1. Tìm hiểu về xuất siêu

1.1. Thế nào là xuất siêu?

Xuất siêu là gì? Đây là khái niệm dùng để chỉ về tình trạng của Cán cân thương mại khi nó có giá trị lớn hơn 0 (zero). Hay hiểu một cách đơn giản đó là khi kim ngạch về xuất khẩu cao hơn kim ngạch nhập khẩu trong một thời gian nhất định thì đó được gọi là xuất siêu.

1.2. Một số ảnh hưởng của xuất siêu

1.2.1. Gây ra khó khăn đối với doanh nghiệp trong nước

Các doanh nghiệp trong nước có nhập siêu là 2,1 tỷ USD. Khi vực có sử dụng vốn đầu tư của nước ngoài tính cả dầu thô thì có xuất siêu lên đến 2,9 tỷ USD. Xuất siêu sẽ là một tín hiệu đáng mừng đối với việc tạo ra cơ hội việc làm và nộp thuế cho ngân sách. 

Các loại hàng về nông, lâm và thủy sản có dấu hiệu phục hồi khi đã đạt kim ngạch vào khoảng  2,95 tỷ USD có tăng 9,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Doanh nghiệp nội địa khi xuất khẩu vẫn còn gặp nhiều khó khăn vì giảm 288 triệu USD. Tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước đạt 10,3 tỷ USD và nó đã chiếm  7,25 tỷ USD lên đến 70,38%. Còn trong chiều ngược lại thì việc nhập khẩu của các nhóm hàng về nguyên liệu của nhiều ngành xuất khẩu như bắp, đậu tương, bông sợi, da giầy, thủy sản,... đạt gần 20 tỷ USD và đã giảm 7,3% so với cùng kỳ. Trong khi đó tốc độ giảm của các nhóm hàng được kiểm soát và hạn chế được tăng lên tuy không nhiều nhưng tăng so với cùng kỳ.

Nếu so với con số nhập siêu là  3,54 tỷ USD thì mức xuất siêu trên 865 triệu USD trong vòng 2 tháng sẽ là một tín hiệu tích cực. Nguồn thặng dư ngoại tệ đã góp phần kéo giảm áp lực đối với cầu ngoại tệ và giúp tỷ giá trở nên bớt căng thẳng hơn. Nhưng khi tính đến số liệu cụ thể thì sẽ thấy xuất siêu của Việt Nam có do kim ngạch xuất nhập khẩu về nhiều mặt hàng được giảm và các hoạt động về sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp không được khả quan.

Đối với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa so với các kỳ trước có giảm 48,2%. Tổng kim ngạch từ kết quả này đã khiến cho việc xuất nhập khẩu giảm 19,4% và chỉ còn 33,38 tỷ USD.

Việc giảm tốc độ nhập khẩu hàng hóa đã khiến cho hoạt động của các doanh nghiệp trở nên kém lạc quan. Từ đó mà những mặt hàng chủ lực như: máy tính, điện thoại, linh kiện, dệt may, giày dép, thủy hải sản,... sẽ có kim ngạch giảm so với cùng kỳ.

1.2.2. Gia tăng về nội địa hóa và sức cạnh tranh

Xuất siêu là gì? Xuất siêu của Việt Nam hoàn toàn đến từ khu vực có vốn đầu tư nước ngoài và các mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu cao như máy tính, điện thoại, linh kiện, dệt may, giày dép,... đều được gia công và lắp ráp chủ yếu ở Việt Nam. Nên nó không đem lại quá nhiều kết quả đối với nền kinh tế và tác động đến những doanh nghiệp ở trong nước chưa nhiều. Nếu như cứ xuất siêu nhờ nước ngoài dài hạn như vậy thì họ sẽ chuyển lợi nhuận về nước sẽ không còn gì.

Nếu như có thể tận dụng được những lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do trong khi làn sóng doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chưa kết thúc. Nhưng các doanh nghiệp trong nước chưa tham gia vào chuỗi cung ứng để các nguồn nguyên liệu đầu vào của các ngành sản xuất chưa phát triển nhất là nền công nghiệp phụ trợ bị giậm chân tại chỗ. Việc xuất hiện nguy cơ nhập siêu trở lại ở mức cao sẽ khiến xảy ra sức ép cạnh tranh từ bên ngoài đối với bối cảnh hội nhập và khiến cho doanh nghiệp trong nước bị lép vế và lấn át so với khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Cho dù thế thì việc tham gia vào FTA thì các nền kinh tế lớn như Liên minh châu Âu (EU), Mỹ, Nhật, Liên minh Kinh tế Á - Âu và Hàn Quốc sẽ có thể giúp cho Việt Nam có thể có cơ hội đối với việc xuất nhập khẩu theo hướng cân bằng. Bởi vì Việt Nam đang khá là lệ thuộc vào một số thị trường ở trong khu vực.

Để có thể gia tăng được xuất khẩu trong thời gian tới là rất lớn. Bởi nhờ có những thị trường lớn như Mỹ, Nhật, Canada… thì việc giảm thuế nhập khẩu về 0% sẽ tạo nên một sự thay đổi lớn đối với những cú hích trong ngành hàng xuất khẩu chủ lực như dệt may, giày dép, thủy sản… của Việt Nam.

2. Thông tin về các nước xuất siêu

Xuất siêu là gì và các nước xuất siêu như thế nào? Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đạt quy mô khá và chiếm hơn 15,4% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Trong 27 thị trường xuất khẩu với trên 1 tỷ USD, thì khu vực này có tỷ lệ so với tổng số thị trường cao hơn tỷ lệ tương ứng của tổng số.

Do xuất khẩu Việt Nam vào 10 nước tham gia CPTPP tăng khi nhập khẩu giảm. Nếu so sánh về cùng kỳ năm trước ở vị thế nhập siêu của Việt Nam thì hiện nay đã giảm chỉ ở lại mức khá. 

Việt Nam so với 10 thị trường trên thì đang được ở vị thế xuất siêu với 5 thị trường và cả 5 thị trường đang ở mức trên 100 triệu USD. Thị trường lớn nhất là Canada sau đó là Mexico, Nhật Bản, Chile và Peru. Mức xuất siêu sẽ cao hơn cùng kỳ năm trước và Nhật Bản là nước đã chuyển từ nhập siêu sang xuất siêu khá lớn.

Việc CPTPP được thực hiện đã khiến cho diễn biến của các hoạt động trên trở nên tích cực hơn. Nó có ý nghĩa đối với việc thể hiện ở những tháng đầu tiên thực hiện. Từ đó mà các doanh nghiệp ở Việt Nam có thể tranh thủ tốt về thị trường với cơ hội thuế suất và thuế nhập khẩu và những nước đang được giảm thiểu. Ngoài ra, đây cũng là những thị trường có thể giúp cho việc xử lý những khó khăn về xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam đối với Trung Quốc.

Bước đầu khi đã đạt được những tích cực nhất định nhưng vẫn không nên chủ quan. Việc xuất khẩu của Việt Nam sang một số thị trường sẽ còn bị giảm như với Australia giảm 373 triệu USD và với Malaysia giảm 122 triệu USD. Nhưng nhập khẩu với một số thị trường khi tăng như: Canada, Australia, Peru, Brunei. Và nhập siêu từ những thị trường khác: Singapore, Malaysia, New Zealand, Australia, Brunei. Ngoài ra với Australia thì năm trước xuất siêu, năm nay nhập siêu và thì Brunei là nhập siêu tăng.

Tỷ trọng xuất khẩu của Việt Nam sẽ còn thấp hơn so với tổng nhập khẩu cùng với những thị trường này. Các thị trường này có tốc độ tăng xuất khẩu thấp hơn tốc độ tăng chung của tổng kim ngạch xuất khẩu trên cả nước. Nó có tác động đến việc thực hiện những kế hoạch về tăng trưởng xuất khẩu chung.

Trên đây là những nội dung thông tin về Xuất siêu là gì. Hy vọng với những thông tin mà bài đọc đã cung cấp có thể giúp bạn hiểu hơn về xuất siêu cùng với những tác động mà nó mang lại.