1. Thông tin về chỉ số HDI

1.1. Khái niệm HDI là gì

Đầu tiên, khi tìm hiểu về HDI là gì chắc hẳn các bạn đang tò xem khái niệm cụ thể sẽ được nhắc đến ra sao. Là từ viết tắt của Human Development Index, HDI là từ dùng để chỉ chỉ số phát triển con người. Đây được coi như là một công cụ được sử dụng thông qua những thống kê nhằm phục vụ việc đo lường kết quả thành tựu chung của cả một đất nước, một quốc gia trên các khía cạnh chủ đạo là kinh tế và xã hội.

Những khía cạnh này sẽ bao gồm sức khỏe, trình độ học vấn của người dân. Bên cạnh đó còn có mức sống cũng như mức thu nhập cùng sự hài lòng của họ đối với các chính sách được quốc gia ban hành.

Thông qua chỉ số này chúng ta có thể thấy được tóm tắt thành tích trung bình ở các khía cạnh trong sự phát triển của con người. Những khía cạnh có thể được thể hiện bằng việc sống khỏe, sống lâu, có kiến thức hiểu biết cũng như có mức sống với chất lượng khá.

1.2. Những nội dung liên quan đến chỉ số HDI

1.2.1. Sự ra đời của HDI

HDI là chỉ số được ra đời vào năm 1990 do Nhà kinh tế Pakistan Mahbub ul Haq tạo ra. Đến nay, tổ chức Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc đã dùng HDI để là thước đo trung bình cho chỉ số phát triển của cả một quốc gia.

Tổ chức này đã tính toán dựa trên những yếu tố có trong HDI và công bố xếp hạng trong báo cáo thường niên của họ. Có thể nói, chỉ số HDI là một công cụ vô cùng hiệu quả và chính xác để theo dõi mức độ phát triển của một đất nước. Sự kết hợp giữa các chỉ số kinh tế và xã hội có trong các yếu tố tạo thành HDI chính là những chỉ số chịu trách nhiệm cho sự phát triển kinh tế. Vậy những yếu tố tạo thành HDI là gì?

1.2.2. Những yếu tố tạo nên chỉ số phát triển con người

Chỉ số HDI được xây dựng dựa trên 4 tiêu chí bao gồm sức khỏe, số năm đi học dự kiến, số năng đi học trung bình và tổng thu nhập quốc dân trên đầu người dùng để chỉ mức sống. Hay nói cách khác, HDI được tạo lên bởi 3 yếu tố chính đó là tuổi thọ, giáo dục và GDP trên đầu người. Trong đó:

Tuổi thọ trong HDI là chỉ số liên quan đến tuổi thọ trung bình. Tuổi thọ của con người được tính bắt đầu kể từ lúc sinh ra. Chỉ số này sẽ phản ánh lại “sức khỏe” của một quốc gia.

Giáo dục trong HDI là tỷ lệ biết chữ của người trưởng thành. Những yếu tố liên quan đến chất lượng dạy và học bao gồm chương trình giáo dục, trình độ và tỷ lệ đồng đều giữa các vùng miền cũng như các cấp bậc phổ cập mà hệ thống giáo dục tạo ra.

Yếu tố thứ ba trong HDI là GDP trên đầu người (Tổng thu nhập cá nhân được tính trên đầu người). Yếu tố này sẽ cho thấy được thu nhập của cá nhân, mức sống trên đầu người từ đó phản ánh được mức độ hài lòng, hạnh phúc của người dân ở mỗi quốc gia. Chỉ số này sẽ được đo bằng sức mua tương đương theo đô la Mỹ của người dân tại một đất nước.

Chỉ số HDI sẽ được tính toán và có giá trị nằm trong khoảng từ 0 đến 1. Khi chỉ số này đạt ở mức 1 cũng có nghĩa là trình độ phát triển con người của quốc gia đó có mức độ cao nhất và ngược lại chỉ số HDI sẽ về tối thiểu khi con số này bằng 0. Điều này sẽ thể hiện rằng xã hội của quốc gia đó đang không có được những sự phát triển mang tính nhân văn.

2. Vai trò và cách thức đo lường chỉ số HDI

2.1. Vai trò của chỉ số phát triển con người

Đọc đến đây chắc hẳn bạn đọc đã có cho mình được những hình dung rõ ràng hơn khi đối diện với câu hỏi HDI là gì. Đây là một chỉ số đóng vai trò quan trọng đối với việc xây dựng, phát triển và cải thiện chất lượng cuộc sống con người. Vậy cụ thể những vai trò đó là gì?

Nhờ có chỉ số HDI mà chúng ta có thể đánh giá được tiềm năng phát triển của từng cá thể trong một đất nước. Chỉ số này cũng là thước đo bổ sung bên cạnh những thống kê, số liệu về tăng trưởng kinh tế để biết được quốc gia có đang thực sự phát triển hay không.

Nhìn vào chỉ số HDI, người ta có thể xem xét được rằng những chính sách mà tổ chức lãnh đạo quốc gia đó đang thực hiện có phù hợp với người dân hay không. Đóng vai trò đơn giản hóa trong việc nắm bắt những đòi hỏi của con người để phục vu cho sự phát triển lâu bền.

Chỉ số này được tạo ra không nhằm mục đích phản ánh sự bất công trong bình đẳng, sự nghèo đói hay quyền tự do, bình đẳng của con người mà nó sinh ra để xác định, đnahs giá rồi từ đó có phương án điều chỉnh, xây dựng và phát triển theo một chiều hướng tích cực hơn.

Chỉ số HDI đóng vai trò trong việc đo lường sự tiến bộ của mỗi quốc gia cũng như phản ánh chất lượng cuộc sống của từng cá nhân với cấp độ toàn cầu. Chỉ số này còn có vai trò dùng để so sánh chính sách của các chính phủ về việc chăm sóc sức khỏe cũng như yếu tố giáo dục đối với quốc gia của mình.

2.2. Cách thức đo lường chỉ số phát triển con người

Được nhắc đến là một phép đo tóm tắt những thành tựu của cong người trong quá trình phát triển, HDI khi được tính toán dưới góc độ quốc gia sẽ chính là chỉ số trung bình về những yếu tố đã kể trên. Có thể nói, để tính được chỉ số phát triển của con người, người ta sẽ dựa vào những thành phần đó là cuộc sống khỏe mạnh lâu dài, những hiểu biết và kiến thức cùng với chất lượng cuộc sống ở mức độ chấp nhận được.

Các yếu tố trong chỉ số HDI sẽ được chuẩn hóa để chia theo đúng tỉ lệ từ 0 đến 1. Dựa trên giá trị trung bình của 3 yếu tố về tuổi thọ, giáo dục, GDP trên đầu người mà tính toán được chỉ số HDI của đất nước đó.

Đối với tuổi thọ trong HDI, chỉ số sức khỏe của con người sẽ được bắt đầu từ thời điểm sinh ra. Sự phân chia tỷ lệ cụ thể sẽ bằng 0 khi tuổi thọ  con người là 20 và khi tuổi thọ bằng 85 thì chỉ số sức khỏe sẽ bằng 1.

Về chỉ số học vấn sẽ được chia ra và đo lường với hai cấp độ đó là số năm đi học dự kiến của một trẻ em khi bắt đầu bước vào độ tuổi đi học và số năm đi học trung bình của một người dân. Chỉ số này sẽ được phân chia, chuẩn hóa với 18 năm đi học dự kiến tương đương với 1 và 15 năm đi học trung bình của người dân tương đương với 1.

Cuối cùng là yếu tố GDP trên đầu người. Chỉ số này được tính toán dựa trên sức mua tương đương từ đó phản ánh được mức thu nhập trung bình của người dân. Mức độ chất lượng cuộc sống này sẽ được coi là 1 khi GNI bình quân trên một người là 75 ngàn đô la Mỹ và bằng 0 khi con số này là 100 đô la Mỹ.

Sau khi đã tính toán được ba yếu tố này thì HDI sẽ được tính trên công thức: 

HDI = (Chỉ số sức khỏe x Chỉ số giáo dục (học vấn) x Chỉ số thu nhập) / 3

Kết lại, việc nâng cao chỉ số HDI chắc chắn sẽ là mục tiêu lâu dài không chỉ của riêng các tổ chức chính phủ mà còn là từ mỗi bản thân chúng ta. Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về câu hỏi HDI là gì. Hy vọng với những thông tin nhận được, bạn đọc đã có được những hiểu biết nhất định cũng như hình dung rõ ràng hơn về chỉ số phát triển mức độ cuộc sống của con người này. Chúc bạn đọc sẽ luôn khỏe mạnh, vui vẻ, làm việc hiệu quả và đừng quên đón đọc những bài viết hấp dẫn hơn từ vieclam123.vn nhé!