1. Tìm hiểu chính xác về việt vị là gì?

1.1. Hiểu đúng việt vị là gì

Việt vị là một từ Hán Việt, theo đó, việt có nghĩa là ưu việt, ưu thế hay vượt qua, còn vị chính là vị trí. Vì thế mà việt vị có thể hiểu nôm na chính là vượt qua vị trí và chiếm ưu thế. Vậy, việt vị trong bóng đá chính xác hơn là như thế nào?

Trong luật bóng đá thì việt vị chính là luật thứ XI được FIFA công bố và soạn thảo. Theo đó, luật việt vị nhằm hạn chế việc cầu thủ của đội tấn công chiếm lợi thế bằng cách đứng đợi bóng ở vị trí cách khung thành chỉ có 1 thủ môn hay 1 hậu vệ cuối cùng. 

Ở đây, chúng ta có thể hiểu đơn giản việt vị chính là khi cầu thủ tấn công lựa chọn vị trí thuận lợi, mang đến nhiều lợi thế cho mình để đợi bóng từ phía đồng đội, gia tăng khả năng ghi bàn vào lưới của đối phương khi số lượng cầu thủ đối phương ở sân nhà là cực kỳ ít. 

Tất nhiên, việt vị sẽ được xác định dựa trên nhiều yếu tố khác nhau nữa mà FIFA đã quy định và ban hành. Thế nhưng, về mặt cơ bản thì bạn có thể hiểu việt vị là gì với ý nghĩa và cách giải thích như trên.

1.2. Xác định vị trí việt vị của cầu thủ

Với cách giải thích trên về việt vị là gì thì việc xác định vị trí việt vị sẽ là cơ sở để trọng tài có thể thổi còi cầu thủ, báo việt vị nhằm đảm bảo sự công bằng cho cả hai đội chơi.

một cầu thủ sẽ bị thổi việt vị khi thỏa mãn những điều kiện sau đây:

- Cầu thủ đứng ở bên phần sân của đối phương

- Ở giữa cầu thủ đó và đường biên ngang cuối ở sân đối phương có ít hơn 2 cầu thủ của đội bạn

- Cầu thủ đó trực tiếp tham gia vào đường bóng tấn công

- Cầu thủ đó đứng ở hướng tấn công về phía khung thành

Đây chính là 4 điều kiện đặt ra để xác định lỗi việt vị. Khi một cầu thủ thỏa mãn đồng thời cả 4 điều kiện này thì mới bị coi là việt vị, còn nếu thiếu 1 trong 4 thì sẽ không bị coi là việt vị.

Trong 3 điều kiện đầu tiên thì thủ môn cũng sẽ được tính là 1 cầu thủ của đối phương cho dù đây là vị trí chơi thấp nhất trên sân. Tuy nhiên, ở một thời điểm bất kỳ thì đây vẫn được tính là 1 trong 2 cầu thủ cuối cùng của đội bạn.

1.3. Thế nào là lỗi việt vị

Lỗi việt vị là khi cầu thủ đứng ở vị trí việt vị và bị trọng tài căng cờ thổi còi báo việt vị. Khi đó, cầu thủ này đã mắc lỗi việt vị.

Bên cạnh đó, khi một cầu thủ đứng ở vị trí việt vị, nhưng không nhận bóng và tham gia vào đường bóng tấn công thì sẽ không bị coi là bị lỗi việt vị. Ngược lại, nếu cầu thủ này chạm vào bóng hay có sự tham gia vào đường bóng theo một chiều hướng mang tính tích cực thì sẽ bị coi là bị mắc lỗi việt vị. Các nhận định đó có thể kể đến như:

- Cầu thủ đã tham gia vào tình huống bóng tấn công

- Cầu thủ cản trợ đội bạn

- Cầu thủ cố tình chiếm lợi thế ở vị trí việt vị

Mặc khác, nếu thuộc 1 trong 3 trường hợp sau đây thì cầu thủ sẽ không bị coi là lỗi việt vị cho dù tiếp xúc với bóng: Ném biên, phạt góc và quả phát bóng lên.

2. Thông tin về luật việt vị bạn cần biết

2.1. Sự ra đời của luật việt vị

Việt vị không đơn giản chỉ là một lỗi bình thường mà đây chính là luật có nguồn gốc lịch sử khá lâu đời. Theo nhiều nguồn tin thì vào cuối thế kỷ 18, khi các trường đại học ở Anh bắt đầu chơi đá bóng thì luật việt vị cũng được đưa ra. Đây cũng là thời gian mà luật việt vị được đánh giá là vô cùng nghiêm ngặt so với thời điểm hiện tại.

Với sự ra đời của FIFA thì luật việt vị cũng đã có nhiều sự thay đổi theo thời gian. Cụ thể như sau:

- Năm 1848: Quy tắc Cambridge ra đời với việc nêu ra hoàn chỉnh về luật việt vị. Ở thời điểm này, luật việt vị quy định số lượng cầu thủ đối phương đứng sau phải có ít nhất là 4 người.

- Năm 1866: Luật việt vị vẫn là quy tắc Cambridge nhưng số lượng cầu thủ giảm xuống thành 3.

- Năm 1925: Số lượng cầu thủ được giảm tiếp còn 2 và sử dụng cho tới hiện nay.

- Năm 2005: FIFA có sự thay đổi luật việt vị. Lúc này, cầu thủ đang ở tư thế việt vị nhưng sẽ được phép chạm bóng trong trường hợp đó là đường chuyền về hoặc chạm bóng để cản phá ý đồ từ phía đội bạn. Trọng tài sẽ không thổi phạt việt vị trong trường hợp nêu trên.

- Năm 2013: Đây là sự thay đổi luật việt vị mới nhất từ FIFA. Khi đối phương chuyền về, cầu thủ ở tư thế việt vị vẫn được phép chạm bóng nhưng với sự cản phá của đối thủ thì không. Cùng với đó, cầu thủ nếu đang ở vị trí việt vị và có sự cản trở đối với hậu vệ của đối phương thì sẽ bị thổi lỗi việt vị.

2.2. Cách xác định luật việt vị

2.2.1. Xác định dựa trên vị trí đứng của cầu thủ

Việt vị sẽ được xác định khi một cầu thủ đưa bóng về phía cầu môn của đối phương và trong thời điểm đó, không có cầu thủ nào của đội bạn ngăn cách thủ môn và cầu thủ đó. 

Thực tế thì khi ở tư thế việt vị, cầu thủ đó sẽ không bị coi là hành vi phạm lỗi. Bởi xét về mặt bản chất thì đó là lúc cầu thủ vô tình ở tư thế việt vị mà không hề hay biết hoặc là do họ cố gắng chơi bóng. Vì thế mà họ sẽ được coi là tích cực tham gia chơi bóng.

2.2.2. Xác định bởi trọng tài biên

Bởi vì sự biến hóa của luật việt vị mà trọng tài biên sẽ là người thổi và phất cờ việt vị một cách chính xác và rõ nét nhất. Khi trọng tài biên phất cờ báo việt vị thì trọng tài chính sẽ thổi còi để dừng đường bóng và cầu thủ của đối phương có thể nhận lại được bóng và thực hiện đá dưới dạng như một quả đá phạt ở vị trí việt vị. 

2.2.3. Công nghệ VAR

Công nghệ VAR hay Video Assistant Referee, đây là ứng dụng công nghệ được áp dụng trong các giải đấu lớn của thế giới cũng như của châu lục. Trong nhiều tình huống cầu thủ chơi pressing tầm cao và tấn công nhanh thì trọng tài biên sẽ không thể quan sát kịp. Vì thế mà khi bàn thắng được ghi thì trọng tài chính có thể sử dụng VAR để xem lại tình huống đó và đưa ra quyết định cuối cùng trong việc có công nhận bàn thắng hay không.

Đây là một ứng dụng công nghệ cực kỳ hữu ích cho trọng tài để có những phán quyết công tâm nhất, đảm bảo sự công bằng trong trận đấu. 

3. Sự ảnh hưởng của việt vị tới trận đấu

Nếu như khi bị thổi việt vị, cầu thủ sẽ không phải nhận bất cứ một hình phạt nào ngoài việc đội bạn sẽ được hưởng lợi thế với quyền phát bóng thuộc về mình. Tuy nhiên, việt vị cũng là yếu tố gây ảnh hưởng tới thế cục của trận đấu trong những thời điểm mấu chốt. Đó chính là thời điểm bàn thắng đã được ghi.

Trường bạn bàn thắng được ghi, nhưng trọng tài nghi ngờ cầu thủ việt vị thì VAR thường sẽ được gọi tên trong tình huống đó. Và nếu có lỗi việt vị thì bàn thắng sẽ không được công nhận. Tuy nhiên, không phải trận đấu nào cũng sẽ có sự hỗ trợ từ công nghệ VAR, vì thế mà phán quyết từ trọng tài biên sẽ mang tính quyết định. Nếu trọng tài biên thổi việt vị thì bàn thắng sẽ bị khước từ.

Một bàn thắng bị từ chối sẽ ảnh hưởng tới vận mệnh của đội bóng trong một giải đấu. Do đó mà việt vị tưởng chừng như không có gì nhưng lại có sự tác động rất lớn. Vì vậy mà các cầu thủ, đặc biệt là tiền đạo sẽ cần học cách phá bẫy việt vị cho mình để có những cơ hội ghi bàn mà không tạo ra quá nhiều tranh cãi. 

Mặc dù luật việt vị được phổ biến rất kỹ lưỡng, thế nhưng, các cầu thủ vẫn bị mắc phải bởi nhiều nguyên nhân khách quan khác nhau. Do đó mà sự tinh ý và nhanh nhạy sẽ cần được vận dụng để tránh mắc phải bẫy việt vị mà đối thủ tạo ra.

Trên đây là những thông tin cơ bản về việt vị là gì. Hy vọng rằng, với những điều được cung cấp trong bài đã giúp các bạn hiểu rõ việt vị là gì và sự ảnh hưởng của việt vị tới cục diện trận đấu ra sao.