1. Tầng Ozon là gì? Tầng Ozon có vai trò như thế nào?

1.1. Tầng Ozon là gì?

Tầng Ozon là lớp sâu bên trong tầng bình lưu, là một khái niệm quen thuộc với nhiều người. Tầng Ozon bao quanh Trái Đất và được che chắn toàn bộ địa cầu khỏi sự bức xạ của mặt trời, đặc biệt là bức xạ cực tím có hại và chúng hấp thụ các tia tử ngoại.

Khi các tia cực tím tác động tới các phân tử oxy, tầng Ozon được sinh ra, gồm 2 dạng tốt và xấu với những đặc điểm cụ thể như:

- Ozon tốt nằm ở tầng bình lưu phía trên, sinh ra từ tự nhiên, đây là lớp không gian nằm trên bề mặt Trái Đất từ 6 đến 30 dặm.

- Ozon xấu là Ozon tầng mặt đất hoặc Ozon tầng đối lưu, là kết quả hành động của con người, được tạo nên từ phản ứng hóa học các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi và oxit của nito.

Tầng Ozon có công thức hóa học là O3, là một dạng của Oxy, tuy nhiên nó có màu xanh nhạt và mùi khó chịu, và hấp thụ 97 đến 99% tia cực tím có hại do Mặt Trời chiếu xuống Trái Đất.

1.2. Tầng Ozon có vai trò gì?

Sau khi hiểu rõ tầng Ozon là gì, chúng ta cùng tìm hiểu tầng Ozon có vai trò gì nhé! Tuy kích cực tầng Ozon khá mỏng, thế nhưng “nhỏ mà có võ”, tầng Ozon đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với Trái Đất và con người.

Tầng Ozon có vai trò quan trọng nhất là hấp thụ tia độc hại từ Mặt Trời, ví dụ như tia cực tím. Tia UVB và UVA là nguyên nhân gây ung thư da, phá bỏ cấu trúc tế bào da, thế nhưng đã được tầng Ozon ngăn chặn, hấp thụ các tia độc hại tới sinh vật và con người.

Ozon còn có vai trò ứng dụng cho các ngành công nghiệp như: Tẩy trắng vải, khử trùng nước đóng chai, tạo độ kết dính trong chất dẻo, hỗ trợ quá trình kết tụ của các phân tử, ứng dụng để đánh giá tuổi thọ của cao su.

Bên cạnh đó, Ozon còn có vai trò quan trọng trong ngành y tế như: Sản xuất oxy hoạt hóa, cân bằng và hỗ trợ sự oxy hóa trong cơ thể, khử các tế bào ung thư ở giai đoạn đầu, tiêu diệt các sinh vật lạ gây bệnh cho nước và không khí.

Nếu tầng Ozon bị suy giảm, hậu quả sẽ gây nên biến đổi khí hậu toàn cầu.

2. Vì sao tầng Ozon bị thủng? Hậu quả của tầng Ozon bị thủng là gì?

2.1. Nguyên nhân tầng Ozon thủng

Ngày nay, bởi việc suy giảm tầng Ozon, tầng Ozon đang ở mức báo động nghiêm trọng. Có 2 nguyên nhân gây nên việc tầng Ozon bị suy giảm.

Nguyên nhân đầu tiên là từ tự nhiên, tầng Ozon bị suy giảm do gió, Mặt Trời và tầng bình lưu thay đổi, tuy vậy đây chỉ là nguyên nhân không có tác động quá lớn và tạm thời, chỉ khoảng 2%.

Thứ hai là do những hoạt động của con người khiến tầng Ozon bị suy giảm tới mức báo động, giải phóng quá mức khí Brom và Clo từ các hợp chất nhân tạo như: HCFC, CH3, Halon, CCl3, CFC… Những chất khí này là nguyên nhân chính khiến cho tầng Ozon bị suy giảm, được gọi là ODS.

Có một thời gian con người sử dụng khí CFC trong tủ lạnh và điều hòa phổ biến và các khí này chính là nguyên nhân khiến cho tầng Ozon thủng, đặc biệt đáng báo động ở Nam Cực và đã được các nhà khoa học phát hiện ra. Vì vậy, hiện nay trong các hoạt động sản xuất hay sản xuất, chất này đã bị cấm. 

Khi phân tử Ozon phản ứng với Clo và Brom, sau đó cấu trúc của chúng bị phát hủy khiến tầng Ozon bị suy giảm, 1 nguyên tử Clo có thể khiến 1,00.000 phân tử Ozon bị phá vỡ, còn phân tử Brom lại tàn phá phân tử Ozon gấp 40 lần phân tử Clo.

Bên cạnh đó, ô nhiễm không khí cũng khiến tầng Ozon bị thủng, đồng thời khiến sức khỏe của con người bị tác động.

2.2. Tầng Ozon bị thủng gây nên hậu quả gì? 

2.2.1. Tác động tới con người

Suy giảm tầng Ozon khiến con người hình thành các khối u ác tính và là nguyên nhân gây ung thư da. Ngoài ra, nếu con người tiếp xúc quá nhiều tới tia UV sẽ gây nên những bệnh về mặt hoặc ảnh hưởng xấu đến mắt.

2.2.2. Tác động tới thực vật và động vật

Tầng Ozon bị thủng khiến các sinh vật nhỏ bị hủy hoại, hệ sinh thái động thực vật biển sẽ bị mất cân bằng. Quá trình sinh trưởng của các loài tôm, cá, cua,... khi tia UV tăng lên sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng và khiến chúng giảm khả năng sinh sản.

Với thực vật, thành phần dinh dưỡng, quá trình phát triển… của thực vật sẽ bị hủy hoại, khiến chúng bị thiệt hại nghiêm trọng và do hiện tượng này, chúng sẽ chậm phát triển hơn.

2.2.3. Chất lượng không khí giảm

Lượng bức xạ tử ngoại UV-B tác động tới mặt đất rất lớn khi tầng Ozon bị suy giảm. Điều này khiến cho xác phản ứng hóa học nhanh chóng tăng và khiến khí quyển bị ô nhiễm.

3. Làm thế nào để giảm tình trạng tầng Ozon bị suy giảm?

Để giảm thiểu hậu quả do tầng Ozon bị suy giảm và ngăn cho tầng Ozon bị thủng to hơn, dưới đây là một số giải pháp:

- Sử dụng năng lượng hạt nhân hạn chế, trong hoạt động và thiết bị sản xuất, hạn chế sử dụng các loại khí khiến tầng Ozon bị thủng.

- Hạn chế sử dụng xe cá nhân như ô tô, xe máy để giảm thiểu khói bụi thải ra gây ô nhiễm không khí và khiến cho tầng Ozon bị thủng, thay vào đó, nếu có thể bạn nên đi xe đạp, xe bus hoặc đi bộ.

- Sử dụng những sản phẩm sạch và thân thiện với môi trường, hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu hóa học.

- Khi đi ngoài trời, hãy tự bảo vệ mình để không tiếp xúc với ánh nắng trực tiếp, nên che chắn bằng quần áo dài tay, quần áo chống nắng, đảm bảo da được che chắn, đội mũ nón, đeo kính râm.

- Những nhà máy, khu công nghiệp xả khí độc ra ngoài môi trường cần xử lý nghiêm.

- Khi sử dụng các năng lượng, hãy tiết kiệm chúng, ví dụ như trong làm việc, sinh hoạt hãy tiết kiệm nước, khi làm việc hay ở trong nhà nên tận dụng tối đa ánh sáng ngoài trời để tiết kiệm điện.

- Tuyên truyền, giáo dục mọi người biết được hậu quả gì xảy ra nếu của tầng Ozon thủng, và mọi người hãy ngăn chặn những hành động xấu khiến cho tầng Ozon bị thủng.

- Khi mua những đồ gia dụng, đặc biệt là những loại sản phẩm đựng trong bình xịt, nên chọn lựa những loại ghi rằng không chứa CFC trên bao bì sản phẩm.

- Khi sơn nhà, không nên sơn phun và nên lăn hoặc quét.

- Những bao bì bằng nhựa xốp, nilon nên hạn chế sử dụng tối đa, thay thế bằng những vật liệu như vải, giấy, gỗ.

Như vậy, qua bài viết này, bạn đã biết được tầng Ozon là gì và những thông tin liên quan về tầng Ozon. Tầng Ozon có vai trò đặc biệt quan trọng đối với con người và mọi sinh vật sống trên Trái Đất. Do đó, để ngăn chặn tầng Ozon thủng, bạn nên thực hiện những biện pháp kể trên và kêu gọi, tuyên truyền mọi người bảo vệ môi trường, ngăn chặn những hành động khiến cho tầng Ozon bị thủng.