1. Tìm hiểu chính xác về uranium là gì?

1.1. Theo bạn, uranium là gì?

Uranium còn được gọi với một tên khác là urani. Đây là một nguyên tố hóa học kim loại thuộc nhóm Actini, ký hiệu là U và có màu trắng. Uranium trong một thời gian dài là nguyên tố cuối cùng của bảng tuần hoàn và có số nguyên tử là 92. Tất cả các đồng vị của urani thì U235 và U238 là phổ biến nhất và số neutron của đồng vị dao động từ 144 - 146. Về tính chất thì đồng vị của uranium không bền và tính phóng xạ khá yếu.

Trong tự nhiên, sự xuất hiện của urani là khá thấp với nồng độ chỉ khoảng vài ppm ở trong đất, nước và đá. Chính vì thế mà uranium thường được sản xuất thương mại dựa trên việc khai thác các loại khoáng sản chứa urani như uraninit,...

1.2. Sự xuất hiện của uranium trên Trái Đất 

Nếu nói đến thời gian thì uranium đã được hình thành cách đây hơn 6,6 tỷ năm, có nghĩa là trước cả khi có sự xuất hiện của con người. Và trên Trái Đất, urani có thể không quá phổ biến, thế nhưng, đây là là nguyên tố cung cấp nhiệt cho Trái Đất và là nguyên nhân dẫn đến hiện tượng đối lưu và trôi dạt lục địa.

Vậy, điều gì đã giúp uranium đến gần hơn với sự nghiên cứu, tìm hiểu của con người?

Theo nhiều nghiên cứu thì urani được phát hiện lần đầu tiên bởi Martin Heinrich Klaproth, một nhà khoa học người Đức vào năm 1789. Khi đó, ông đã tìm thấy urani ở trong khoáng vật pitchblend và quyết định đặt tên cho nguyên tố mới này theo tên của sao Thiên Vương (uranus). 

Tiếp theo sau đó, Peligot chính là người đầu tiên tách kim loại này ra khỏi khoáng vật và người phát hiện ra tính chất phóng xạ của uranium chính là Antoine Becquerel vào năm 1986. Năm 1934 là các tài liệu nghiên cứu về uranium của Enrico Fermi và một số tác giả khác. tài liệu tập trung về ứng dụng của urani trong năng lượng hạt nhân thông qua quả bom nguyên tử Little Boy được hình thành trong chiến tranh lạnh giữa Hoa Kỳ và Liên Xô.

Cho đến thời điểm hiện tại thì uranium vẫn là một nguyên tố được nghiên cứu nhiều hơn để con người có thể khám phá được ứng dụng của kim loại mày cũng như mức độ ảnh hưởng của nó tới sức khỏe con người. 

2. Ứng dụng của uranium trong đời sống của con người như thế nào?

Với những sự hiểu biết về uranium là gì nêu trên thì theo bạn, uranium dùng để làm gì và có ứng dụng ra sao? 

Dưới đây sẽ là những ứng dụng của urani mà bạn có thể tham khảo.

2.1. Ứng dụng của uranium trong quân sự

2.1.1. Đối với uranium giàu

U235 được biết đến là đồng vị duy nhất có thể phân hạch bằng nơtron nhiệt, vì thế mà việc làm giàu U235 sẽ đơn giản hơn rất nhiều. Nếu như so sánh thì 1kg uranium sau khi được làm giàu sẽ có sức công phá tương đương với 15 nghìn tấn thuốc nổ TNT và là nguồn năng lượng đủ cho một chiếc máy bay có thể bay 2,5 vòng quanh Trái Đất với vận tốc là 1300km/giờ.

Tính trên thế giới nói chung thì số lượng uranium được làm giàu khoảng 2000 tấn và mục đích sử dụng chủ yếu là để chế tạo vũ khí hạt nhân và tàu ngầm hạt nhân. Minh chứng rõ ràng nhất chính là vụ ném bom của Mỹ vào năm 1945 xuống Hiroshima và Nagasaki của Nhật. Quả bom Little boy khi đó chứa tới 64kg uranium được làm giàu cao và đã tạo nên một thảm họa không chỉ với Nhật Bản mà còn là sự ám ảnh dai dẳng với toàn thể nhân loại trên thế giới.

2.1.2. Đối với uranium nghèo

Uranium còn lại sau khi được làm giàu sẽ là uranium nghèo, tức là U238. Mặc dù có tính chất phóng xạ cực kỳ yếu, thế nhưng, loại urani này vẫn có ứng dụng nhất định trong lĩnh vực quân sự. Đó chính là các đầu đạn tỷ trọng cao.

Khi viên đạn có đầu đạn tỷ trọng cao được bắn ra với vận tốc tác động lớn thì có thể phá hủy được các mục tiêu được làm bằng sắt bọc thép hạng nặng dựa trên độ cứng và tính tự cháy của viên đạn. Bên cạnh đó, uranium nghèo còn được dùng để làm vật liệu chống đạn trong những container chứa và chở vật liệu phóng xạ. Điều này dựa trên khả năng bắt giữ phóng xạ mạnh của uranium.

2.2. Ứng dụng của uranium trong lĩnh vực dân dụng

- Nhà máy điện hạt nhân

Một trong những ứng dụng phổ biến nhất của uranium trong dân dụng chính là cung cấp nguồn nhiệt điện khổng lồ trong nhà máy điện hạt nhân. 1kg uranium sẽ có thể cung cấp năng lượng tương đương với 3000 tấn than, điều này cho thấy được urani chính là nguyên tố mang đến nguồn năng lượng cực kỳ khổng lồ cho con người.

- Tạo màu cho thủy tinh

Trước khi uranium được khai thác ở khả năng phóng xạ thì nguyên tố này đã được ứng dụng với thủy tinh để làm chất tạo màu. Điều này giúp cho các màu sắc của thủy tinh trở nên đa dạng và phong phú hơn rất nhiều.

Ngoài thủy tinh thì gạch uranium cũng vô cùng phổ biến. Loại gạch này thường được sử dụng trong không gian của phòng bếp và nhà tắm với các màu như đen, lục, lam, đỏ,...

- Dùng làm hóa chất nhiếp ảnh

- Sử dụng trong quá trình định tuổi của đá macma cổ

- Sử dụng trong các loại máy chụp X-quang vì có năng lượng mạnh sẽ giúp tạo ra những tia X có năng lượng cao hơn

Đây là một số ứng dụng cơ bản và chủ yếu của uranium trong đời sống của con người. Sự xuất hiện của nguyên tố này đã mang đến khá nhiều lợi ích, song, bên cạnh đó, nếu như uranium không được sử dụng đúng cách và được kiểm soát chặt chẽ thì đây cũng là thứ vũ khí cực kỳ nguy hiểm cho toàn nhân loại. 

3. Một vài điều cần biết về uranium

3.1. Uranium có nguy hiểm không?

Vì là một chất có năng lượng cao và khả năng phóng xạ nên uranium chắc chắn sẽ mang đến những tác hại tiêu cực cho con người. Theo nhiều nghiên cứu thì thận chính là cơ quan có thể tổn thương nặng nề nhất khi thường xuyên tiếp xúc với nguyên tố này. 

Bên cạnh đó, việc tiếp xúc trực tiếp với uranium cũng là nguy cơ dẫn đến tổn thương phổi và khả năng mắc các bệnh ung thư cao. Do đó mà những người làm việc trong các nhà máy, trong cả mỏ khai thác sẽ cần có sự chú ý đặc biệt trong công tác phòng hộ bản thân cũng như theo dõi kỹ về sức khỏe của mình. 

3.2. Ăn uranium thì có bị làm sao không?

Sau khi tìm hiểu uranium là gì thì chắc có lẽ bạn sẽ khá e ngại với kim loại này. Thế nhưng, có một sự thật là chúng ta vẫn tiêu thụ uranium vào cơ thể mỗi ngày. Điều này là tại sao?

Trong một số loại thực phẩm như khoai tây, củ cải,... có chứa một lượng uranium rất nhỏ. Và việc chúng ta ăn những thực phẩm này có nghĩa là ta đang tiêu thụ uranium vào cơ thể mình. Tuy nhiên, liều lượng này thực sự rất nhỏ và chúng không thể gây ra bất cứ tác hại nào đến sức khỏe và cớ thể của chúng ta.

Hàm lượng đủ để uranium tạo ra sức ảnh hưởng sẽ từ 25mg và nếu từ 50mg trở lên thì sẽ dẫn tới tình trạng suy thận hay thậm chí là tử vong.

Mặc dù uranium được đưa vào cơ thể mỗi ngày nhưng con người rất khó hấp thụ chất này. Vì thế mà urani thường se bị đào thải ra khỏi cơ thể thông qua việc đi vệ sinh của con người. Một số ít sẽ ở trong xương trong vòng vài tháng đến vài năm.

Trên đây là những chia sẻ cơ bản về uranium, một nguyên tố khá lâu đời. Mong rằng, thông tin trong bài đã giúp bạn hiểu được bản chất của uranium là gì và ứng dụng của uranium trong đời sống con người hiện nay.