1. Ý nghĩa của thời gian thử việc là gì?

Thời gian thử việc là quãng thời gian quan trọng để giúp doanh nghiệp quyết định xem có nên tuyển dụng ứng viên làm nhân viên chính thức hay không. Đồng thời cũng giúp người lao động quyết định xem có thể gắn bó với công việc trong thời gian lâu dài hay không.

Đối với người sử dụng lao động, thời gian thử việc là thời gian dành để đào tạo nhân viên mới, nhìn nhận khả năng của ứng viên, khả năng thích nghi, thái độ trong công việc, từ đó đi đến quyết định tuyển dụng chính thức.

Đối với người lao động, thời gian thử việc là thời gian để họ tìm được sự thích nghi với môi trường làm việc mới, tạo dựng được mối quan hệ tốt đẹp với lãnh đạo và đồng nghiệp. Trong quá trình này, họ sẽ có những hiểu biết cơ bản về doanh nghiệp, những quy định trong công việc và môi trường văn hóa. Nếu cảm thấy thích nghi được, người lao động mới quyết định gắn bó lâu dài. Còn ngược lại, nếu không thích nghi được thì họ sẽ suy nghĩ về việc lựa chọn hướng đi khác cho mình.

Lời khuyên dành cho người lao động trong thời gian thử việc là cần kiên trì và cố gắng hết mình. Vai trò của người lao động trong thời gian thử việc đối với doanh nghiệp còn khá mờ nhạt, vì vậy dễ dẫn đến tâm lý nản chí, từ bỏ công việc trong thời gian này. Rồi họ sẽ lại tìm công việc khác, bắt đầu quy trình thử việc và lại nản chí,...Nếu bạn không muốn mãi luẩn quẩn trong vòng tròn tìm việc, thử việc, thì hãy thực hiện tốt những điều sau trong thời gian thử việc để nhanh chóng được cất nhắc lên vị trí nhân viên chính thức:

• Làm tốt các công việc được giao, thể hiện sự đam mê, cống hiến , nỗ lực hết mình.

• Tuân thủ kỷ cương, quy định của doanh nghiệp, nhất là những quy định về thời gian làm việc, chính sách, nguyên tắc trong thời gian làm việc

• Tìm tiếng nói chung với công sự bằng cách tạo dựng mối quan hệ, không gây bất hòa, tạo sự bài xích.

• Khẳng định bản thân mình: bạn cần chủ động thể hiện cá tính, cái tôi của bản thân, để không trở nên mờ nhạt. Không nên quá thụ động và chỉ làm theo khuôn phép, nói gì nghe đấy. 

2. Quy định về thời gian thử việc là gì?

Thời gian thử việc đối với người lao động được quy định như sau:

+ Chỉ được thử việc 1 lần đối với 1 công việc.

+ Không quá 60 ngày: Đối với những công việc yêu cầu trình độ chuyên môn cao, từ trình độ cao đẳng trở lên thì thời gian thử việc tối đa là 60 ngày (Theo khoản 1 Điều 27 của Bộ Luật Lao động). Tức là với những công việc đòi hỏi bằng cao đẳng, đại học, thạc sĩ, tiến sĩ,...người lao động sẽ thực hiện quá trình thử việc không quá 60 ngày. Người lao động có thể thỏa thuận với người sử dụng lao động để rút ngắn thời gian thử việc.

+ Không quá 30 ngày: Đối với những công việc yêu cầu trình độ chuyên môn từ trung cấp nghề, trung cấp chuyên nghiệp, công nhân kỹ thuật, nhân viên nghiệp vụ thì thời gian thử việc tối đa là 30 ngày (Theo khoản 2 điều 27 của Bộ luật Lao động).

+ Không quá 6 ngày: Với những công việc còn lại (những công việc không yêu cầu trình độ chuyên môn cao, thường không yêu cầu bằng cấp) thì thời gian thử việc không quá 6 ngày (Theo khoản 3 Điều 27 của Bộ luật lao động)

Người lao động chỉ thực hiện quá trình thử việc một lần duy nhất đối với một công việc. Sẽ không có chuyện người lao động hoàn thành hợp đồng thử việc, ký kết hợp đồng lao động chính thức rồi phải thực hiện quá trình thử việc lại vì bất kì lí do nào (ví dụ như được thăng chức, thuyên chuyển bộ phận,....). Nếu được yêu cầu làm công việc mới, đòi hỏi kỹ thuật, chuyên môn cao hơn, người lao động chính thức sẽ được tham gia quá trình đào tạo (training) và vẫn được hưởng các chế độ đãi ngộ như bình thường.

Lưu ý: Bắt đầu từ ngày 01/01/2021, quy định về thời gian thử việc đối với người lao động có thêm một điều khoản mới là:

• Thời gian thử việc không quá 180 ngày đối với vị trí công việc như quản lý doanh nghiệp.

Đối với những công việc có thời hạn làm việc dưới 1 tháng, không áp dụng thử việc.

3. Mức lương trong thời gian thử việc

Mức lương thử việc có thể được quyết định dựa trên sự thỏa thuận của cả hai bên người lao động và người sử dụng lao động dựa trên năng lực, kinh nghiệm và khả năng “deal” của người lao động. Tuy nhiên, mức lương thử việc của người lao động phải tối thiểu bằng 85% mức lương chính thức.

Ví dụ: Lương chính thức của bạn là 10 triệu VNĐ/tháng. Vậy mức lương thử việc tối thiểu của bạn phải là 8.5 triệu VNĐ/tháng.

4. Thông báo kết quả sau thời gian thử việc 

Người sử dụng lao động phải thông báo cho người lao động về kết quả thử việc của họ. Cụ thể:

+ Đối với người lao động có thời gian thử việc quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 27 Bộ luật Lao động (thời gian thử việc tối đa 60 ngày hoặc tối đa 30 ngày) thì người sử dụng lao động phải thông báo cho người lao động trong 3 ngày trước khi kết thúc thời gian thử việc. Sau đó, người sử dụng lao động phải kí kết hợp đồng lao động chính thức với người lao động. 

+ Đối với người lao động có thời gian thử việc tối đa 6 ngày, người sử dụng lao động sẽ thông báo cho người lao động khi kết thúc thời gian thử việc. Trường hợp người lao động đạt yêu cầu thì sẽ được ký kết hợp đồng lao động dài hạn.

5. Một số quy định khác về thời gian thử việc

Xoay quanh vấn đề thử việc, có một số điều mà người lao động cần phải nắm được như sau:

1. Trong thời gian thử việc, người lao động có cần đóng thuế thu nhập cá nhân hay không?

Trả lời: Khi trả lương thử việc cho người lao động nếu người lao động thuộc đối tượng phải nộp thuế thu nhập cá nhân thì doanh nghiệp sẽ phải khấu trừ thuế thu nhập cá nhân.

2. Trong thời gian thử việc, hai bên có quyền hủy bỏ thỏa thuận thử việc hay không?

Trả lời: Trong thời gian thử việc, hai bên có quyền hủy bỏ thỏa thuận thử việc mà không cần báo trước và không cần bồi thường nếu như người sử dụng lao động cảm thấy người lao động không đáp ứng được yêu cầu công việc hoặc người lao động cảm thấy công việc không phù hợp với năng lực, định hướng của bản thân. 

3. Xử phạt vi phạm quy định về thử việc đối với người sử dụng lao động như thế nào?

Trả lời: Người sử dụng sẽ bị phạt tiền khi thực hiện các hành vi sau đây đối với người lao động trong thời gian thử việc:

• Phạt tiền từ 500.000 VND đến 1.000.000 VNĐ nếu người sử dụng lao động yêu cầu người lao động thời vụ tham gia quá trình thử việc, hoặc người sử dụng lao động không thông báo kết quả thử việc cho người lao động theo quy định của pháp luật.

• Phạt tiền từ 2.000.000 VNĐ đến 5.000.000 VNĐ đối với người sử dụng yêu cầu người lao động thử việc quá một lần đối với một công việc, thời gian thử việc quá thời gian quy định, trả lương cho người lao động thấp hơn 85% lương chính thức của công việc đó, và không ký kết hợp đồng lao động sau thời gian thử việc.

4. Hợp đồng thử việc có phải tham gia đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc hay không?

Trả lời: Người lao động trong thời gian thử việc không cần tham gia bảo hiểm xã hội. Vì vậy, trong hợp đồng lao động thử việc cũng sẽ không có các điều khoản như trong hợp đồng lao động chính thức về chế độ nâng bậc, nâng lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, chế độ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề.

5. Lượng công việc trong thời gian thử việc có ít hơn lượng công việc trong thời gian làm việc chính thức hay không?

Trả lời: Ở hầu hết công ty, doanh nghiệp, lượng công việc của nhân viên trong thời gian thử việc tương đương với lượng công việc khi trở thành nhân viên chính thức. Tuy nhiên, lượng công việc này cũng có thể được thỏa thuận từ hai bên trước khi tham gia quá trình thử việc.

6. Bên sử dụng lao động có được quyền yêu cầu người lao động nộp các loại giấy tờ gốc hay không?

Trả lời: Người sử dụng lao động không được giữ bản chính các loại văn bằng, giấy tờ của người lao động như bằng tốt nghiệp, chứng chỉ nghề, chứng minh thư nhân dân, giấy khai sinh, sổ hộ khẩu,...Thêm vào đó, người sử dụng lao động cũng không được quyền yêu cầu người lao động đảm bảo bằng tiền hoặc tài sản cho việc thực hiện hợp đồng lao động.

7. Các hình thức trả lương cho người lao động trong thời gian thử việc có gì khác biệt không?

Trả lời: Người lao động trong thời gian thử việc sẽ được nhận lương theo thời gian, theo sản phẩm làm được hoặc theo công việc được khoán. Phương thức trả lương có thể là trả bằng tiền mặt trực tiếp hoặc qua thẻ ATM. 

8. Thời gian làm việc trong thời gian thử việc của người lao động được quy định như thế nào?

Trả lời: Người lao động làm việc không quá 8 giờ/ngày và 48 giờ/tuần, có thể làm tăng ca nhưng không quá 12 tiếng/ngày và không quá 30 giờ/tháng.

Nếu làm việc liên tục trong ngày từ 6-8 tiếng thì được nghỉ ngơi ít nhất 30 phút và nếu làm việc vào ban đêm thì được nghỉ ít nhất 45 phút. Người lao động trong thời gian thử việc được nghỉ ít nhất 24 giờ liên tục hàng tuần, trường hợp đặc biệt không được nghỉ theo tuần thì phải đảm bảo được nghỉ ít nhất 4 ngày/tháng. Tuy nhiên, lao động trong thời gian thử việc không được áp dụng quy định nghỉ phép năm như đối với lao động chính thức.

Như vậy, trên đây là những vấn đề liên quan đến thời gian thử việc của người lao động. Hy vọng qua bài viết của Vieclam123, bạn đã nắm được những quy định cơ bản để tự biết cách đảm bảo quyền lợi của mình khi đi làm.

>> Tìm hiểu thêm:

• Training là gì? Tầm quan trọng của training trong doanh nghiệp
• Mẫu thư mời nhận việc chuyên nghiệp nhất dành cho nhà tuyển dụng