1. Tìm hiểu khái niệm vi phạm pháp luật là gì?

Vi phạm pháp luật là hành vi gây ra mối đe dọa hoặc hậu quả xấu đối với xã hội, là một hiện tượng lệch chuẩn xã hội. Có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc nhận thức đầy đủ đúng đắn về vi phạm pháp luật, nó hỗ trợ cho việc hiện tượng xã hội này được nhận diện, phân biệt chúng đối với những hiện tượng xã hội lệch chuẩn khác. Từ đó có những biện pháp giảm thiểu hiện tượng, để ngăn ngừa nó trong đời sống xã hội. Vi phạm pháp luật là hành vi có lỗi, trái pháp luật do chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý xâm hại, tiến hành các qua hệ xã hội được bảo vệ bởi pháp luật.

2. Dấu hiệu nhận biết và cấu thành vi phạm pháp luật

2.1. Hành vi vi phạm pháp luật có dấu hiệu nhận biết nào?

2.1.1. Vi phạm pháp luật là hành vi thực tế của con người trong xã hội

Trong một hoàn cảnh điều kiện cụ thể hành vi là xử sự của con người biểu hiện qua cử chỉ, thao tác, lời nói nhất định hay qua sự thiếu vắng lời nói, cử chỉ, thao tác nào đó. Pháp luật được đặt ra là để điều chỉnh hành vi do sự xác lập của con người và trật tự xã hội được duy trì. Trong việc ngăn cấm hay khuyến khích một hành vi cụ thể nào đó qua nhà nước, pháp luật xã hội chính thức thể hiện quan điểm của mình. Vi phạm pháp luật không phải là giấc mơ, ước mơ, suy nghĩ của con người hoặc các sự biến xảy ra nằm bên ngoài đối với ý thức của họ. Kết quả của ý thức của con người là vi phạm pháp luật bằng hành vi thực tế cụ thể được thể hiện ra thế giới khách quan.

2.1.2. Vi phạm pháp luật là hành vi trái pháp luật trong xã hội

Hành vi trái pháp luật là các hành vi ngược hoàn toàn với các xử sự được nêu ra trong quy phạm pháp luật. Đó có thể là hành vượt qua sự cho phép pháp luật, hành vi bị pháp luật cấm, hành vi không thể hiện sự bắt buộc mà pháp luật hay cho phép, tiến hành không chính xác theo cách thức yêu cầu của pháp luật. Để xác định tính trái pháp luật trong một hành vi cụ thể sự quy định trước của pháp luật là cơ sở pháp lý. Các hành vi trái với quy định của tổ chức trong xã hội, trái đạo đức xã hội, trái phong tục tập quán nhưng không trái pháp luật thì sẽ không phải là hành vi vi phạm pháp luật.

2.1.3. Vi phạm pháp luật do chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý tiến hành

Khi một người có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của mình, đạt tới độ tuổi do pháp luật quy định thì được coi là có năng lực trách nhiệm pháp lý. Pháp luật quy định độ tuổi phải chịu trách nhiệm pháp lý khác nhau đối với mỗi lĩnh vực khác nhau. Thường thì khả năng điều khiển hành vi và khả năng nhận thức của con người phát triển dần đối với sự trưởng thành trong tuổi tác của họ. Do đó dấu hiệu về độ tuổi pháp luật của nhà nước lấy để phản ánh khả năng điều khiển hành vi và nhận thức của chủ thể. 

Ngoài ra còn phản ánh chính sách pháp luật của một nhà nước cụ thể phụ thuộc vào sự quy định độ tuổi trách nhiệm pháp lý. Vì không ảnh ánh sự khác biệt rõ nét trong khả năng điều khiển và nhận thức hành vi của con người về sự chênh lệch độ tuổi không lớn. 

Nhiều tình huống trường hợp trên thực tế tuy đã đạt tới độ tuổi luật định tuy nhiên khả năng nhận thức mất đi vì các lý do khác nhau hoặc mất cả khả năng điều khiển hành vi cũng được cho là không có đối với năng lực trách nhiệm pháp lý.

2.1.4. Vi phạm pháp luật lỗi của chủ thể luôn chứa đựng

Lỗi là trạng thái trong tâm lý theo khoa học pháp lý phản ánh thái độ tiêu cực đối với hành vi trái pháp luật và hậu quả hành vi đó của một người. Vì thế không phải là bản thân hành vi lỗi trong khoa học pháp lý mà là thái độ của chủ thể đối với hành vi của chính họ và hậu quả mang lại. Chỉ được đặt ra lỗi trong khoa học pháp lý khi chủ thể có hành vi trái pháp luật.

Khi tiến hành một hành vi trái pháp luật một người bị coi là có lỗi nếu đó là kết quả quyết định của sự tự lựa chọn tiến hành của chính chủ thể trong khi có đủ điều kiện quyết định lựa chọn tiến hành một xử sự khác phù hợp đối với quy định trong pháp luật. Như vậy có hành vi trái pháp luật đều có lỗi không phải trong mọi trường hợp. Khi trong trường hợp chủ thể không có lựa chọn nào khác mà thực hiện hành vi trái pháp luật hay chủ thể bị mất đi tự do ý thức thì sẽ bị cho là không có lỗi, do đó hành vi bị coi trên không phải là hành vi trái pháp luật, vi phạm pháp luật.

2.2. Cấu thành vi phạm pháp luật

2.2.1. Mặt khách quan

Vi phạm pháp luật có mặt khách quan là tất cả các biểu hiện phía bên ngoài thế giới khách quan gồm có hanh vi vi phạm trái pháp luật và hậu quả mang lại và các yếu tố địa điểm, thời gian, thủ đoạn, cách thức, phương tiện, công cụ vi phạm pháp luật

Có thể thể hiện hành vi trái pháp luật dưới dạng các hành động như chém, đâm người, trộm cắp tài sản.

Vi phạm pháp luật có hậu quả là được biểu hiện qua sự biến đổi tình trạng các quan hệ xã hội bị xâm hại bình thường. Có thể là các thiệt hại cụ thể trong hậu quả vi phạm pháp luật có thể định lượng được như thiệt hại về vật chất, tài sản, cơ sở quan trọng để có thể đánh giá nhận xét mức độ nguy hiểm đe dọa gây ra cho xã hội.

Thời gian xảy ra phạm vi là khoảng thời gian hay thời điểm vi phạm pháp luật tiến hành. Phương tiện, công cụ vi phạm pháp luật được hiểu là các mà chủ thể có thể tiến hành trong vi phạm.

2.2.2. Mặt chủ quan

Vi phạm pháp luật có mặt chủ quan khi vi phạm pháp luật tất cả diễn biến tâm lý của chủ thể gồm có động cơ, lỗi, mục đích.

Thái độ tâm lý bên trong của chủ thể lỗi phản ánh đối với hành vi trái pháp luật cùng hậu quả đem lại. Lỗi cơ bản gồm 2 loại là vô ý và cố ý, lỗi vô ý gồm vô lý do cẩu thả và vô lý do quá tự tin, lỗi cố ý gồm có cố ý gián tiếp và cố ý trực tiếp.

Đặc trưng của lỗi cố ý trực tiếp là chủ thể vi phạm hành vi nhận thức rõ vi phạm của mình thấy trước hậu quả, nguy hiểm cho xã hội do hành vi của mình và điều đó xảy ra là do mong muốn.

Đặc trưng của lỗi cố ý gián tiếp đó là chủ thể nhận rõ được mức nguy hiểm hậu quả cho xã hội trong hành vi của mình nhưng có ý thức để mặc xảy ra hậu quả đó.

Đặc trưng của lỗi vô ý vì quá tự tin là chủ thể vi phạm gây nguy hiểm cho xã hội, hậu quả nặng nề nhưng không xảy ra việc tin tưởng điều đó và có thể ngăn ngừa được.

Đặc trưng của lỗi vô ý do cẩu thả là gây nguy hại cho xã hội về hành vi mình gây ra không nhận thức được hậu quả dù có thể thấy và cần phải thấy trước điều đó. Động lực bên trong thúc đẩy chủ thể lực động cơ vi phạm tiến hành vi phạm pháp luật.

Kết quả trong ý thức mục đích vi phạm pháp luật mà đặt ra chủ thể vi phạm pháp luật khi tiến hành hành vi vi phạm pháp luật.

2.2.3. Chủ thể và khách thể đối với vi phạm pháp luật

Các tổ chức hay cá nhân chủ thể vi phạm pháp luật có năng lực trách nhiệm pháp lý và đã có hành vi trái pháp luật vi phạm pháp luật.

Các quan hệ xã hội được bảo vệ bởi pháp luật là khách thể của vi phạm pháp luật đã bị xâm hại của hành vi vi phạm đó.

3. Vi phạm pháp luật được phân loại ra sao?

3.1. Vi phạm pháp luật hình sự

Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội theo pháp luật hình sự Việt Nam vì người có năng lực trách nhiệm hình sự tiến hành một cách vô ý hoặc cố ý, chủ quyền, xâm phạm độc lập, thống nhất, xâm phạm chế độ, toàn vẹn lãnh thổ, nền văn hóa, chế độ kinh tế, trật tự, an ninh,nhân phẩm, danh dự, tài sản, tự do,... các quyền lợi ích hợp pháp khác đối với của công dân trong xã hội.

3.2. Vi phạm hành chính

Vi phạm hành chính theo pháp luật thì là hành vi có lỗi từ chủ thể quản lý của nhà nước mà không phải quy định hay tội phạm trái với pháp luật về quản lý nhà nước mà không phải là trái với quy định pháp luật trật tự, an ninh hay tội phạm tuy nhiên chức đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự và sẽ bị xử lý hành chính theo quy định pháp luật.

Ngoài ra còn có vi phạm dân sự và vi phạm kỷ luật 

Hy vọng qua bài viết trên mọi người đã nắm được khái niệm vi phạm pháp luật là gì và những đặc điểm liên quan. Cùng theo dõi vieclam123.vn trong thời gian tiếp theo để không bỏ lỡ nhiều nội dung bổ ích khác nhé.