó bắt đầu từ việc lừa người dùng chủ động cài nó vào máy. Sau đó, hacker sẽ nắm được toàn bộ mọi hoạt động của người dùng. Họ có thể xóa dữ liệu, đọc dữ liệu, chuyển dữ liệu thông qua Trojan cửa sau một cách thuận lợi nhưng chẳng để lại dấu vết.

5.2. Trojan Rootkit

Phần mềm này có khả năng che đậy tài tình các hoạt động của nó thực hiện ở trên máy tính, khiến cho nó thỏa sức tung hoành mà “thân chủ” chiếc máy chẳng hề hay biết. Mục đích của Trojan Rootkit chính là để được gia tăng tuổi thọ để tồn tại lâu dài trong máy, giúp cho tin tặc cũng như các phần mềm độc hại khác có cơ hội hoạt động lâu dài.

5.3. Trình tải xuống Trojan

Nó giúp tải xuống một cách tự động nhiều loại Trojan khác hay những phần mềm quảng cáo mà nó bảo trợ. Bên cạnh đó, loại này còn mạnh hơn với khả năng tự động nâng cấp những chương trình độc vốn đã có sẵn bên trong máy tính. Từ đó hỗ trợ đắc lực cho những kẻ tấn công có thể nắm bắt tất cả mọi thứ từ người dùng để mang lại lợi ích cho mình.

Hiểu biết Trojan là gì và chứng kiến sự tinh vi của nó, bất kể ai cũng lo ngại. Thế nên, không thể không tìm kiếm những phương án để đề phòng Trojan. Bạn đã biết những cách nào giúp cho Trojan không thể xâm nhập vào máy tính và đánh cắp thông tin của bạn? Nếu chưa có, đừng bỏ lỡ mẹo hay bên dưới, chúng rất dễ thực hiện mà lại mang tới hiệu quả cao. 

6. Phòng ngừa Trojan như thế nào để chúng không thể tấn công bạn?

Hãy nói không với những điều lạ lẫm trên môi trường internet. Có thẻ nó khá thú vị nhưng đổi lại, rất có thể ẩn sau đó là Trojan trá hình. Hãy nói không với tất cả những tệp tin, email, phần mềm, đường link lạ lẫm nhé. Nếu nó là Trojan, chỉ cần bạn nhấn vào thì một khắc ngay sau nó sẽ phát tán hàng loạt các phần mềm gián đoạn. 

Nếu muốn kiểm tra, bạn có thể sử dụng các phần mềm quét virus trên hệ điều hành win10 hay tại Virustotal. 

Ngoài ra, những thao tác bên dưới cũng là cách để hạn chế tối đa nguy cơ bị Trojan tấn công:

- Có thói quen dùng Antivirus hoặc cài đặt tường lửa máy tính để đảm bảo rằng không một sự độc hại nào có thể tấn công vào máy của bạn.

- Thường xuyên cập nhật bản sửa lỗi trên window

- Tránh tò mò với những thứ lạ lẫm trên mạng xã hội, môi trường internet, không nhấp chuột vào đường link được gửi tới từ email không rõ nguồn gốc.

Đến đây, bạn đọc đã thực sự hiểu được Trojan là gì hay chưa? Luôn cảnh giác với mối nguy hại lớn này để không chỉ bảo vệ máy tính của bạn mà còn bảo vệ toàn bộ sự an toàn thông tin cho mình nhé.