1. Nghiệp vụ huy động vốn, tài sản nợ

Nhân viên ngân hàng cần sử dụng nghiệp vụ này để huy động và tạo nguồn vốn kinh doanh cho ngân hàng. Để thực hiện tốt hoạt động này, nhân viên cần nắm được cơ cấu nguồn vốn của ngân hàng. Cơ cấu này bao gồm 4 nguồn đó là vốn ngân hàng, vốn tiền gửi, nguồn vốn đi vay và các loại được tính chung vào nguồn vốn khác. Người nhân viên ngân hàng phải có khả năng huy động được 4 nguồn này để liên tục tạo dòng tiền lớn cho ngân hàng, sẵn sàng phục vụ ngân hàng mọi lúc nhằm tránh rủi ro tài chính không lường trước được. 

Nếu không có khả năng huy động vốn, trong những tình huống cấp bách, chẳng hạn có quá nhiều khách hàng đồng thời rút tiền trong cùng một thời gian sẽ khiến ngân hàng không đủ vốn dự trữ để đáp ứng trong khi các khoản cho vay dài hạn chưa đến kỳ hạn trả, không thể đòi về để kịp thời trả cho khách gửi tiết kiệm. Từ đó dẫn đến việc có thể phải thanh khoản hoặc phá sản. 

Với những hậu quả khôn lường khi ngân hàng có đội ngũ nhân viên không có hoặc không được rèn luyện đào tạo nghiệp vụ huy động vốn tốt thì bạn hiểu được lý do vì sao nghiệp vụ này lại được nhắc tới trước tiên trong tất cả. Nhìn chung, với nghiệp vụ huy động vốn và khoản nợ, nó sẽ giúp ngân hàng vượt qua được những tình huống cấp bách, nguy cơ lớn. Vậy nên hàng năm các ngân hàng tuyển dụng đều khảo sát rất kỹ các nghiệp vụ ngân hàng thương mại của ứng viên, trong đó không bao giờ bỏ qua nghiệp vụ mà chúng ta đang nhắc tới.

2. Nghiệp vụ ngân hàng Tài sản Có - Sử dụng vốn

Đây là một nghiệp vụ thuộc hoạt động kế toán ngân hàng, còn được gọi là nghiệp vụ kế toán tài sản Có. Nghiệp vụ này còn bao gồm các nghiệp vụ có liên quan đến việc dùng vốn được huy động từ nghiệp vụ tài sản nợ. Theo đó, khi yêu cầu một nhân viên làm việc trong ngân hàng thương mại phải có nghiệp vụ ngân hàng tài sản có - sử dụng vốn cũng tức là buộc họ phải có các nghiệp vụ bên dưới đây.

2.1. Nghiệp vụ ngân quỹ

Đây là nghiệp vụ giữ tiền mặt cho ngân hàng dưới nhiều dạng nhằm đảm bảo khả năng thanh toán thường xuyên. Trước tiên phải đảm bảo lượng tiền mặt tồn trong quỹ ngân hàng luôn được duy trì ổn định phục vụ các giao dịch chi trả trong ngày. Tiếp theo, ngân hàng phải đảm bảo khoản tiền được gửi ở các ngân hàng khác để thanh toán và chuyển tiền theo nhu cầu của "khách nhà", chẳng hạn khách dùng tài khoản Vietinbank nhưng lại rút tiền tại ATM Vietcombank.

Ngoài ra, số tiền của ngân hàng còn được gửi ở ngân hàng Trung ương cũng phải đáp ứng 2 khoản tiền gửi, bao gồm tiền gửi bắt buộc được tính là khoản dự trữ và tiền dùng vào việc thanh toán giữa các ngân hàng với nhau trong đó, ngân hàng Trung ương nắm giữ vai trò trung gian. 

Ngoài nghiệp vụ gửi tiền mặt thì ngân hàng cũng có các tài sản có thể sẵn sàng quy đổi ra tiền mặt một cách rất nhanh chóng, phục vụ khi cần kíp. Chúng là chứng khoán, thương phiếu, tín phiếu, ...

Nhìn chung, ở nghiệp vụ ngân quỹ đòi hỏi khả năng quản lý về tiền mặt. Và lượng tiền mặt nhân viên ngân hàng cần quản lý đó cũng chỉ chiếm một tỷ trọng rất nhỏ. Ngoài ra, nghiệp vụ Tài sản Có - Sử dụng vốn còn đòi hỏi bạn phải có nghiệp vụ cho vay.

2.2. Nghiệp vụ cho vay

Đối với mọi ngân hàng, cho vay chính là nguồn sinh lợi chủ yếu. Nghiệp vụ này rất phong phú, đa dạng. Bản thân người có trọng trách thực hiện phải nắm được trong đó có bao nhiêu nghiệp vụ nhỏ, cụ thể cho vay tại ngân hàng thương mại tập trung qua một số loại hình sau: 

2.2.1. Cho vay ứng trước

Ngân hàng sẽ cấp cho người vay một khoản tiền nhất định để người vay có thể dùng trước. Sau đó, người vay cần trả lời lãi vào chính thời điểm thanh toán tiền gốc. Nhân viên tư vấn, chỉ định khách hàng vay vốn theo loại nào: vay ứng trước có đảm bảo và không đảm bảo. Đối với loại có đảm bảo, ngân hàng sẽ cho vay cầm cố hoặc thế chấp các tài sản gồm động sản và bất động sản nằm trong quy định của ngân hàng và Nhà nước để hoàn tất thủ tục cho vay.

Nếu áp dụng loại cho vay không có đảm bảo, tức là cho vay tín chấp, chỉ dựa trên sự tin tưởng của Ngân hàng đối với khách hàng. Khi đó, nhân viên sẽ phải đánh giá được các tiêu chí của khách hàng về vốn tự có của đối tượng vay, lợi nhuận, triển vọng phát triển, năng lực, ... Nói chung, loại hình này thường áp dụng cho khách hàng thân thiết của ngân hàng hoặc doanh nghiệp lớn.

2.2.2. Cho vay thấu chi

Nhân viên ngân hàng sẽ làm hợp đồng tín dụng với khách vay. Theo đó, phía ngân hàng cho phép khách vay được chi khoản vượt quá số dư trong tài khoản vãng lai có áp dụng thời hạn, hạn mức nhất định. Mặc dù giữa ngân hàng và doanh nghiệp đã lên thỏa thuận về mức thấu chi nhưng đó chưa phải là khoản ngân hàng cho vay chính thức. Chỉ khi nào khách thấu chi thì mới bắt đầu tính là tín dụng được cấp phát, đồng thời ngân hàng cũng bắt đầu tính lãi từ đó. 

Thường thì hình thức cho vay này chỉ áp dụng với đối tượng khách vay có uy tín và có tiềm lực tài chính mạnh.

2.2.3. Cho vay chiết khấu

Ngân hàng thực hiện cho vay bằng cách mua lại các thương phiếu vẫn chưa tới kỳ hạn thanh toán tiền với chi phí rẻ hơn giá cả ghi trên thương phiếu. Đến kỳ hạn trả tiền, ngân hàng thu về toàn bộ giá trị ghi trên thương phiếu. Như vậy chắc bạn cũng đã hình dung ra được lãi mà ngân hàng nhận được chính là khoản chênh giữa giá mua lại và giá trị toàn bộ của thương phiếu. 

Số tiền lãi này phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Do vậy, nhân viên phải biết cách tính toán dựa trên các căn cứ là chi phí thu tiền thương phiếu, lãi suất đang áp dụng trên thị trường, rủi ro không đòi lại được số tiền bỏ ra mua thương phiếu, mức độ trượt giá. 

Ngoài 2 nghiệp vụ cho vay trên, nhân viên còn phải sử dụng tốt các nghiệp vụ bảo lãnh, chấp nhận. 

Nếu nghiệp vụ ngân quỹ chỉ chiếm tỷ trọng rất nhỏ thì ngược lại, nghiệp vụ cho vay của ngân hàng thương mại chiếm tỷ trọng rất lớn, khoảng 70%. 

2.3. Nghiệp vụ đầu tư

Ngân hàng cần sử dụng nguồn vốn linh hoạt trong nghiệp vụ này. Để đầu tư, có ba phương thức lựa chọn, hoặc mua chứng khoán chính phủ hay chứng khoán tại các doanh nghiệp lớn, hoặc dùng số vốn đó đầu tư vào các dự án. Trong luật Việt Nam cho phép ngân hàng được sử dụng vốn điều lệ, quỹ dự trữ phục vụ cho mục đích mua cổ phần, góp vốn vào doanh nghiệp hay vào những tổ chức tín dụng.

3. Ngân hàng cần thực hiện nghiệp vụ trung gian

Phía ngân hàng đứng ra thay mặt khách hàng để thực hiện các giao dịch thanh toán, ủy thác thu lệ phí. Trong đó, ngân hàng có nghiệp vụ thanh toán hộ, thu hộ, tín thác, nghiệp vụ qua lại đồng nghiệp. 

Hiểu biết các nghiệp vụ của ngân hàng thương mại đem đến cho bạn nhiều lợi ích, quan trọng nhất trong đó chính là đem đến trình độ chuyên môn nghề nghiệp vô cùng vững vàng cho bạn tự tin hành nghề và phát triển. Một yêu cầu bắt buộc, các vị trí trong ngân hàng đều cần phải nắm bắt đầy đủ những nghiệp vụ ngân hàng cơ bản trên khi làm việc tại hệ thống ngân hàng thương mại. Chúc bạn đọc luôn nhận được nhiều kiến thức chuyên ngành ngân hàng từ những chia sẻ trong nhiều bài viết đăng tải tại website vieclam123.vn.