1. Giới thiệu về quả thị

Phàm là người Việt Nam thì dù có được ăn quả thị hay chưa thì đây vẫn là một thức quà quý và quen thuộc của tự nhiên ban tặng bởi đơn giản, loại quả này không chỉ là trái cây được biết đến có hương thơm ngây ngất lòng người mà còn gắn liền với hiện thân của cô Tấm nết na, thảo hiền trong chuyện cổ tích Tấm Cám mà tuổi thơ ai cũng được nghe. Chúng ta chỉ biết tới quả thị bằng một cách đơn giản như thế nhưng liệu có ai đã khám phá, tìm hiểu về nó từ góc nhìn khoa học hay chưa?

Với mong muốn có thể cung cấp kiến thức toàn diện cho độc giả, vieclam123.vn ngay sau đây sẽ chia sẻ đầy đủ thông tin, đặc điểm sinh học của quả thị đến tất cả bạn đọc. 

Quả thị - được giới nghiên cứu khoa học gọi là Diospyros decandra Lour, tên tiếng Anh của nó là Gold apple. Quả thị có hai loại, được phân chia dựa vào đặc điểm ngoại hình, loại thứ nhất được gọi tên “thị muộn”. Thị muộn có đặc điểm hình cầu, đit quả tròn. Loại thứ hai là thị sáp với hình dáng quả dẹt, kích thước quả nhỏ hơn thị muộn và có đế bằng.

Bên trong quả thị có chứa một ít tinh dầu, tỏa hương thơm gần giống với mùi của hợp chất hóa học là  este amin valeric. Kết quả một cuộc phân tích quả thị cho biết trong nó chứa các thành phần sau đây: Nước (86,2%), chất béo (0,16%), protein (0,67%), xenlulozo (0,47%), tanin (0,33%), gluxit (12%), tro (0,5%). 

Những thông tin này sẽ là cơ sở cho chúng ta đi sâu tìm ra đáp án quả thị có ăn được không. Nếu bạn đã có cả một tuổi thơ bị “mê hoặc” bởi hương thơm ngào ngạt của trái thị mà ăn nó bất kể khi nào cây thị trong vườn chín quả hay mẹ đem quà chợ là quả thị về thì ngày nay, hãy ăn thị bằng sự hiểu biết khoa học nhé.

2. Quả thị có ăn được không?

2.1. Quả thị - nên và không nên ăn khi nào?

quả thị gắn liền với đời sống của người dân Việt Nam từ xưa. Nó có trong vườn của hầu hết mọi gia đình, xuất hiện nhiều ở mọi khu chợ quê và tuyệt vời hơn, nó còn là món quà không thể thiếu trong chiếc làn, chiếc mủng mà mẹ xách mang đi chợ. Thế cũng có nghĩa là quả thị hoàn toàn có thể ăn được và trải qua bao đời, cha ông ta cũng đã ăn thị rất nhiều mỗi khi vào mùa thị tầm tháng 7 đến tháng 9. Ngoài quả thị, bạn có thể tham khảo thêm tháng 7 là mùa trái cây gì để được thưởng thức trái cây đúng mùa có lợi cho sức khỏe nhé.

Quả thị cần được ăn đúng cách. Đó là lúc quả đã chín mềm, tỏa mùi hương thơm nức khắp không gian, bên ngoài vỏ vàng sậm và có xuất hiện những vết đốm nâu như đồi mồi. Hương vị mà nó mang đến vào lúc chín mọng chính là vị ngọt lịm đến ngây ngất. Nếu ăn vào lúc chín vừa thì bên cạnh vị ngọt, chúng ta còn cảm nhận thấy cả vị chát. 

Theo dân gian, ăn thị đúng cách là phải nắn và bóp đều khắp bề mặt quả cho tới khi thịt bên trong nẫu, hòa trộn lại vào với nhau. Nếu có thể thì nắn tới khi nứt vỏ sẽ mang đến hương vị càng ngon. Lúc đó bạn có thể từ từ bỏ núm (đài) thị và bóc vỏ để cắn lấy phần thịt mà ăn. Nhưng cách ăn đúng điệu thì phải là chỉ bỏ núm đài để tạo thành một lỗ đi vào trong phần thịt, bạn không cần bóc vỏ mà chỉ việc hút lấy phần thịt từ lỗ tròn này. Thị càng được nắn mềm thì càng giảm được vị chát đặc trưng và ăn sẽ càng ngọt.

Quả thị ăn được nhưng không có nghĩa là ăn bất kể lúc nào cũng được. Cụ thể, có hai trường hợp không nên ăn thị, đó là khi bụng đói và lúc trái thị còn xanh hoặc chưa chín hẳn. 

Trái thị xanh là lúc không thể ăn và không nên ăn. Thứ nhất lúc này trái có độ chát cực mạnh, ngay cả khi nó không có hại gì cho sức khỏe thì cũng khó có thể thưởng thức được với vị chát đó huống chi chính vị chát đó lại là tác nhân gây hại cho sức khỏe của bạn. 

Ở phân tích trên, chúng ta thấy rõ trong thị chứa tanin với hàm lượng cao. Về đặc điểm hóa học của tanin chắc hẳn bạn cũng biết, khi nó vào dạ dày, kết hợp với acid trong dạ dày và sẽ tạo phản ứng kết khối có độ cứng như đá, khối này không tiêu được nên để lại tình trạng tắc đường ruột hoặc tạo sỏi trong dạ dày rất nguy hiểm. 

Khi đói bụng, lượng acid trong dạ dày càng tăng lên, gặp tanin dù ở quả xanh hay chín cũng đều tạo ra phản ứng trên rất nhanh. Do đó sẽ mang lại những nguy cơ xấu cho sức khỏe của chúng ta.

Ngoài hai trường hợp này, chúng ta cũng được lưu ý không nên ăn quá nhiều thị dù là thị có “chín mõm” đi chăng nữa. Vì ăn nhiều cũng đồng nghĩa cộng dồn lượng tanin. Chúng cũng có thể tác động để làm săn niêm mạc ruột nên sẽ làm giảm nhu động ruột, không tốt cho hệ tiêu hóa.

Đối với quả thị, điều quan trọng nhất để tránh nguy cơ xấu cho sức khỏe thì bạn cần nắm chắc nguyên tắc ăn chúng, biết được khi nào không nên ăn. Ngoài điều đó, quả thị cũng rất tốt khi có nhiều công dụng. Có thể bạn chưa biết đến những công dụng đó vì thế hãy tiếp tục theo dõi bài viết để biết thêm nhiều cách tận dụng quả thị nhé. 

2.2. Những công dụng có thể bạn chưa biết từ quả thị

Ngày nay, quả thị trẻ con không còn biết đến quả thị nhiều nữa vì cây thị cũng được trồng ít đi hẳn, thậm chí còn khá hiếm. Thi thoảng ở các phiên chợ quê, may chăng mới bắt gặp được một mẹt thị được bày ra bán. Người ta có mua cũng chỉ để mục đích bày biện và thưởng thức cái hương thơm quyện vương vít say đắm đó mà thôi. Nhưng có lẽ ít ai biết được rằng, ngoài mục đích trưng bày thì trái thị thơm còn có thể đem lại những tác dụng nhất định cho chúng ta ở phương diện sức khỏe.

Rất nhiều nghiên cứu đã được thực hiện trên quả thị. Người ta tìm ra được trong vỏ thị chứa một lượng tinh dầu quyết định mùi hương. Và chính mùi hương này khi lan tỏa vào không gian, đi đến mũi và não bộ con người lại có tác dụng thư giãn, trấn tĩnh tâm hồn, làm giảm đi sự căng thẳng của hệ thần kinh. Hương thơm sẽ giảm khi quả chín rục, thịt mềm nhũn ra và thậm chí có chút hăng nếu vỏ héo. 

Một nghiên cứu từ các nhà khoa học đến từ xứ xở Chùa Vàng - Thái Lan thực hiện vào năm 2011 cho thấy trong quả thị chứa hàm lượng cao nhất của tổng hàm lượng flavonoid và tổng hợp chất Phenolic có trong 19 loại trái cây. Trong khi đó, bản thân flavonoid lại được biết đến như thần dược khi nó chứa vô số lợi ích to lớn cho sức khỏe, tuyệt vời nhất là khả năng kháng viêm, kháng khuẩn, chống oxy hóa, chống sự lão hóa và dị ứng. 

Trong tài liệu về cây thuốc Việt Nam có nói cụ thể về công dụng của quả thị ở các bộ phận. Trong đó, phần thịt có khả năng tiêu trừ giun sán đặc biệt là giun kim ở trẻ, giúp an thần. Còn phần vỏ quả làm tiêu nhiễm, tiêu độc rất hiệu nghiệm. 

Thông thường khi ăn thị, chúng ta thường bóc bỏ phần vỏ vì nó khá mỏng và còn ướt do dính với thịt thị đã chín rục. Thế nhưng nếu biết điều này sớm hơn có lẽ bạn sẽ quý vỏ thị như vàng. Hãy giữ lại vỏ đem phơi khô, sau đó đốt vỏ thành than rồi tán ra dạng bột mịn. Bột này đem hòa trộn với dầu nền như dầu hạnh nhân, dầu dừa, vừng, … và đem bôi ngoài da để chữa rắn cắn, da rộp do giời leo. Cách khác bạn có thể trộn bột cùng than đốt chiếu cót cùng với đinh hương. Công dụng của công thức này chính là chữa lỗ rò hậu môn. 

Như thế, quả thị có ăn được không là câu hỏi đặt ra thực chất mang dụng ý nhắc nhở mỗi người hãy ăn thị đúng cách, vì dù đem đến rất nhiều lợi ích sức khỏe song không ăn đúng cách thì sẽ cực kỳ có hại. Nhắc đến thị, bạn thích điều gì nhất? Hương thơm, vị ngọt quyến luyến, … ? Hãy chia sẻ cho chúng tôi biết ở phần bình luận nhé.