1. Bạn hiểu phần mềm là gì ?

Phần mềm hay còn được gọi bằng tên tiếng Anh là Software, là một hệ thống các ngôn ngữ lập trình khác nhau được viết theo thứ tự nhất định hình thành nên các câu lệnh, chỉ thị đối với một ứng dụng cụ thể. Không chỉ đơn giản là các câu lệnh mà phần mềm còn là các dữ liệu, các file thông tin hướng dẫn người dùng trong quá trình sử dụng các thiết bị công nghệ. 

Phần mềm được hoạt động bằng cách gửi các thông tin, thư viện và dữ liệu tới với phần cứng hay các câu lệnh trực tiếp. Phải có phần cứng thì phần mềm mới có thể hoạt động hay nói một cách trừu tượng, Phần mềm là những thứ không thể cầm nắm trực tiếp giống như phần cứng, do vậy để cơ chế hoạt động diễn ra bình thường thì phần mềm cũng cần phải phụ thuộc vào phần cứng 

2. Phân loại phần mềm là gì ? 

Trên hầu hết các nền tảng ứng dụng công nghệ, phần mềm sẽ được phân loại theo ba nhóm chính.

2.1. Phân loại theo mục đích và lĩnh vực sử dụng phần mềm

- Phần mềm ứng dụng hay phần mềm máy tính: là phần mềm được thiết kế dành riêng cho các thiết bị máy tính nói chung giúp thực hiện các chức năng đặc biệt của máy tính cũng như cung cấp các các chức năng bên ngoài khác của hoạt động máy tính nhằm phục vụ công việc và giải trí. Các phần mềm ứng dụng nhất định sẽ thực hiện những công việc nhất định: phần mềm quản lý công việc hàng ngày, các trò chơi điện tử..

- Phần mềm hệ thống: phần mềm này quản lý các hành vi phần cứng của máy tính là chủ yếu, cung cấp các chức năng cơ bản mà người dùng yêu cầu hoặc các phần mềm khác để chạy cho đúng. Một phần mềm hệ thống sẽ gồm có:     

+ Hệ điều hành: đây được coi là phần mềm quan trọng nhất, là nơi để điều khiển, quản lý hệ thống máy tính cũng như các thiết bị điện tử khác. Nó sẽ tạo điều kiện để con người và phần cứng giao tiếp với nhau một cách tiện lợi, dễ dàng. Phần cốt lõi trong hệ thống điều hành sẽ bao gồm các chương trình giám sát, hệ vỏ, hệ thống cửa sổ…

+ Trình điều khiển thiết bị: chính là thiết bị driver. Nếu như chỉ có hệ điều hành thôi thì rất khó để giao tiếp với máy tính, và điều bạn cần là có một thiết bị driver để kết nối. Thiết bị này sẽ tạo ra tương tác giữa các phần mềm và phần cứng lại với nhau, giúp phần cứng hiểu và nắm rõ được những mệnh lệnh mà nó phải làm. Mỗi một phần mềm sẽ có ít nhất một thiết bị này. 

+ Tiện ích: phần mềm này sẽ là công cụ hỗ trợ các, bảo trì, nâng cấp và chăm sóc máy tính, giúp cho máy hoạt động ổn định hơn. 

Như vậy để thiết kế được một phần mềm hệ thống chất lượng cần phải thiết kế các nền tảng sao cho phù hợp với các phần mềm ứng dụng khác. 

2.2. Phân loại dựa theo bản chất hoặc miền thực thi

Các ứng dụng phổ biến dùng cho máy tính: trình duyệt web, Microsoft office và các ứng dụng trên điện thoại thông minh, máy tính bảng…

- Các tệp lệnh JavaScript: là các phần mềm được nhúng truyền thống trong các trang web, và được chạy trực tiếp bên trong trình duyệt web khi một trang web được tải mà không plugin trình duyệt web. Các phần mềm được viết bằng ngôn ngữ lập trình khác cũng có thể chạy trình duyệt web nếu phần mềm được dịch sang JavaScript.

- Phần mềm máy chủ: Bao gồm các ứng dụng web được chạy trên máy chủ web và xuất các web được tạo động qua trình duyệt web.

- Plugin và các tiện ích mở rộng khác: là phần mềm mở rộng hoặc chỉnh sửa chức năng của phần mềm khác, yêu cầu phần mềm đó phải sử dụng trong hoạt động.

- Phần mềm nhúng cư trú: như là firmware (phần lõi ) thiết bị dành riêng cho việc sử dụng đơn lẻ. Trong hệ thống nhúng, đôi khi sẽ không có sự phân biệt rõ ràng giữa phần mềm ứng dụng và phần mềm hệ thống.

- Microcode: Là một phần mềm nhúng đặc biệt và tương đối khó hiểu. 

2.3. Phân loại dựa trên công cụ lập trình

Các công cụ lập trình cũng được coi là một phần mềm dưới dạng một chương trình, một ứng dụng và được sản xuất ra nhằm khắc phục lỗi, bảo trì và hỗ trợ phần mềm. 

Mỗi một công cụ lập trình sẽ có nhiều ngôn ngữ lập trình khác nhau và mỗi ngôn ngữ lập trình sẽ có ít nhất một triển khai và một bộ công cụ lập trình riêng đi kèm. 

Nhìn chung mỗi loại phần mềm sẽ có những yêu cầu công việc và một chức năng làm việc nhất định. Do vậy cần triển khai một cách cẩn thận và có sự kiểm tra kỹ càng cả trước và sau khi sử dụng.

3. Những yêu cầu của phần mềm chất lượng

Sau khi đã biết phần mềm là gì, thì bạn cần xem xét xem những yếu tố nào sẽ tạo lên một phần mềm chất lượng. 

3.1. Tính năng

Một phần mềm chất lượng sẽ có khả năng cung cấp các chức năng để thực hiện các yêu cầu của người dùng đối với hệ thống khi bắt đầu triển khai một phần mềm nhất định. Các tính năng đó bao gồm:

- Tính bảo mật

- Tính phù hợp và chính xác 

- Khả năng tương tác và giao tiếp thân thiện với người dùng

3.2. Độ tin cậy chắc chắn 

Mức độ tin cậy sẽ được đánh giá dựa trên mức độ rủi ro và khả năng xảy ra lỗi của ứng dụng. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến độ tin cậy giảm sút chính là cấu trúc phần mềm không được kết hợp với mã hóa hoặc do lỗi phần mềm chưa được xử lý triệt để gây ra những ảnh hưởng xấu tới người dùng. 

Do vậy cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng trong quá trình nhằm khắc phục những rủi ro để đem lại trải nghiệm tốt nhất cho người dùng. Và cần đảm bảo các thuộc tính sau: 

- Phần mềm quản lý tính năng toàn vẹn và tính thống nhất của dữ liệu. 

- Tính hoàn thiện về mặt cấu trúc phần mềm

- Quy trình mã hóa bài bản

- Khả năng xử lý, chịu lỗi và phục hồi cao

3.3. Tính hiệu quả

Tính hiệu quả của phần mềm là gì? Là khả năng đáp ứng hiệu quả một cách thích hợp nhằm tăng hiệu suất sử dụng và khả năng mở rộng phần mềm. Tinhd hiệu quả của phần mềm sẽ được đánh giá qua: cấu trúc ứng dụng; độ tương tương thích với người dùng; hiệu suất và thời gian truy cập.

3.4. Tính bảo mật

Mỗi một phần mềm hay dữ liệu đều cần có hệ thống bảo mật an toàn. Và để đảm bảo sự an toàn cho phần mềm bạn cần chú ý các thuộc tính về:

- Cấu trúc sử dụng

- Sự tuân thủ trong thiết kế 

- Quy trình mã hóa, lập trình

- Các bảo mật về việc truy cập vào hệ thống

3.5. Khả năng bảo trì của phần mềm 

Khả năng này sẽ bao gồm toàn bộ các tính năng kiểm tra, sửa đổi, nâng cấp phát triển các phần mềm cho phù hợp với yêu cầu và chức năng của người dùng. Khả năng bảo trì được đánh giá dựa trên các thuộc tính là:

- Khả năng phân tích

- Mức độ phức tạp của việc thiết kế lập trình

- Mức độ mã hóa

- Tính kiểm soát được sự ổn định của phần cứng, hệ điều hành…

3.6. Kích thước 

Kích thước của phần mềm được đo lường dựa trên 2 phương pháp là kích thước kỹ thuật và kích thước kỹ năng.

- Kích thước kỹ thuật sẽ được đo bằng phương pháp đánh số kỹ thuật 

- Kích thước kỹ năng sẽ được do bằng cách phân tích các điểm chức năng từ quan điểm và yêu cầu của người dùng. 

Hy vọng qua bài viết này, vieclam123.vn đã cung cấp được cho bạn những thông tin đầy đủ và hữu ích về phần mềm là gì và làm sao để có được một phần mềm chất lượng dựa trên các đặc điểm và hệ điều hành của nó. Phần mềm sẽ chỉ hữu ích khi tạo được sự tương tác với người dùng một cách hiệu quả.