1. Khái niệm về công nghệ thông tin

Chúng ta có thể thấy được rằng sự phát triển của khoa học công nghệ thông tin trên thế giới đã đạt tới ngưỡng cửa rất cao khi mà nó hỗ trợ cho đất nước bạn phát triển nền kinh tế, xã hội đất nước, giáo dục một cách toàn diệ, ở Việt Nam ứng dụng của lĩnh vực khoa học này và trong đời sống cũng ngày trở nên phổ biến hơn, chúng ta sử dụng công nghệ thông tin để nâng cao hiệu quả sản xuất công nghiệp, dùng công nghệ thông tin để truyền tải các thông điệp, phát triển truyền thông và đương nhiên vai trò của công nghệ thông tin đối với ngành giáo dục là không thể phủ nhận.

Công nghệ thông tin là một ngành kỹ thuật sử dụng máy tính và phần mềm máy tính để chuyển đổi, lưu trữ, bảo vệ, xử lý, truyền tải và thu thập thông tin

Nhưng ở Việt Nam, Công nghệ thông tin được hiểu và định nghĩa như sau: Là tập hợp các phương pháp khoa học, các phương tiện và công cụ kỹ thuật hiện đại-chủ yếu là kỹ thuật máy tính và viễn thông-nhằm tổ chức khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn tài nguyên thông tin phong phú và tiềm năng trong mọi lĩnh vực hoạt động của con người và xã hội.

2. Tầm quan trọng của công nghệ thông tin đối với giáo dục

Với sự phát triển nhanh chóng của các mạng khoa học công nghệ, việc áp dụng kiến thức, kỹ năng và hiểu biết về Công nghệ thông tin trong dạy học ở Việt Nam hiện nay đã trở thành hiện thực, đối với giáo dục và đào tạo, công nghệ thông tin có tác động mạnh mẽ, làm thay đổi nội dung, phương pháp, phương thức dạy học.

2.1. Trong quản lý

Đối với quản lý con người thì công nghệ thông tin cũng giữ vai trò hết sức quan trọng, ngày xưa chúng ta quản lý con người một cách thủ công bằng việc ghi chép bằng sổ sách, lưu trữ mọi thông tin qua giấy tờ, điều này gây ra rất nhiều khó khăn và tốn kém nhân lực, nhưng với sự phát triển của công nghệ hiện nay thì tin học được đưa vào trong việc quản lý con người hiệu quả hơn dễ dàng hơn, chính xác hơn.

- Cung cấp thông tin cho cán bộ giáo viên

- Quản lý điểm của học sinh

+/ Nhập điểm: Thay vì quản lý điểm bằng các cuốn sổ điểm như trước thì hiện tại, chỉ cần nhập điểm vào phần mềm máy là gì.

+/ Khái thác của tiện ích của phần mềm quản lý trường học:

Đánh giá học sinh: tính điểm; thống kê kết quả của học sinh và kết quả giáo dục của giáo viên; trợ giúp tổ chức đánh giá học sinh

Sử dụng kết quả phần mềm quản lý trường học cho công tác quản lý của giáo viên

Trao đổi thông tin: của các cán bộ, giáo viên, phụ huynh học sinh lãnh đạo các đơn vị trong và ngoài nhà trường.

2.2. Trong giảng dạy

Trong giáo dục người ta sử dụng các thiết bị thông tin, máy tính, mạng internet để tăng cường hiệu quả giảng dạy và học tập của giảng viên và sinh viên, học sinh, giảng viên có thể sử dụng chúng như là một phương tiện để truyền tải kiến thức tới học sinh sinh viên hiệu quả hơn, ngược lại đối với những bạn học sinh hay sinh viên đang theo học tại các trường cao đẳng, đại học thì lại sử dụng công nghệ thông tin để tìm kiếm những kiến thức cho mình, khám phá thế giới rộng lớn kết nối với bạn bè phục vụ cho công việc học tập nâng cao hiểu biết.

Chúng ta chỉ cần sử dụng những phần mềm đã có sẵn trên hệ thống khi chúng ta cần nó để chấm công thì chỉ cấn liên kết với máy chấm công là chúng ta sẽ có những ngày công cho mọi người hay là để lưu trữ hồ sơ con người, ghi chép điểm số, tính điểm trung bình hoặc mọi vấn đề về con người cần tới nó đều có thể sử dụng,  khả năng lưu trữ của nó rộng lớn hơn và tìm kiếm dễ dàng.

- Cung cấp tư liệu

- Công cụ để soạn giảng: Giáo án bằng điện tử, bài giảng bằng điện tử

- Công cụ để đánh giá học sinh: kiểm tra qua mạng,…

2.3. Trong việc tự học

- Học trực tiếp 

- Học qua các phần mềm giáo dục

- Đọc các sách, tài liệu,…

3. Ứng dụng công nghệ thông tin vào giáo dục Việt Nam

Ứng dụng Công nghệ thông tin vào công tác giáo dục quản lý dạy và học có rất nhiều hiệu quả, việc áp dụng công nghệ này không chỉ là ngày một ngày hai mà nó là sẽ được áo dụn lâu dài và cũng không dễ dàng, do vậy đòi hỏi năng lực của đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên phải hiểu sử dụng thành thạo công nghệ thông tin. 

Chính vì thế mà cần phải đẩy mạnh việc ứng dụng Công nghệ thông tin vào việc quản lý  và dạy họcđể có mang lại những hướng tốt nhất cho giáo dục

3.1. Đối với nhà trường

- Công tác chỉ đạo

Ngay từ đầu năm học, nhà trường cần xây dựng kế hoạch ứng dụng Công nghệ thông tin vào công tác quản lý và giảng dạy của đơn vị mình, bên cạnh đó còn phải triển khai sâu rộng đến toàn thể cán bộ công nhân viên để họ nắm bắt được kế hoạch, trên cơ sở đó mỗi tổ, mỗi cá nhân sẽ có kế hoạch dạy và học của riêng mình trong năm học đó, ngoài ra nhà trường cần làm tốt công tác giám sát, kiểm tra việc ứng dụng Công nghệ thông tin của đơn vị mình theo từng giai đoạn, từng học kỳ có hiệu quả không, từ đó để điều chỉnh, bổ sung kịp thời cho việc giảng dạy.

- Cơ sở vật chất

Nhà trường có kế hoạch xây dựng cơ sở vật chất, huy động nguồn lực của xã hội để tăng cường đầu tư mua thêm các trang thiết bị dạy học theo hướng hiện đại đáp ứng nhu cầu dạy học, củng cố nâng cấp hệ thống máy tính đang sử dụng, nghiên cứu, lắp đặt hệ thống mạng không dây, Wifi nội bộ của nhà trường để phục vụ cho công tác quản lý và giảng dạy được thuận lợi hơn, khuyến khích cán bộ giáo viên, nhân viên sử dụng các trang thiết bị cá nhân của mình khi cơ sở vật chất của nhà trường chưa đảm bảo.

Bên cạnh đó cần phải có kế hoạch bảo trì, bảo dưỡng hệ thống trang thiết bị thiết yếu thường xuyên sử dụng như: hệ thống máy tính làm việc, máy chiếu đa năng, duy trì và thường xuyên cập nhật phần mềm diệt vi rút có bản quyền để đảm bảo hệ thống máy tính hoạt động ổn định và nâng cao tính bảo mật.

- Công tác đào tạo, bồi dưỡng

Tăng cường việc đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực hiểu về Công nghệ thông tin, khuyến khích, hỗ trợ cán bộ giáo viên nhân viên tham gia học tập, cử cán bộ giáo viên  tham gia đầy đủ tất cả các chuyên đề, khóa học bồi dưỡng Công nghệ thông tin hàng năm do ngành tổ chức.

Sau quá trình bồi dưỡng đào tạo đó, giáo viên cần phải triển khai lại tới toàn bộ cán bộ nhân viên trong nhà trường, cần phải chủ động lên kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về công nghệ thông tin cho một số cán bộ giáo viên cốt cán của nhà trường để quản lý cũng như giải quyết các vấn đề nảy sinh trong quá trình thực hiện. 

Thường xuyên hoặc định kỳ tổ chức chuyên đề về ứng dụng Công nghệ thông tin vào công tác quản lý và giảng dạy theo từng đối tượng để họ luôn được trau dồi kiến thức và kỹ năng công nghệ thông tin trong quá trình ứng dụng.

- Xây dựng kho tài liệu về Công nghệ thông tin trong nhà trường

Với kế hoạch này khuyến khích các cán bộ nhân viên trong trường sáng tạo các sản phẩm Công nghệ thông tin có thể hỗ trợ phục vụ trong việc quản lý và giảng dạy như soạn giáo án điện tử, khai thác tư liệu, trao đổi chuyên môn, kinh nghiệm dạy học thông qua các diễn đàn giáo dục, các chuyên đề dạy học của ngành hoặc của nhà trường. Bên đó cũng khuyến khích việc  xây dựng nguồn học liệu mở, ngân hàng đề kiểm tra theo từng bộ môn.

- Khai thác hệ thống website, hòm thư điện tử của nhà trường

Duy trì và phát huy vai trò tính hiệu quả tính cập nhật của hệ thống website, hòm thư điện tử của nhà trường để thực hiện việc chia sẻ thông tin quản lý chuyên môn, sổ liên lạc điện tử với phụ huynh học sinh, việc này sẽ được thiết lập trên một hệ thống nhắn tin nội bộ của nhà trường tới tất cả cán bộ nhân viên phục vụ cho công tác quản lý, mỗi một cá nhân đều phải đăng ký và sử dụng một hòm thư điện tử của mình nhằm mục đích chia sẻ, trao đổi, cập nhật, lưu trữ thông tin từ xa

Thường xuyên khai thác cập nhật những thông tin cần thiết quan trọng có liên quan đến công tác quản lý, giảng dạy của nhà trường, những thành tựu Công nghệ thông tin mới, những sáng kiến kinh nghiệm của đồng nghiệp để mọi người có thể tham khảo và chọn lọc áp dụng vào vị trí, vai trò và nhiệm vụ của mình một cách hiệu quả nhất.

- Khai thác, sử dụng có hiệu quả những phần mềm của ngành

Khai thác, sử dụng các phần mềm theo quy định của Bộ GD&ĐT, Sở GD&ĐT, Phòng GD&ĐT trong việc quản lý và dạy học, thường xuyên cập nhật, lưu trữ thông tin đầy đủ, chính xác như phần mềm quản lí nhân sự PMIS; hệ thống quản lí chất lượng giáo dục trực tuyến EQMS; hệ thống thông tin giáo dục Eschool, hệ thống thông tin phổ cập giáo dục – chống mù chữ ESCI…

3.2. Đối với giáo viên

Giáo viên là người thực hiện công việc ứng dụng Công nghệ thông tin vào công tác giảng dạy là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giáo dục của nhà trường. Chính vì vậy, để việc ứng dụng Công nghệ thông tin của mỗi giáo viên vào công tác giảng dạy có hiệu quả, người giáo viên cần thực hiện một số công việc sau:

• Có kế hoạch chủ động, tích cực tham gia các khóa học bồi dưỡng về Công nghệ thông tin, kiến thức cơ bản hay nâng cao về tin học do ngành hay nhà trường tổ chức để có thể tự chủ trong việc soạn, giảng các bài giảng điện tử hoặc bài giảng e-learning cũng như sử dụng các trang thiết bị phục vụ cho việc ứng dụng Công nghệ thông tin một cách thành thục như: máy tính, máy chiếu đa năng, máy chiếu vật thể, máy quay phim, chụp ảnh và một số thiết bị về âm thanh, ánh sáng.

• Thường xuyên cập nhật thông tin để nắm bắt được những chỉ đạo chung của ngành, của nhà trường từ đó chủ động trong công tác giảng dạy cũng như những công việc được nhà trường phân công, tham gia các lớp học trực tuyến của các diễn đàn  về Công nghệ thông tin để học hỏi trao đổi kinh nghiệm về công tác giảng dạy nói chung và công tác ứng dụng Công nghệ thông tin vào việc quản lý nói riêng.

• Mỗi thầy,cô giáo cần phải chủ động xây dựng cho mình các bài giảng điện tử, bài giảng e-learning để có cách dạy mới cũng như các em học sinh sẽ có cách học mới góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường.

• Chủ động xây dựng kho học liệu cá nhân, việc tự xây dựng cho mình một kho tài liệu cá nhân là rất quan trọng bởi lẽ  kho tài liệu cá nhân này chính là một tủ sách của mỗi người để khi cần đến thông tin nào, dữ liệu nào thì có thể mở ra nó xem.

3.3. Đối với nhân viên

Đội ngũ nhân viên mặc dù không phải là người trực tiếp đứng lớp như giáo viên nhưng họ cũng tham gia một số công việc có liên quan đến ứng dụng Công nghệ thông tin vào công tác quản lý và giảng dạy của nhà trường như: công tác tài chính, quản lý thiết bị, thư viện do vậy để có thể hoàn thành tốt công việc được giao, mỗi nhân viên cần phải thực hiện được các nhiệm vụ sau:

• Trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về chuyên môn nghiệp vụ, ngoài ra cần phải có sự hiểu biết căn bản về tin học và kỹ năng về Công nghệ thông tin để có thể ứng dụng một cách có hiệu quả vào vị trí công việc mình phụ trách.

• Những thành tựu kiến thức về Công nghệ thông tin thay đổi liên tục theo thời gian nên để không bị thụ động, mỗi nhân viên đều phải có kế hoạch tham gia các khóa học nâng cao trình độ chuyên môn cũng như trình độ nhất định về tin học và kỹ năng thực hành Công nghệ thông tin.

Việc nhân viên không phải có nhiệm vụ đứng lớp, nhưng vẫn phải sử dụng Công nghệ thông tin vào công tác quản lý trong nhà trường đã có những bước chuyển biến rõ rệt như: công tác cập nhật, xử lý thông tin hai chiều giữa nhà trường và cấp trên được thường xuyên kịp thời việc sử dụng các phần mềm theo quy định của ngành khoa học, chính xác, đảm bảo thời gian quy định, số bài giảng điện tử của giáo viên đã tăng lên cả về số lượng và chất lượng. 

3.4.  Đối với học sinh

Đối tượng thứ hai được hưởng lợi trực tiếp từ việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học đó chính là học sinh, trước đây học sinh phải học theo phương pháp nghe đọc và ghi chép việc áp dụng công nghệ thông tin học sinh sẽ có nhiều cơ hội tương tác với giáo viên để cải thiện được những quan điểm cũng như chính kiến riêng của mình điều này không chỉ giúp các em ngày thêm tự tin mà còn để cho giáo viên hiểu thêm về năng lực, tính cách và mức độ tiếp thu kiến thức của học trò, từ đó có những điều chỉnh phù hợp và khoa học.

Bên cạnh đó việc được tiếp xúc nhiều với công nghệ thông tin trong lớp học còn mang đến cho các em những kỹ năng tin học cần thiết ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, đây sẽ là nền tảng và sự trợ giúp đắc lực giúp học sinh đa dạng và sáng tạo các buổi thuyết trình trước lớp, đồng thời tăng cường khả năng tìm kiếm thông tin cũng như tin tức cho bài học của các em.

Trên đây là bài viết chia sẻ các những ứng dụng của công nghệ thông tin vào giáo dục, chúc bạn đọc hiểu thêm về nó.

>> Tham khảo ngay:

• Tin học văn phòng tiếng Anh là gì
• Giáo dục là gì và vai trò đối với sự phát triển của con người
• Giáo giục thời 4.0