1. Giải đáp chi tiết về vi khuẩn lactic là gì?

Vi khuẩn lactic còn có tên gọi là acid lactic bacteria. Đây là một loại vi sinh vật thuộc họ lactobacillaceae và có đặc điểm khá giống nhau về sinh lý giữa các loài vi khuẩn họ này. Tuy nhiên, về đặc điểm sinh thái thì các vi khuẩn họ lactobacillaceae lại có đôi chút khác biệt.

Một cách tổng quan nhất thì vi khuẩn lactic chính là vi khuẩn gram dương, chứa các đặc điểm chính như không tạo bào tử, không di động và có thể thực hiện hô hấp kị khí hoặc hô hấp hiếu khí. Vi khuẩn lactic thu nhận năng lượng từ quá trình phân giải carbohydrate trong cơ thể và sản sinh ra acid lactic tương ứng. Dựa theo tiêu bản thì vi khuẩn lactic có dạng hình cầu hoặc hình que, có thể đứng riêng lẻ hoặc tạo thành các chuỗi dính liền nhau. Nhiệt độ phù hợp của loại vi khuẩn này là từ 25 - 47 độ C. Môi trường lý tưởng của vi khuẩn lactic là môi trường acid với độ pH từ 6 - 7. Tuy nhiên, một số loài có thể chịu được độ pH thấp hơn như Oenococcus oeni hay Lactobacillus,....

Đặc điểm thú vị ở vi khuẩn lactic là chúng không có khả năng tổng hợp những hợp chất cần thiết giúp cho sự tồn tại và phát triển của mình. Thế nhưng, chính điểm này đã giúp chúng trở thành một loại vi khuẩn có ích cho sức khoẻ của con người. Chúng ta có thể thấy khá nhiều thực phẩm có chứa vi khuẩn lactic, ví dụ như sữa chua, pho mai, xúc xích,....

2. Vai trò và ứng dụng của vi khuẩn lactic ra sao?

2.1. Vi khuẩn lactic có vai trò như thế nào?

Nhắc tới vi khuẩn lactic là nhắc tới ứng dụng trong ngành công nghiệp thực phẩm. Chính vì thế mà vai trò lớn nhất của loại vi khuẩn này chính là tham gia vào trong quá trình lên men. 

Khi thực hiện việc lên men các loại thực phẩm có sự tham gia của vi khuẩn lactic sẽ tạo ra acid lactic. Acid lactic sẽ làm giảm đi độ pH trong môi trường lên men, điều này sẽ giúp cho các vi khuẩn có hại khó có thể sinh sống và tồn tại trong môi trường này. Từ đó, giúp thực phẩm có thể kéo dài được thời gian sử dụng, bảo quản. Đây được xem là vai trò và ứng dụng quan trọng nhất của vi khuẩn lactic với con người cũng như ngành công nghiệp ẩm thực hiện nay.

Việc lên men vi khuẩn lactic sẽ được thực hiện trong điều kiện yếm khí. Có 2 loại lên men chính là lên men đồng hình và lên men dị hình. Tuy vậy, cho dù là loại lên men nào thì acid lactic vẫn là sản phẩm cuối cùng được tạo ra. Bên cạnh đó, với quá trình lên men đồng hình thì vi khuẩn này sẽ có thể biến đổi glucose thành khí CO2. Chính vì thế mà tùy theo mục đích chính mà người ta sẽ điều chỉnh độ lên men của vi khuẩn lactic sao cho phù hợp nhất. Các doanh nghiệp thực phẩm cũng nắm chắc điều này để mang lại hiệu quả cao nhất trong quá trình sản xuất thực phẩm.

2.2. Ứng dụng của vi khuẩn lactic trong đời sống thực tiễn

2.2.1. Tham gia vào quá trình lên men sữa chua

Vi khuẩn lactic trong sữa chua có lẽ đã quá quen thuộc với chúng ta khi điều này vẫn được đưa ra để tham gia vào quá trình truyền thông các mặt hàng sữa chua hiện nay. Đây cũng được xem là sự ứng dụng phổ biến nhất của vi khuẩn này trong đời sống.

Sự tham gia của vi khuẩn lactic trong sữa chua giúp sữa chua có thể sản sinh ra được nhiều loại vi khuẩn có lợi khác cho đường ruột. Từ đó, hỗ trợ quá trình tiêu hoá được tốt hơn. Bên cạnh đó, vi khuẩn lactic giúp quá trình lên men sữa chua được nhanh hơn, tăng khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng từ sữa chua với những người khó hấp thụ lactose. 

Khi thực hiện việc lên men sữa chua, vi khuẩn lactic sẽ sản sinh ra acid lactic và acid này sẽ ức chế độ pH trong môi trường lên men và giúp giảm đến một mức độ nhất định. Ở độ pH được giảm xuống, các vi khuẩn có hại khó có thể sinh trưởng, phát triển. Vì thế mà sản phẩm sữa chua thu được sẽ chứa nhiều vi khuẩn có lợi hơn và an toàn hơn trong quá trình con người sử dụng, đưa vào trong cơ thể mình.

2.2.2. Tham gia vào quá trình lên men đồ chua

Bên cạnh sữa chua thì một số thực phẩm được lên men cũng sẽ sử dụng vi khuẩn lactic. Ví dụ như cóc, xoài hay dưa chuột lên men,... 

Sử dụng vi khuẩn lactic không chỉ giúp cho việc lên men thực phẩm nhanh hơn, ức chế vi khuẩn có hại mà còn giúp cho màu hoa quả được tự nhiên, không bị mất màu. Đây là ứng dụng cực kỳ lớn của vi khuẩn lactic trong ngành công nghiệp thực phẩm, nhất là với những sản phẩm được muối chua.

Ngoài ra, trong quá trình làm tương cũng có sự xuất hiện của vi khuẩn lactic. Đó chính là khi người ta ứng dụng các loại vi sinh vật có sẵn ở trong vỏ đậu nành, nó bao gồm cả vi khuẩn lactic. Chính vì thế mà tương được lên men nhanh hơn, thời gian bảo quản cũng sẽ lâu hơn so với sản phẩm tương không có vi khuẩn lactic.

2.2.3. Ứng dụng của vi khuẩn lactic trong nền y học

Bên cạnh thực phẩm thì vi khuẩn lactic cũng có giá trị về mặt y học, mang đến những sản phẩm cực kỳ hữu ích cho con người, nhất là các vấn đề liên quan tới tiêu hoá.

Những ứng dụng của chủng vi khuẩn này trong y học có thể kể đến như điều chỉnh về hệ miễn dịch của cơ thể, ngăn ngừa sự tăng lên của nồng độ cholesterol hay giảm thiểu, ngăn ngừa mắc câ bệnh ung thư,.... Không quá xa lạ khi việc áp dụng vi khuẩn lactic trong điều trị, phục hồi sức khỏe đang dần trở nên phổ biến hơn. Điều này chính là bởi nền y học đang hướng tới việc áp dụng các loại vi sinh vật vào trong quá trình phòng ngừa, điều trị và cải thiện tình trạng sức khoẻ con người.

Sản phẩm đặc trưng nhất của vi khuẩn lactic chính là các sản phẩm probiotic, sản phẩm hỗ trợ về vấn đề tiêu hoá, không chỉ ở người lớn mà ở cả trẻ em. Lactobacillus chính là nhóm khuẩn được lựa chọn để sử dụng nhiều nhất trong sản xuất probiotic bởi khả năng bám dính vào các tế bào, làm giảm và loại từ được khả năng lan truyền của bệnh trong cơ thể. Chính vì vậy mà các sản phẩm từ lactobacillus cũng như probiotic được chú ý, phát triển nhiều hơn từ các công ty dược phẩm khác nhau. 

Đối với ứng dụng trong y học, vi khuẩn lactic cũng được đánh giá cao khi có giá trị thực tiễn cũng như khả năng mang đến hiệu quả tốt khi sử dụng. 

2.2.4. Ứng dụng trong làm đẹp

Một trong những công dụng của vi khuẩn lactic đó chính là làm đẹp. Tuy nhiên, ứng dụng này sẽ không mang tính trực tiếp mà thông qua giai đoạn các sản phẩm có chứa acid lactic. Ví dụ điển hình chính là sữa chua có thể kết hợp với mật ong, chanh hay nghệ để làm mặt nạ, tẩy tế bào chết,...

Sử dụng một số sản phẩm chứa acid lactic sẽ giúp làn da được cấp ẩm tốt hơn, làm giảm nếp nhăn, mờ vết chân chim,... Đây cũng là một sản phẩm tẩy tế bào chết vô cùng hữu hiệu mà bạn có thể tận dụng.

Mặc dù khá lành tính, tuy nhiên, trong quá trình sử dụng sản phẩm chứa acid lactic thì bạn vẫn cần chống nắng kỹ càng bởi nó rất nhạy cảm dưới ánh nắng. Ngoài ra, nếu như cảm thấy da mẩn đỏ, nổi dị ứng thì bạn không nên sử dụng các sản phẩm có chứa thành phần này.

Như vậy, bài viết trên đã giới thiệu cho bạn những thông tin cơ bản nhất về vi khuẩn lactic. Mong rằng, qua đây, bạn đã hiểu được vi khuẩn lactic là gì cũng như vai trò và ứng dụng của loại vi khuẩn vô cùng hữu ích này.