Trước khi chính thức tìm ra những điều gì cần thiết để xét nghiệm ADN thì bạn cũng phải có được hiểu biết cơ bản về công tác y tế vi mô này.

1. Vì sao lại xét nghiệm ADN để xác định mối quan hệ huyết thống?

ADN (Acid Deoxyry nucleic) tồn tại trong mỗi tế bào vốn đảm đương nhiệm vụ lưu trữ các thông tin di truyền. Mỗi đoạn ADN chứa thông tin di truyền cụ thể tạo thành gen. ADN có tính thừa hưởng đặc điểm từ cha mẹ và quy định nên các đặc điểm riêng của cơ thể. Với sự di truyền này, việc xét nghiệm ADN sẽ giúp xác định được mối quan hệ huyết thống của hai cá thể cha và con hoặc mẹ và con.

Nếu như hai mẫu xét nghiệm ADN giống nhau trong từng gen thì có thể kết luận hai cá thể được xét nghiệm ADN có mối quan hệ huyết thống. Nếu hai mẫu có sự khác biệt từ 2 gen thì kết luận được hai cá thể không có mối quan hệ huyết thống.

Việc kiểm tra ADN sẽ giúp xác định mối quan hệ huyết thống chính xác đến 99,99%. Vậy làm thế nào để xét nghiệm được ADN?

Xem thêm: Xét nghiệm ANA là gì? Tìm hiểu nguyên lý thực hiện xét nghiệm ANA

2. Xét nghiệm ADN cần những gì?

Để tiến hành xét nghiệm ADN bạn cần thực hiện đủ các quy trình dược yêu cầu từ bệnh viện, trong đó bao gồm các vật mẫu phải cung cấp và giấy tờ, thủ tục cần hoàn thiện. Tất cả cần được chuẩn bị thế nào? Lý giải điều này sẽ giúp bạn nhanh chóng triển khai đầy đủ những việc cần làm, những yếu tố cần chuẩn bị phục vụ cho việc xét nghiệm ADN.

2.1. Chuẩn bị các vật mẫu cần đề xét nghiệm ADN

Việc xét nghiệm ADN có thể thực hiện ở nhiều mẫu, điển hình và cho kết quả chính xác nhất phải kể tới đó là mẫu máu, mô tế bào, tóc, móng, da. Ngoài ra còn có cả cuống rốn, xương, răng, các tế bào niêm mạc ở miệng, ... Những mẫu này đều cho kết quả xét nghiệm đạt độ chính xác cao, so kết quả thực hiện của chúng không có nhiều khác biệt.

Do ADN có tính bền vững cho nên có thể thực hiện ở bất kỳ độ tuổi nào, ngay cả khi đối tượng được làm xét nghiệm còn là thai nhi trong bụng mẹ cũng có thể thực hiện xét nghiệm thông qua mẫu tế bào dịch ối. Khi con người có nhu cầu xét nghiệm ADN để kiểm tra tính huyết thống thì có việc chuẩn bị đối với các mẫu xét nghiệm phải lưu ý những gì?

2.1.1. Xét nghiệm ADN bằng mẫu máu

Đây là cách làm phổ biến nhất và đem đến kết quả chính xác cao do cách này dễ dàng để thực hiện và ADN ở trong máu rất ổn định, không bị biến tính bởi môi trường, trả kết quả kiểm tra trong thời gian nhanh chóng. Người cần xét nghiệm sẽ lấy mẫu máu như sau:

- Liên hệ tới trung tâm, cơ sở y tế để đăng ký làm xét nghiệm và nhận các thông tin chỉ dẫn

- Khi chuẩn bị lấy mẫu, cần rửa sạch tay, các vật dụng cần lấy sẵn gồm đầu bấm tiệt trùng, bút bấm và giấy lấy mẫu

- Viết tên người lấy mẫu lên thẻ tên

- Sử dụng tăm bông tẩm cồn để lau sạch vị trí cần lấy máu, cụ thể đối với người bình thường sẽ lau sạch đầu ngón tay giữa, đối với trẻ nhỏ dưới 1 tuổi sẽ lau sạch và lấy ở gót chân.

- Lắp đầu bút bấm, đồng thời tháo bỏ lớp vỏ bảo vệ ra khỏi dụng cụ

- Đặt đầu bút lên đầu ngón tay/ gót chân trẻ nhỏ dưới 1 tuổi sau đó tiến hành bấm nút để có thể trích máu. Với hành động này bạn sẽ thu được mẫu cần cho xét nghiệm. Lưu ý chỉ cần thu 1 giọt máu là đủ.

- Máu sau khi đã chảy ra thì bạn áp ngón tay vào phần vòng tròn tại giấy thu mẫu, giấy sẽ thấm lấy máu, để khô giấy trong khoảng 10 phút thì gấp giấy bỏ vào trong phong bì, ký tên đầy đủ.

Ngoài ra, chúng ta có thể lấy mẫu máu bằng các cách của những xét nghiệm về máu khác, chỉ cần thu được máu trên mẫu giấy chỉ định là được. Tuy nhiên cách vừa nêu là cách phổ biến áp dụng cho việc lấy mẫu máu để làm xét nghiệm ADN.

Quy trình lấy máu trên áp dụng thực hiện đối với cả hai người cần xác định huyết thống. Khi gửi mẫu cũng cần gửi đính kèm cả giấy tờ đề nghị phân tích ADN.

2.1.2. Lấy mẫu tóc có chân tóc

Việc xét nghiệm bằng mẫu vật phẩm là tóc có chân cũng mang đến hiệu quả cao như mẫu máu hay các mẫu khác. Bất cứ ai cũng có thể thực hiện bằng việc lấy mẫu tóc, chỉ có điều nên lưu ý tránh một số đối tượng bao gồm người có bộ tóc mỏng, trẻ sơ sinh vì đây là những đối tượng khó có thể nhổ được cả chân tóc.

Những bước cần thực hiện để lấy mẫu tóc phục vụ xét nghiệm ADN như sau:

Bạn cần nhổ khoảng 5 đến 7 sợi tóc có chân, đặt các sợi lên giấy A4 thật sạch, chân tóc sẽ dính vào bề mặt giấy. Gói lại mẫu một cách cẩn thận và ghi đầy đủ thông tin bên ngoài bì đựng mẫu, thông tin phải có kèm chữ ký của người yêu cầu xét nghiệm. Tiếp tục cho mẫu vào phong bì, ghi lại một lần nữa các thông tin cá nhân của chủ thể cung cấp mẫu.

Khi đã đủ cả hai mẫu được chuẩn bị theo cách vừa nêu thì bạn cho cả hai vào chung một bao đựng lớn, gửi đi kèm giấy đề nghị phân tích xét nghiệm ADN.

2.1.3. Mẫu móng tay và móng chân

Khi thực hiện theo cách này, bạn chú ý tuân thủ lấy mẫu đáp ứng đúng yêu cầu sau đây:

- Rửa thật sạch mẫu (móng tay, móng chân)

- Cắt móng làm sao để có được ít nhất từ 40mg mẫu

- Gói mẫu trong giấy A4 trắng và sạch một cách cẩn thận rồi viết đầy đủ thông tin của người cho mẫu, ký tên

- Làm tương tự như các cách lấy mẫu khác, đó là bạn để chung hai mẫu đã được lấy và gói bọc cẩn thận vào cùng một phong bao lớn, gửi tới trung tâm, cơ sở xét nghiệm kèm theo mẫu đề nghị phân tích kết quả ADN.

2.1.4. Mẫu nước ối thai nhi, sinh thiết gai nhau

Đây là hai cách riêng nhưng cùng áp dụng ở giai đoạn thai nhi còn trong bụng mẹ. Việc này không được khuyến khích thực hiện do nó để lại những nguy cơ ảnh hưởng xấu cho thai nhi. Chỉ trong các trường hợp cấp thiết như sàng lọc dị tật thì bác sĩ mới cấp phép để chọc ối.

Nếu được cấp phép chọc ối để làm xét nghiệm huyết thống thì việc lấy mẫu nước ối hay sinh thiết gai nhau được tiến hành từ 15 tuần tuổi trở đi. Bác sĩ cần lấy ra từ 2ml đến 5ml nước ối.

2.2. Chuẩn bị đầy đủ cho các thủ tục làm xét nghiệm ADN

2.2.1. Những giấy tờ hoàn tất thủ tục đăng ký xét nghiệm

Việc xét nghiệm ADN sẽ được phân nhóm dựa theo các mục đích khác nhau. Cụ thể, chúng có hai nhóm bao gồmxét nghiệm hành chính và làm tự nguyện. Mỗi nhóm này có quy định khác nhau về thủ tục giấy tờ cần chuẩn bị.

Xét nghiệm tự nguyện do chỉ phục vụ cho các mục đích cá nhân chẳng hạn như xác định mối quan hệ ruột thịt, nhận người thân thất lạc, ... nên không cần giấy tờ nào khác ngoài thông tin bạn cung cấp trên các mẫu vật phẩm. Còn nếu xét nghiệm hành chính thì sẽ phải chuẩn bị các giấy tờ tùy thân như chứng minh thư.

2.2.2. Thời gian nhận kết quả xét nghiệm AND là bao lâu?

Từ 2 cho đến 7 ngày quả thực không phải là lâu để chờ đợi nhưng đối với những người đang rất mong chờ kết quả thì những thôi thúc trong lòng khiến họ cảm thấy dù chỉ một ngày cũng rất lâu. Tuy nhiên, dể đảm bảo chính xác kết quả xét nghiệm thì cần triển khai trong thời gian này. Chú ý thực hiện đúng cách lấy mẫu xét nghiệm để phía cơ sở y tế trả về kết quả chính xác cho bạn.

2.2.3. Liệu có khi nào xét nghiệm AND cho kết quả không chính xác?

Làm xét nghiệm ADN là phương pháp hiện đại nhất hiện nay có tính khoa học nên cho kết quả chính xác đến 99,99%. Tuy nhiên, đó là khi chúng ta thực hiện tuân thủ chuẩn chỉnh không một sai sót trong mọi khâu của quy trình xét nghiệm. Muốn có kết quả không sai thì đương nhiên bạn phải lấy mẫu đúng cách và nhân viên y tế trong quá trình thực hiện không được phép nhầm lẫn, sai sót. Tốt nhất việc thực hiện xét nghiệm nên làm tại các cơ sở uy tín, đã được cấp phép từ Bộ Y tế.

Những thông tin trên đã đủ để bạn hiểu rõ bản chất xét nghiệm ADN là gì. Trong cuộc sống, nếu thực sự cần thiết thì chúng ta mới lựa chọn làm xét nghiệm bởi vấn dề này còn liên quan tới giá trị nhân văn, đạo đức của con người. Hãy cân nhắc thật kỹ trước khi đi đến quyết định thực hiện việc xét nghiệm ADN bạn nhé.