1. Phong sát là gì?

1.1. Phong sát – một lệnh cấm đến từ Trung Hoa

Phong sát là từ chỉ lệnh cấm dành cho đối tượng là người mang tầm ảnh hưởng lớn đối với công chúng. Theo đó, đối tượng được áp dụng lệnh cấm này thường là giới nghệ sĩ, ca sĩ, diễn viên,… Vậy phong sát cấm điều gì? Nếu nhận được lệnh phong sát có nghĩa là nghệ sĩ, người có sức ảnh hưởng sẽ không được phép hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật. Đồng thời, lệnh còn áp dụng cho giới truyền thông với yêu cầu không được phép phát sóng những hình ảnh, phim hay các chương trình có sự xuất hiện của đối tượng đã bị phong sát.

1.2. Đi tìm nguồn gốc thật sự của Phong sát

Từ phong sát không phải là từ có nguồn gốc tiếng Việt mà đến từ đất nước láng giềng của chúng ta – đất nước Trung Quốc. Liên quan đến ngôn từ Trung Hoa, mỗi một từ đều chứa đựng những tầng ý nghĩa sâu xa vậy nên từ phong sát cũng có nhiều điều thú vị để chúng ta khám phá.

Theo giải nghĩa từ Hán Việt, phong có nghĩa là bao vây, phong tỏa. “Sát” mang nghĩa giết hại. Trong cuốn từ điển tiếng Trung, phong sát là dùng hình thức phong tỏa hoặc lệnh cấm để không cho một người nào đó xuất hiện ở lĩnh vực cụ thể nào đó. Trong đó, phong sát sẽ gồm những nội dung sau đây:

Thứ nhất, lệnh ngăn không cho phép những đối tượng như nghệ sĩ, ngôi sao,… được tiếp tục tham gia nghệ thuật hay hoạt động trong công việc nào đó. Ví dụ như diễn viên khi bị phong sát thì bị cấm hoạt động đóng phim, ca sĩ sẽ không còn được ca hát, biểu diễn nữa.

Thứ hai, phong sát sẽ cấm cả việc phương tiện truyền thông đưa tin, phát sóng chương trình của đối tượng bị phong sát.

Thứ ba, toàn bộ những bài viết đăng tải ở trang mạng cá nhân của đối tượng bị phong sát đều được kiểm soát.

Thứ tư, toàn bộ hình ảnh, biển quảng cáo được dán tại nơi công cộng sẽ được gỡ bỏ sạch do lệnh phong sát đã cấm tuyệt đối việc người đó được quảng bá.  

Thứ năm, theo như chia sẻ từ trang Baidu, phong sát sẽ là cấm vĩnh viễn, cấm tuyệt đối cho một số nghệ sĩ không được phép hoạt động do cơ quan có thẩm quyền ban hành.

Bởi vì có nguồn gốc từ Trung Quốc, lại trở thành một lệnh được cơ quan chức năng ban hành áp dụng cho nên từ ngữ này dùng rất phổ biến ở mảng giải trí Hoa ngữ. Để đưa ra được lệnh cấm này, cơ quan chức năng đã phải xem xét, cân nhắc vô cùng kỹ lương trên các phương diện đa dạng như chính trị, văn hóa, pháp luật cho tới yếu tố đạo đức. Nếu ai đó nhận lệnh này thì đồng nghĩa nhận được hiệu lực cấm hoạt động vĩnh vực, không còn bất cứ sự khoan hồng, nhân nhượng nào. Tại thị trường Việt Nam thì từ phong sát không được sử dụng, thay vào đó chúng ta áp dụng lệnh cấm, không được diễn, hoạt động nghệ thuật trong một thời gian ngắn.

2. Từ phong sát được dùng trong hoàn cảnh nào?

Đối với làng giải trí, chuyện vướng phải những scandal của nghệ sĩ là chuyện quá đỗi bình thường. Trong khi từ việc hiểu khái niệm phong sát, nó lại dành khi nghệ sĩ vướng phải những scandal không thể tha thứ, chấp nhận. Vậy nhưng không phải ai vướng scandal cũng sẽ bị phong sát. Chỉ khi scandal đó quá nặng nề, liên quan tới vấn đề đạo đức, nhân phẩm, văn hóa, chính trị, pháp luật,…

3. Những lý do gì khiến nghệ sĩ phải chịu hình phạt phong sát?

Đến đây, từ phong sát đã được hiểu quá rõ ràng, nó gắn liền với nghệ sĩ khi họ đã vi phạm những yếu tố vừa nêu đến ở trên một cách nghiêm trọng. Những vi phạm này tất nhiên sẽ làm ảnh hưởng xấu tới hình ảnh của chính bản thân họ cũng như đem đến một nguy cơ có thể tạo nên tiền lệ xấu.  Ngoài ra, những nghệ sĩ nào không thực hiện đúng các quan điểm trên phương diện chính trị cũng có thể bị phong sát.

4. Tìm kiếm bóng dáng của từ phong sát trên thế giới và tại Việt Nam

Trong luật pháp của các nước phương Tây, những biện pháp xử lý đối với các lỗi lầm lớn của cá nhân nghệ sĩ cũng được thực hiện áp dụng tương tự trên cả phương diện dân sự lẫn hình sự. Tuy nhiên, những quốc gia này không thực hiện gắt gao như lệnh phong sát, không xóa hết vết tích.

Tại Việt Nam, hoàn toàn không có lệnh phong sát, nhưng vẫn thực hiện áp dụng hình thức xử lý đối với những nghệ sĩ vi phạm quy định nghề nghiệp và thuần phong mỹ tục. Hình thức xử lý tại nước ta là có thời hạn, không cấm vĩnh viễn.

Mặc dù trong tiếng Việt có thể tìm thấy những từ gần nghĩa với thuật ngữ phong sát như từ “cấm sóng”, “tẩy chay”, “cho vào danh sách đen:,… thế nhưng chúng cũng không thể nào diễn tả hết được ý nghĩa chứa đựng trong từ phong sát.

5. Cách Việt Nam áp dụng hình thức xử lý vi phạm giới nghệ sĩ

Như đã nói, lệnh phong sát không tồn tại ở Việt Nam. Tuy vậy, nước ta cũng có triển khai, ban hành quy định đối với hoạt động biểu diễn cho nghệ sĩ tại Điều số 3, NghỊ định 144 của Chính phủ. Tại đây, nội dung của những điều cấm đối với hoạt động nghệ thuật cũng được nêu rõ:

Thứ nhất là chống phá Nhà nước CHXH Chủ nghĩa Việt Nam.

Thứ hai là cố tình xuyên tạc lịch sử, chủ quyền lãnh thổ, nền độc lập của nước nhà; xâm phạm đến vấn đề về an ninh quốc gia; xúc phạm đối với lãnh tụ, anh hùng, danh nhân; gây phá hoại tinh thần đoàn kết; xúc phạm đối với tôn giáo, tín ngưỡng,…

Thứ ba, cố ý kích động gây bạo lực, gây thù hận làm ảnh hưởng các mối quan hệ trong công tác đối ngoại.

Thứ tư, sử dụng từ ngữ, trang phục, động tác, hình ảnh, âm thanh,… nói chung là phương tiện cho sự biểu đạt trái ngược lại thuần phong mỹ tục Việt Nam, đồng thời gây ra những tác động tiêu cực cho sức khỏe, đạo đức xã hội, cộng đồng.

Nếu nghệ sĩ, người nổi tiếng vi phạm vào những điều trên thì sẽ phải chịu xử phạt hành chính.

Như vậy, bài viết này đã gửi đến cho bạn những thông tin hữu ích nhất để hiểu phong sát là gì. Từ việc tìm hiểu thuật ngữ, bạn có thể chú trọng làm việc theo đúng nguyên tắc để không phải vướng vào những hình thức xử lý nặng nề, không mong muốn.