1. Thiền là gì?

Mặc dù là hoạt động diễn ra thường xuyên ở bất kỳ đối tượng nào thế nhưng khái niệm thiền là gì rõ ràng vẫn chưa được hiểu một cách sâu sắc và cặn kẽ. Chưa kể hiện nay còn có rất nhiều quan niệm hay những định nghĩa khác nhau về thuật ngữ này khiến cho những người muốn tìm hiểu cảm thấy hoang mang vì không biết phải hiểu theo cách nào.

Người ta sử dụng rất nhiều những thuật ngữ chuyên ngành nghe có vẻ khó hiểu nhưng chung quy lại bạn có thể hiểu khái niệm về thiền theo cách đơn giản dưới đây nhé.

Thiền là một hoạt động mà trong đó người thực hiện sẽ ngồi yên, nhắm mắt, cơ thể không hoạt động và tâm thanh tịnh.

Có thể, trước đây thiền giúp con người hiểu sâu hơn về lực lượng siêu nhiên, huyền bí nhưng ngày nay nó được đơn giản hoá với chức năng thư giãn và giảm thiểu mệt mỏi ở mỗi người.

2. Có những loại thiền nào?

Hiểu rõ khái niệm thiền là gì, bạn không thể không tìm hiểu các loại thiền được sử dụng phổ biến hiện nay. Chắc chắn kiến thức này sẽ giúp bạn có thêm sự hiểu biết về hoạt động này.

2.1. Loại 1: Thiền chánh niệm

Thiền chánh niệm có nguồn gốc từ Phật giáo, trong đó người thực hiện sẽ phải chú ý tới những suy nghĩ của mình, không được đánh giá chúng thay vào đó chỉ việc quan sát và lưu lại cảm nhận của bản thân với những suy nghĩ này.

Loại thiền này phù hợp với những người không có giáo viên hướng dẫn bởi nó khá đơn giản, người tham gia sẽ cảm thấy hữu ích khi tập trung vào đối tượng nhất định nào đó như hơi thở của mình chẳng hạn.

2.2. Loại 2: Thiền chuyển động

Khi nhắc đến loại thiền chuyển động, có không ít người nhắc đến Yoga thế nhưng sự thật thì nghĩa của nó còn rộng lớn hơn thế rất nhiều. Cụ thể, loại thiền này còn là những hoạt động như làm vườn, đi bộ qua rừng, luyện tập khí công hay một số hình thức vận động nhẹ nhàng khác.

2.3. Loại 3: Tâm linh thiền định

Tâm linh thiền định được sử dụng phổ biến ở một số tôn giáo của người phương Đông như Đạo giáo, Ấn Độ giáo hoặc cả Đức tin Cơ đốc. Loại thiền này tương tự như việc cầu nguyện, người thiền sẽ tìm kiếm mối liên hệ sâu sắc với Vũ trụ hoặc Chúa.

Khi thiền, người ta thường sử dụng tinh dầu thơm để nâng cao hiệu quả như trầm hương, tuyết tùng, palo santo, huyền nhân hay gỗ đàn hương,... Thực hiện thiền tâm linh sẽ diễn ra ở nhà thờ hoặc có thể tiến hành tại nhà, do đó nếu bạn có ý định tập thì có thể cân nhắc thật kỹ về địa điểm thiền nào cho phù hợp nhé.

2.4. Loại 4: Tập trung thiền

Tập trung thiền cũng là loại thiền phổ biến được nhiều người áp dụng, cụ thể người thực hiện sẽ tập trung vào bất kỳ giác quan nào trên cơ thể mình để tìm kiếm sự tập trung nhất định.

Một số hoạt động điển hình như tập trung vào hơi thở, đếm hạt mala, nhìn vào ngọn nến hoặc nghe tiếng cồng chiêng,... Nhìn thì có vẻ khá đơn giản nhưng nếu là người mới tập thì sẽ gặp nhiều khó khăn do chưa quen.

2.5. Loại 5: Thiền Siêu Việt

Một trong những loại thiền khá phổ biến đó là Thiền Siêu Việt, nó tuỳ biến hơn so với thiền thần chú và bất kỳ ai cũng có thể thực hiện. Trước đây, loại thiền này cũng đã được lấy làm chủ đề nghiên cứu của nhiều công trình khoa học, thường dành cho những người thích sự nghiêm túc và thích cấu trúc.

2.6. Loại 6: Thiền thư giãn tiến bộ

Một tên gọi khác của loại thiền này đó là thiền quét toàn thân, mục đích giảm căng thẳng, mệt mỏi trong cơ thể và tìm kiếm sự thư giãn. Cụ thể, người tập loại thiền này thường sẽ thắt chặt từng nhóm cơ sau đó thả lỏng để thư giãn chúng, và người ta thường tập loại thiền này để thư giãn trước giờ đi ngủ

2.7. Loại 7: Thiền thần chú

Thiền thần chú là một trong những loại thiền nổi bật, nó chủ yếu sử dụng âm thanh lặp đi lặp lại nhiều lần để giải toả tâm trí. Sau khi tập loại thiền này một thời gian, người tập sẽ cảm thấy tỉnh táo hơn, dễ tập trung hơn trong cuộc sống của mình.

2.8. Loại 8: Thiền Quán tưởng

Người thiền khi tập thiền Quán tưởng sẽ phải tưởng tượng ra một khung cảnh sống động, sau đó sử dụng cả 5 giác quan của mình để tận hưởng khung cảnh này.

2.9. Loại 9: Thiền từ bi

Một tên gọi khác của thiền từ bi là thiền tâm từ, nó được sử dụng với mục đích củng cố cảm xúc của con người về lòng tốt, lòng từ bi. Giúp người tập biết chấp nhận những gì của bản thân và chấp nhận lòng tốt từ người khác.

3. Lợi ích ít người biết từ việc ngồi thiền

Không phải tự nhiên thiền lại được nhiều người ưa chuộng như ở thời điểm hiện tại, khi tập thiền người ta nhận thấy nhiều lợi ích. Những lợi ích đó cụ thể như thế nào, mời bạn theo dõi nội dung bên dưới sẽ rõ:

3.1. Thiền giúp giải tỏa căng thẳng

Với tác dụng giúp cơ thể thư giãn, giải tỏa căng thẳng cho nên số lượng người tìm đến thiền ngày càng gia tăng. Khi cơ thể con người rơi vào tình trạng căng thẳng, nồng độ Cortisol sẽ tăng lên, điều này khiến cho một số chất gây viêm được giải phóng gây hại cho cơ thể.

Những tác động này có thể gây ra tình trạng rối loạn giấc ngủ, gia tăng trầm cảm, làm tăng huyết áp và lo lắng,... khiến cho cơ thể ngày càng mệt mỏi và dẫn đến những suy nghĩ tiêu cực.

Theo một nghiên cứu diễn ra trong thời gian 8 tuần, thiền chánh niệm có thể giúp người tập giảm thiểu những tình trạng nêu trên, bên cạnh đó nó còn giúp cơ thể người tập cải thiện đáng kể một số triệu chứng liên quan tới căng thẳng.

3.2. Thiền có thể giúp bạn kiểm soát lo lắng

Theo một phân tích tổng hợp với gần 1.300 người thì người ta phát hiện ra rằng thiền có thể giúp người tập giảm thiểu lo lắng một cách rõ rệt. Điều đáng nói là những phân tích này được thực hiện ở những người đang có mức độ lo lắng cao nhất.

Một nghiên cứu với 47 người bị đau mãn tính cho thấy, sau khi hoàn thành chương trình thiền 8 tuần thì người ta nhận thấy có những cải thiện đáng kể chứng trầm cảm mà người ta phải chịu trong suốt hơn 1 năm.

Như vậy, rõ ràng thiền là phương pháp giúp cơ thể kiểm soát lo lắng một cách hiệu quả.

3.3. Thiền giúp người tập nâng cao nhận thức về bản thân

Có 2 nghiên cứu về thiền cho thấy hiệu quả của nó trong việc nâng cao nhận thức bản thân của người tập bao gồm:

 - Nghiên cứu 1: Những người tập thái cực quyền có thể cải thiện bản thân một cách tuyệt đối.

- Nghiên cứu 2: Với 153 người sử dụng thiền chánh niệm trong vòng 2 tuần, họ đã giảm được sự cô đơn, đồng thời tăng cường sự tiếp xúc xã hội.

3.4. Thiền giúp giảm thiểu tình trạng mất trí nhớ ở người già

Có thể nhiều người chưa biết, tập thiền chính là phương pháp cải thiện tình trạng mất trí nhớ ở người già hiệu quả, giúp cho những người tập có tâm trí luôn tươi trẻ.

Bên cạnh đó, ngoài việc chống lại chứng mất trí nhớ do tuổi tác thì tập thiền có thể giúp người tập cải thiện tình trạng sa sút trí tuệ. Nó còn giúp họ kiểm soát căng thẳng, phấn chấn tinh thần.

3.5. Thiền giúp con người ta hướng thiện

Như chúng ta đã phân tích loại thiền chánh tâm, việc tập thiền giúp cho con người hướng đến hành động tích cực đối với cả bản thân và những người khác. Thông qua hoạt động này, mọi người sẽ học tập được cách chấp nhận lòng tốt và tha thứ cho những người khác.

Theo một nghiên cứu với 100 người, người ta nhận thấy càng luyện tập trong thời gian dài thì người ta càng đạt được hiệu quả mong muốn. Một nghiên cứu khác ở 50 sinh viên đại học, khi tập thiền từ tâm 3 lần 1 tuần, người tập sẽ cải thiện được cảm xúc tốt hơn.

3.6. Thiền giúp cải thiện giấc ngủ hiệu quả

Một trong những lợi ích vô cùng hiệu quả từ thiền đó là cải thiện giấc ngủ. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng những người tập thiền thường có thời gian ngủ lâu và sâu hơn.

Vì vậy nếu như bạn đang gặp phải tình trạng mất ngủ, hãy thử tập bộ môn thiền định để cải thiện nhé.

3.7. Một số lợi ích khác từ thiền

Ngoài những lợi ích nêu trên, ngồi thiền còn đem đến cho chúng ta một số lợi ích nhất định khác chẳng hạn như thúc đẩy sức khoẻ cảm xúc, kéo dài thời gian chú ý, giúp cai nghiện, giảm huyết áp và kiểm soát cơn đau hiệu quả.

Cụ thể:

- Thúc đẩy sức khoẻ cảm xúc: Một số nghiên cứu cho thấy rằng những người hoàn thành bài tập thiền định thường ít có suy nghĩ tiêu cực hơn khi nhìn thấy những hình ảnh mang tính tiêu cực.

Bên cạnh đó, những chất gây viêm được giải phóng khi cơ thể căng thẳng, mệt mỏi cho nên tập thiền là phương pháp cải thiện hiệu quả giúp cho cơ thể trở lại tình trạng cân bằng.

- Kéo dài thời gian chú ý: Một nghiên cứu cho biết những người thường xuyên ngồi thiền thường thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ thị giác, đồng thời họ cũng có khả năng tập trung hơn những người không ngồi thiền.

Ngay cả khi bạn tập thiền trong thời gian ngắn nhưng đều đặn vào mỗi ngày thì nó cũng đem lại lợi ích cho bạn. Cụ thể, một nghiên cứu chỉ ra rằng mỗi ngày chỉ cần ngồi thiền khoảng 13 phút thì trí nhớ của bạn có khả năng chú ý lên đến 8 tuần.

- Thiền giúp cai nghiện: Nghe có vẻ vô lý nhưng đó là sự thật, một nghiên cứu chỉ ra rằng ngồi thiền có thể giúp người thực hiện chuyển hướng chú ý, đồng thời có tác dụng kiểm soát cảm xúc của họ.

Nghiên cứu ở 60 người mắc chứng rối loạn do sử dụng rượu cho thấy thiền Siêu Việt có thể giảm mức độ đau khổ, căng thẳng và thèm rượu đến 3 tháng. Ngoài ra, thiền cũng giúp cơ thể kiểm soát được cảm giác thèm ăn hiệu quả.

Ngoài ra, thiền có thể thực hiện ở mọi nơi, trong bất cứ thời gian nào mà bạn rảnh rỗi. Nếu môi trường làm việc của bạn không cho phép, hãy cân nhắc đến việc tham gia một khóa học thiền nhất định.

4. Tập thiền ở nhà cần lưu ý những gì?

Tuy là động tác đơn giản nhưng không phải ai cũng nắm rõ và thực hiện đúng cách khi ngồi thiền. Tập thiền quan trọng nhất là phải giữ đúng tư thế, lưng phải thẳng đứng. Khi ngồi thiền trên ghế thì ít nhất bạn phải để lưng không tựa vào ghế, điều này giúp duy trì sự tỉnh táo tối đa.

Trong quá trình tập thiền, bạn có thể lựa chọn mở hoặc nhắm mắt, miễn sao mục tiêu cuối cùng là kiểm soát được sự tập trung của mình. Nếu cảm thấy bạn tập trung tốt hơn khi nhắm mắt thì hãy làm điều đó.

Các chuyên gia cho rằng mỗi ngày bạn luyện tập ngồi thiền khoảng 10 phút sẽ cho hiệu quả cao hơn so với việc tập 60 phút nhưng chỉ 1 ngày duy nhất trong tuần. Như vậy hãy sắp xếp và bố trí thời gian hợp lý để duy trì việc tập luyện này bạn nhé.

Với người mới, bạn nên bắt đầu tập luyện trong khoảng thời gian ngắn trước, sau đó khi quen dần thì mới tăng thời gian tập với phương pháp này. Trên thực tế, có nhiều người vì nóng vội, ngay ở những buổi tập đầu tiên đã ấn định thời gian dài, kết quả là cảm thấy cơ thể mệt mỏi, chán nản và có phần bực bội.

Tập thiền cần chú ý tới thời gian yên tĩnh nếu không người tập sẽ rất dễ bị phân tâm. Theo đó, thời điểm tốt nhất để bạn tập thiền hiệu quả thường là sáng sớm vì đây là thời điểm cơ thể vừa được thư giãn sau một giấc ngủ dài.

Ngoài ra, khi thiền bạn nên chú ý lựa chọn trang phục thoải mái, tốt nhất hãy mặc những bộ trang phục dùng để đi ngủ hoặc tập luyện thể thao để cơ thể cảm thấy thư giãn ở mức tối đa.

Vậy là vieclam123.vn vừa chia sẻ đến bạn một số thông tin quan trọng về thiền. Hy vọng không chỉ khái niệm thiền là gì mà độc giả còn tiếp nhận được một số thông tin hữu ích khác về phương pháp này, từ đó áp dụng với bản thân sao cho hiệu quả.