1. Var là gì?

VAR được viết tắt bởi cụm từ Video Assistant Referee, được biết tới là một công nghệ mới nhất phục vụ hỗ trợ người trọng tài ở mỗi trận thi đấu bóng đá với cơ chế hoạt động là những thước video quay chậm. Người ta dùng VAR ở các trận đấu cũng bởi vì nó có khả năng ghi lại hình ảnh rõ ràng, dễ để trọng tài nhận định tình huống và đưa ra quyết định chính xác.

Về quá trình hình thành và sử dụng, Var xuất hiện và được dùng lần đầu tiên ở Cúp Liên đoàn Châu lục Confederations Cup. Những lần xuất hiện tiếp theo của nó chính là tại các giải đấu Bundesliga, Serie A và sau đó được ra mắt chính thức tại trận World Cup 2018. Nó được mọi người mệnh danh là một cuộc cách mạng, một cú thay đổi ngoạn mục ở thế giới bóng đá.

2. Var được dùng khi nào?

Từ hiểu biết Var là gì chúng ta sẽ khai thác được rất nhiều thông tin xoay quanh nó. Trước tiên thông tin chúng ta sẽ quan tâm sau khi đã làm rõ var là gì chính là hoàn cảnh, trường hợp mà nó được sử dụng.

Dựa trên quyết định mà FIFA đưa ra thì công nghệ bóng đá này không thể sử dụng rộng rãi mà chỉ giới hạn ở một vài tình huống của trận đấu. Đó là gì?

2.1. Var dùng trong bàn thắng gây tranh cãi

Nếu có một trong hai đội bóng đang thi đấu với nhau đưa ra lời khiếu kiện về kết quả của bàn thắng thì var sẽ được dùng nhằm mục đích hỗ trợ trọng tài xem lại toàn bộ quá trình ghi bàn. Với sự hiện đại và công nghệ cao, VAR hoàn toàn có thể ghi lại sắc nét các lỗi rất nhỏ như sượt tay, việt vị, ... Qua đây trọng tài sẽ xem xét lại kết quả của việc ghi bàn có đúng hay không và quyết định.

2.2. Penalties cần dùng VAR

Ở vùng cấm rất khó để quan sát nhưng nó lại hoàn toàn phải chịu thua với VAR. Thế nên khi rơi vào tình huống Penalties thì nên sử dụng VAR để xác định rõ các vấn đề đã xảy ra. Trọng tại thổi phạt Penalty có thể được công nhận hoặc cũng có thể bị hủy dựa vào hình ảnh mà VAR đã quay lại được. Nếu như trọng tài thổi phạt oan mà đội bóng khiếu nại, VAR được dùng sẽ phát hiện rõ, như thế VAR còn là một công cụ “giải oan” vô cùng công bằng.

2.3. Phạt thẻ đỏ trực tiếp

Trên sân cỏ, đôi khi tinh thần thi đấu bóng đá dâng trào ở những tình huống xích mích có thể gây ra những trận ẩu đả hay hành vi bạo lực của các cầu thủ. VAR sẽ ghi lại điều đó để giúp phía trọng tài xác định đội bóng vi phạm về vấn đề bạo lực để quyết định phạt thẻ đỏ trực tiếp. Nhờ vậy, tình trạng ẩu đả cũng được hạn chế đáng kể. Ngoài ra, VAR không được dùng cho các trường hợp thẻ vàng thứ 2.

2.4. Xác định lỗi sai của trọng tài

Trọng tài là người đứng giữa để phân xử tất cả các tình huống diễn ra, xảy đến trong suốt quá trình đấu bóng vì thế mà đây cũng là hình ảnh đại diện cho sự công bằng. Tuy nhiên trong thực tế lại xảy ra rất nhiều trường hợp trọng tài mắc lỗi với các quyết định không chuẩn xác tại sân cỏ, nơi mà hàng ngàn, hàng triệu con tim, ánh mắt hướng về. Để rạch ròi chuyện trọng tài có thực sự sai lầm hay không, người ta sẽ sử dụng công nghệ sân cỏ này để kịp thời sửa chữa những sai lầm đó. Như một thiết bị giám sát nghiêm ngặt, trọng tài sẽ ít mắc sai lầm hơn nhờ có VAR. Đồng thời cũng tập trung đưa ra các quyết định công bằng cho cả hai đội thi đấu.

3. Ưu điểm và nhược điểm của Công nghệ VAR

Var có khả năng quan sát rộng lớn và xâm nhập đến từng góc độ, ngóc ngách khác nhau quanh sân cỏ. Vì vậy nên nó là công cụ đắc lực của trọng tài để giúp trọng tài đưa ra được các quyết định chuẩn xác. Đây là cơ sở tốt giúp bảo toàn sự công bằng, tính chính xác của VAR.

Tuy nhiên bên cạnh ưu điểm thì VAR cũng có cả nhược điểm. Cụ thể nó là tác nhân gây ra sự gián đoạn trận đấu. Dù vậy thì tất cả cũng sẽ chấp nhận bởi lẽ khi phải đưa VAR ra giữa các bên đó là khi có tranh chấp, có khiếu nại. VAR sẽ làm sáng tỏ mọi vấn đề để cuối cùng có được một quyết định chính xác nhất, phân biệt thắng thua, đúng – sai rõ ràng, giúp mọi bên đều được hưởng sự công bằng và hài lòng.

4. Nơi đặt VAR và cơ chế hoạt động

Công nghệ này thường sẽ được đặt một cách biệt lập. Nó mang quyền truy cập tất cả các máy quay camera tại sân cỏ. Nếu phát hiện lỗi xảy ra thì hệ thống sẽ ngay lập tức gửi thông báo tới trọng tài. Tùy vào mỗi loại hạ tầng của sân cỏ, người ta sẽ bố trí số lượng máy camera phù hợp đủ khả năng phục vụ cho công nghệ VAR có thể hoạt động tốt nhất. Tuy nhiên ở mức tối thiểu mà hạ tầng sân nào cũng phải đảm bảo đó chính là có 33 máy quay trở lên. Trong đó có 8 máy loại Super Slow Motion, 4 máy Ultra Slow Motion. Tất cả chúng đều phải đạt được tốc độ ghi 120 khung hình/giây. Bên cạnh số lượng đó sẽ là những máy quay với hiệu suất quay tốc độ thường, có độ phân giải Ultra HD.

Toàn bộ thiết bị máy quay được đặt ở nhiều góc để bảo đảm quan sát được toàn diện mọi ngóc ngách của sân cỏ hay cả khán đài, cầu môn. Sự đa dạng về góc nhìn sẽ đem đến cơ hội làm sáng tỏ hiệu quả mọi tình huống gây tranh cãi. Cùng với đó, VAR sẽ được dùng cả những máy quay loại chuyên dụng tại khu vực 2 biên nhằm quan sát rõ tình huống việt vị.

Gắn liền với vai trò của Var không thể thiếu đội ngũ trọng tài phụ chuyên quan sát video. Thông thường đội ngũ này có 4 người, họ đóng vai trò phụ nên không hoạt động trực tiếp tại sân cỏ mà sẽ làm việc hết mình trong văn phòng được đặt ngay bên hông sân cỏ. Họ thông qua sự quan sát kỹ càng mọi tình huống, diễn biến của trận đấu và báo cho trọng tài chính vấn đề ngay khi VAR thông báo lỗi vi phạm. Đôi khi họ còn là ban cố vấn cho trọng tài chính vì họ giúp đưa ra ý kiến tham khảo cho trọng tài.

Những trọng tài phụ cũng có quyền truy cập tất cả những máy quay ở sân vận động, nên nhớ là toàn bộ không loại trừ phương tiện camera bản quyền nào. Trong hệ thống công nghệ VAR cũng lắp những chiếc máy quay riêng phục vụ để quan sát tình huống khó một cách chi tiết, tỉ mỉ nhất. Ví dụ như hình ảnh quay chậm hành động có khả năng xác định điểm tiếp xúc bóng hay tiếp xúc tạo thành lỗi. Còn những cam quay thường thì có nhiệm vụ nhận định cường độ cầu thủ hoặc xác định được cả chủ ý của người cầu thủ gây lỗi.

Trọng tài phụ nếu phát hiện lỗi thì họ phát đi tín hiệu để báo cáo đến cho trọng tài chính thông qua tai nghe chuyên dụng. Khi đó, trọng tại sân cỏ (chính) phát tín hiệu dừng thi đấu tạm thời để xem xét, xác minh lỗi. Quá trình xem xét xác định không có bất cứ lỗi nào xảy ra thì trọng tài sẽ phát quyết định để trận đấu tiếp tục diễn ra.

Có một quy ước khá hay về sự kết nối của trọng tài chính với đội ngũ phía sau cánh gà đó là tín hiệu ngầm yêu cầu đội ngũ xác minh vấn đề có lỗi hay không. Cụ thể nếu trọng tài sân cỏ có sự nghi vấn về lỗi đã xảy ra thì họ sẽ vẽ hình chữ nhật để ra hiệu. Những người trọng tại quan sát video sẽ xem lại tình huống, đánh giá vấn đề rồi gửi kết quả cho trọng tài nơi sân cỏ để có quyết định đúng đắn.

Như vậy, trên đây là những thông tin xoay quanh kiến thức hiểu biết VAR là gì. Quả thực thuật ngữ này đã mang tới cho chúng ta rất nhiều khám phá thú vị mà có thể trước nay không hề biết. Những ai yêu thích bóng đá có thể cập nhật thông tin về var để nâng cao trình hiểu biết của mình và xứng đáng để trở thành fan ruột của bóng đá. Bạn cũng có thể chia sẻ những thông tin khác bạn biết về mảng lĩnh vực này để những bạn đọc của Hà My được biết nhé.