1. Thỏa ước lao động tập thể là gì?

Thỏa ước lao động tập thể là một loại văn bản trình bày những thỏa thuận về điều kiện lao động giữa tập thể những người lao động với người sử dụng lao động đã được thỏa thuận qua thương lượng. Nó không phải là hợp đồng lao động mà cũng sẽ trở thành một loại giấy tờ quan trọng, song hành cùng hợp đồng để thiết lập mối quan hệ hợp tác lao động.

Thỏa ước lao động tập thể được chia thành ba nhóm chính đó là dành cho doanh nghiệp, cho ngành và nhóm khác trong quy định phân chia của Chính phủ. Theo khái niệm thỏa ước lao động tập thể là gì vừa được giải nghĩa, chúng ta rõ ràng nhận thấy đây là sự thỏa thuận của các bên nhưng thực tế, nội dung được trình bày lại không được phép trái với quy định pháp luật. Nếu có thể, pháp luật luôn khuyến khích nội dung thể hiện được giá trị lợi ích to lớn hơn so với quy định chung của pháp luật dành cho phía người lao động. 

Về giá trị sử dụng, thỏa ước lao động tập thể được công nhận trở thành cơ sở pháp lý để hình thành nên tính tập thể cho mối quan hệ lao động, giúp xác lập trách nhiệm cộng đồng cho tất cả các bên khi thực hiện quyền và nghĩa vụ lao động.  

Ngoài ra, thỏa ước này cũng tạo ra điều kiện thuận lợi cho người lao động có thể sử dụng các phương pháp mặc cả, thương lượng, dựa trên sức mạnh tập thể để được hưởng thêm nhiều lợi ích hơn nữa so với các quy định vốn có trong pháp luật. 

2. Nội dung được xây dựng trong thỏa ước lao động

Việc hiểu thỏa ước lao động tập thể là gì và nắm bắt nội dung trong thỏa ước có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với mỗi người lao động. Thông qua nội dung, thỏa ước lao động sẽ cho bạn biết những quyền lợi mà bạn sẽ được hưởng, cũng là chế độ lợi ích mà người sử dụng lao động phải đảm bảo cho bạn. Đồng thời cũng từ thỏa ước lao động mà người lao động cũng xác lập rõ với người lao động đâu là nghĩa vụ buộc phải tuân thủ để có thể làm việc. 

Theo quy định của pháp lý, thỏa ước lao động tập thể sẽ được chia thành hai nhóm nội dung gồm nhóm các nội dung quan trọng và nhóm nội dung ngoài lề. Trong đó, nhóm nội dung quan trọng xác lập cam kết của đôi bên xoay quanh vấn đề thỏa thuận công việc, đi cùng là các yếu tố liên quan đó là thời gian làm việc và nghỉ ngơi; các khoản tiền lương, tiền thưởng, phụ cấp, hoa hồng;  chế độ bảo hiểm;  những vấn đề về vệ sinh an toàn lao động. 

Nhóm nội dung thứ hai là các vấn đề ngoài lề, chúng thiên về nội dung được xác lập từ sự thỏa thuận của đôi bên đi đến thống nhất, đồng ý, sau đó các nội dung này sẽ được đưa vào bản thỏa ước. Vậy nội dung trong nhóm thứ 2 thường gồm những gì nổi bật?

Đó có thể là chế độ về đào tạo, những trách nhiệm của tập thể người lao động đối với sự nghiệp phát triển của công ty. Hoặc cũng có thể là phương hướng giải quyết tranh chấp giữa các mối quan hệ, chẳng hạn như tranh chấp giữa người lao động với nhau hoặc giữa bên lao động với bên sử dụng lao động.

3. Ai sẽ ký kết bản thỏa ước lao động tập thể?

Bản thỏa ước lao động tập thể  sẽ được ký bởi người đại diện của hai bên: người sử dụng lao động và tập thể người lao động. Trong Nghị định số 05 của Chính phủ xác định rõ các đối tượng có quyền tham gia ký kết thỏa ước như sau:

- Đối với tập thể người lao động, người được đứng ra nhận trách nhiệm ký thỏa ước có thể là  chủ tịch công đoàn cơ sở. Nếu chưa thành lập công đoàn cơ sở thì sẽ do chủ tịch của công đoàn ở cấp trên.

- Đối với bên sử dụng lao động, người được đứng ra ký kết có thể là người đứng đầu cơ sở hoặc người  đại diện trên pháp lý. 

Các bên chỉ gặp mặt và tiến hành ký kết thỏa ước lao động tập thể khi đã đi đến thống nhất mọi thỏa thuận từ phiên thương lượng tập thể diễn ra trước đó. Tỷ lệ được chấp thuận là đặt được trên 50% ý kiến tán thành cho các thỏa thuận thì coi như thỏa ước sẽ được ký kết hợp pháp. Đồng thời, tỷ lệ đại diện ban chấp hành công đoàn cơ sở hoặc đại biểu của công đoàn cấp trên đạt trên 50% cũng là cơ sở để tính đến điều kiện ký thỏa ước lao động tập thể.

Sau khi bản thỏa ước được ký, phía người sử dụng lao động còn có thêm một trách nhiệm nữa đó là công bộ rộng khắp tới người lao động của mình đều cùng được biết, nắm rõ. 

4. Vai trò của bản thỏa ước lao động tập thể

Xét ở tầm vĩ mô trong nền kinh tế thị trường, mọi mối quan hệ lao động đều được xây dựng, hình thành dựa trên thỏa thuận tự nguyện và tự do giữa các bên. Pháp luật lao động Việt Nam chủ yếu đưa ra hành lang pháp lý  ở tầm vĩ mô, còn lại, việc tập thể lao động và người sử dụng lao động cùng nhau ký kết bản thỏa ước lao động nhằm cụ thể hóa, chi tiết hóa hơn nữa những quy định pháp luật lại có thể tạo nên sự phù hợp cho từng doanh nghiệp về khả năng, điều kiện áp dụng của từng doanh nghiệp. 

Có thể thấy, thỏa ước lao động thể hiện rõ vai trò, ý nghĩa vô cùng quan trọng ở rất nhiều bình diện. 

4.1. Dung hòa trách nhiệm, quyền lợi của các bên

Người lao động, người sử dụng lao động luôn luôn cần đến nhau và tạo thành cặp bài trùng không thể tách rời trong lao động việc làm và hoạt động xã hội. Do đó họ cần gắn bó với nhau bằng cách thiết lập mối quan hệ hợp tác sử dụng lao động. Kết quả của sự hợp tác là hiệu quả hoạt động sản xuất - kinh doanh, là doanh thu và lợi nhuận, thu nhập. Có được những thứ đó như thế nào còn phụ thuộc rất nhiều đến ý thức trách nhiệm của cả đôi bên trong quá trình hợp tác liên kết và việc các bên cùng thực hiện cam kết. Vậy nên đưa ra thỏa ước lao động tập thể sẽ giúp các bên nhìn nhận thấy rõ hơn phần trách nhiệm của mình trong mối quan hệ lao động bên cạnh việc hiểu rõ lợi ích của họ sẽ có được khi trách nhiệm được nêu cao. 

Thỏa ước dựa trên lợi ích đặt ra cho các bên rõ ràng để ràng buộc về trách nhiệm. Đây cũng được cho là động lực quan trọng để đảm bảo chất lượng hoạt động cho doanh nghiệp, từ đó đáp ứng mọi tiêu chí về điều kiện, quyền lợi của mọi bên.

4.2. Thỏa ước lao động tập thể - tấm thẻ xanh cho mối quan hệ lao động hài hòa

Khi tham gia ký kết thỏa ước lao động, người lao động sẽ được nhận lấy quyền bình đẳng trong mối quan hệ liên kết với người sử dụng lao động. Vị thế của người lao động cũng được nâng cao, đem đến cho họ quyền lợi nhiều hơn. Tác động đến phía người sử dụng lao động, thỏa ước sẽ kìm hãm lại sự lạm quyền của họ lên người lao động. Đây là mấu chốt để xây dựng nên một mối quan hệ hợp tác thuận hòa, tôn trọng lẫn nhau. 

Nhìn chung, liên quan đến thỏa ước lao động còn rất nhiều khía cạnh khác mà chúng ta không thể đi sâu hết được chỉ trong vài trang giấy mực. Tuy nhiên tại bài viết này, vieclam123.vn đã mang đến cho bạn hiểu biết căn bản thoả ước lao động tập thể là gì. Hy vọng với những nội dung đã cập nhật, mỗi chúng ta sẽ có thêm hiểu biết để bảo vệ quyền lợi lao động của mình.