1. Cho bạn cái nhìn tổng quát về giáo dục Phần Lan

Có thể bạn sẽ rất ngạc nhiên nhưng Phần Lan là Nền giáo dục không những không thu học phí mà còn phục vụ đầy đủ bữa ăn cho trẻ. Hệ thống giáo dục tại quốc gia này sẽ bao quát từ khi đứa trẻ ra đời cho đến lúc đi làm. Trẻ từ sơ sinh đến 2 tuổi sẽ có những chương trình học riêng biệt hỗ trợ sửa phát triển toàn diện cho trẻ trong giai đoạn vàng này. Bên cạnh đó việc học là bắt buộc ở đây và trẻ sẽ phải học đại học và học nghề sau chương trình trung học phổ thông. Tại Phần Lan, giáo dục không chọn lọc cũng không phân loại học sinh để hướng đến sự bình đẳng và năng lực đồng đều, xuất sắc, không có trẻ yếu kém bị bỏ lại phía sau.

Ở quốc gia này bạn sẽ khó có thể tìm thấy những đứa trẻ thất học vì giáo dục sẽ vươn đến mọi nơi. Trường học được phân bố rộng rãi trên khắp vùng lãnh thổ để học sinh có thể đến trường học gần nhất. Trong trường hợp trường học không thể tiếp cận học sinh thì các phương tiện giao thông sẽ được cung cấp hoàn toàn miễn phí để trẻ có được mọi điều kiện tốt nhất cho việc đến trường. Điều này cho thấy sự đánh giá cao của Phần Lan đối với nền giáo dục, giáo dục là điều không được phép thiếu đối với mỗi con người tại đây.

2. Những điều thú vị trong giáo dục Phần Lan sẽ khiến bạn bất ngờ

Phần Lan xem việc gắn kết tình thầy trò và các mối quan hệ xung quanh là tiêu chí hàng đầu để trẻ phát triển tốt trong môi trường giáo dục. Các hoạt động ngoại khóa cùng giáo viên và bạn bè thường xuyên được tổ chức tại trường để phụ huynh có thể yên tâm cho con em tham gia. Trẻ sẽ mang theo túi ngủ đến lớp để ngủ lại sau khi cùng giáo viên và bạn bè chơi đùa, xem phim, liên hoan nhẹ và cùng ăn sáng vào ngày hôm sau. Bữa ăn sẽ được phục vụ hoàn toàn miễn phí và rất giàu dinh dưỡng. Nhà trường đặc biệt để tâm đến chế độ ăn tốt cho sức khỏe và học sinh cho thể lên website của trường để tham khảo thực đơn. Các món ăn sẽ liên tục được thay đổi, đa dạng, phong phú và thậm chí có cả những ngày trẻ sẽ ăn chay để cân bằng dinh dưỡng.

Một điểm nữa khiến môi trường dạy học ở đây rất lý tưởng và dễ chịu đó là không có lớp chọn. Vậy nên học sinh sẽ có thể tự do chọn lựa trường học gần nhà hoặc thuận tiện nhất cho việc đến trường mà không phải băn khoăn về chất lượng giáo dục. Tất cả các trường học tại Phần Lan đều sẽ được trang bị cơ sở vật chất tốt nhất và giáo viên dạy giỏi để đảm bảo chất lượng học tập. Nội dung bài giảng và các môn học tại trường cũng sẽ khiến bạn bất ngờ bởi giáo dục Phần Lan chú trọng dạy kỹ năng sống nhiều hơn là lý thuyết trong sách vở. Điều quan trọng không phải là các em học thuộc lòng thật nhiều kiến thức vì mọi thứ đã có trên internet rồi mà quan trọng là biết cách thích nghi với cuộc sống và xã hội không ngừng thay đổi.

Bản thân các môn học cũng sẽ không nặng về lý thuyết mà chủ yếu là thực hành, đặc biệt là những khía cạnh có liên quan trực tiếp đến cuộc sống hàng ngày. Ví dụ như khi học bơi các em sẽ phải học thêm kỹ năng nhận biết người bị đuối nước để áp dụng một cách thực tế khả năng bơi lội của mình. Tại Việt Nam có thể chưa có các tiết học về nấu ăn cho trẻ nhưng tại Phần Lan việc học tất cả các công việc nhà đã trở thành một môn học riêng biệt được đưa vào giáo dục. Trẻ sẽ được học từ nấu nướng, đan lát, khâu vá,… mọi công việc thường ngày ở nhà để có thể tự lập làm mọi thứ ngay khi còn nhỏ.

Những chú chó trung thành đang trở thành người bạn lý tưởng của nhiều gia đình, thậm chí được nuôi trong nhà và ngủ cùng chủ, trông nhà và làm bạn cùng trẻ nhỏ. Chúng còn được huấn luyện để phục vụ nghiệp vụ cảnh sát và hỗ trợ người mù đi lại. Đó là những chú chó có thể bạn đã bắt gặp nhưng bạn đã bao giờ cùng một chú chó đi học chưa? Ở Phần Lan, một số thư viện đã huấn luyện những chú chó cùng học với trẻ nhỏ. Tụi nhỏ tìm đến thư viện để đọc những cuốn sách, hay những câu chuyện và nhiệm vụ của những chú chó này là làm bạn đồng hành và lắng nghe các bạn nhỏ đọc sách.

Phần Lan hiện đang đứng Top 10 quốc gia có nền giáo dục phát triển nhất thế giới vậy nên trình độ sư phạm tại quốc gia này yêu cầu rất khắt khe. Nhưng yêu cầu càng cao, đãi ngộ công việc dành cho các giáo viên cũng càng lớn, mức lương mà họ nhận được có thể lên đến 3.500 euro tương đương với khoảng 900 triệu tiền Việt. Không chỉ mức lương đầy hấp dẫn mà mọi giáo viên ở đây đều có quyền tự chọn sách và thiết kế bài giảng riêng theo cách của mình. Ngoài ra trong suốt tiết học giáo viên sẽ có một trợ lý cùng quan sát và hỗ trợ học sinh trong suốt buổi học ngày hôm đó.

Không chỉ có môi trường học tập tốt, thầy cô chuyên nghiệp mà đến cả thời gian học của chương trình giáo dục Phần Lan cũng rất thoải mái với học sinh. Trẻ sẽ được ra chơi 15 phút sau mỗi 45 phút học và 45 phút không phải là thời gian của một môn học. Chương trình giáo dục tại đây không theo môn học mà hướng học sinh đến các giờ học theo chủ đề. Thậm chí trẻ có thể không cần đến lớp cả tháng chỉ để dành thời gian nghiên cứu về chủ đề mà thầy cô đã giao, miễn là khi lên lớp trẻ mang được nhiều nhất những kiến thức xoay quanh chủ đề đã chọn. Ví dụ thầy cô yêu cầu trẻ nghiên cứu về chủ đề người nhập cư tại quốc gia mình, trẻ sẽ phải tìm mọi thông tin liên quan từ định nghĩa, cho đến số lượng, quốc tịch và thậm chí phải tìm hiểu cả về quốc gia của những người nhập cư để biết được lý do họ phải từ bỏ quê nhà để đến Phần Lan.

Có một điều tại quốc gia này chắc chắn sẽ khiến rất nhiều học sinh trên khắp thế giới yêu thích giáo dục Phần Lan đó là trong suốt quãng đời học sinh sinh viên bạn gần như không phải đối mặt với các kỳ thi. Chỉ có một kỳ thi chung bắt buộc trên cả nước đó là kỳ thi tiêu chuẩn năm trẻ 16 tuổi và chính thức kết thúc chương trình trung học cơ sở. Nếu bạn hỏi bất kỳ ai trong nền giáo dục Phần Lan về các kỳ thi bạn đều sẽ nhận được câu trả lời rằng: “Nếu phải lựa chọn giữa việc chuẩn bị cho cuộc sống và việc chuẩn bị cho một kỳ thi thì chắc chắn chúng tôi sẽ chọn cuộc sống”. Đó cũng là lý do mà giáo viên thường rất ít khi cho bài tập về nhà để học sinh có thời gian nghỉ ngơi và ở bên gia đình. Bài tập về nhà thường cũng sẽ gắn liền với việc học hỏi từ các thành viên trong gia đình. Ví dụ như với môn lịch sử trẻ sẽ có những bài tập rất thú vị đó là tìm hiểu về cuộc sống con người cách đây khoảng vài chục năm thôi, đó là khoảng thời gian của thế hệ lớn tuổi nhất trong nhà và trẻ sẽ được ông bà kể cho nghe về các câu chuyện xưa cũ.

Giáo dục Phần Lan sẽ làm mọi phương thức tốt nhất để đảm bảo nền giáo dục cho thế hệ trẻ bao gồm cả không gian học tập, điều này cũng đóng vai trò to lớn trong việc tiếp thu của trẻ. Các lớp học tại đây không chỉ nằm dưới mà nhà mà còn có thể là ngay trên sân cỏ của nhà trường vào ngày thời tiết đẹp. Trẻ sẽ không phải ngay ngắn thẳng lưng, khoanh tay lên bàn, mắt nhìn lên bảng như ở các quốc gia khác. Mà không gian học lý tưởng ở đây là trẻ có thể thoải mái học tập trong mọi tư thế, mọi vị trí mà trẻ yêu thích. Bất kì không gian nào thuận lợi cho việc giảng dạy đều sẽ được giáo viên tận dụng để truyền đạt kiến thức cho trẻ. Những đứa trẻ đến trường sẽ không bị bắt mặc đồng phục mà tự do chọn lựa trang phục trẻ muốn thậm chí cả đồ ngủ để đi học.

Điểm số là một phần quan trọng giúp đánh giá năng lực của học sinh, tại Phần Lan thì điểm 10 cũng là thang điểm được đưa vào sử dụng. Tuy nhiên trẻ sẽ chỉ bị đánh giá bằng điểm số sau khi kết thúc chương trình lớp 6. Còn chương trình từ lớp 3 đến hết lớp 6 sẽ được đánh giá bằng mức độ lời khen. Đây được gọi là giai đoạn cổ vũ giúp trẻ hình thành động lực mạnh mẽ để hoàn thành tốt hơn bài học, sẽ chỉ có làm tốt, làm rất tốt, hoàn hảo và có thể làm tốt hơn. Đó là những thang điểm động lực cho những đứa trẻ ở độ tuổi này, khi mà tư duy của trẻ còn quá non nớt để bị đánh giá bằng điểm số và nghĩ đến chuyện hơn thua.

Trong cùng một lớp học nhưng không có nghĩa thầy cô sẽ dạy bao quát đồng loại cho tất cả các trẻ mà đi sâu vào quan tâm đến từng học sinh. Trẻ sẽ được học theo năng lực của bản thân và thầy cô cũng sẽ tự thiết kế bài giảng riêng phù hợp với trẻ. Nếu môn học ngày hôm đó khiến trẻ không hào hứng, không thể tiếp thu, trẻ được phép chọn môn học khác hoặc hoạt động khác mà bản thân có thể làm tốt hơn thay vì lãng phí thời gian với môn học hiện tại. Nếu không muốn học lý thuyết trẻ có thể đọc sách hoặc làm thủ công…miến là việc làm đó vẫn thu về ích lợi cho trẻ.

3. Tiêu chí giảng dạy tại các trường học Phần Lan

3.1. Những giáo viên hàng đầu mới có thể đào tạo những thế hệ tốt nhất

Muốn có được chất lượng giảng dạy tốt nhất thì bên cạnh việc cung cấp cơ sở vật chất cho nhà trường, giáo dục Phần Lan còn rất khắt khe trong việc đào tạo giáo viên. Tại quốc gia này ngành sư phạm có một vị thế rất cao không thua kém bất kì ngành nghề nào khác nên cuộc chiến để bước chân vào ngành này đã khốc liệt từ những bước đầu. Muốn bước chân vào một trường đại học sư phạm tốt bạn sẽ phải đối đầu với không ít đối thủ nặng ký và ra trường không có nghĩa bạn đã trở thành một giáo viên sẵn sàng bắt tay vào giảng dạy. Muốn được tham gia vào công tác dạy học bạn sẽ phải là 1 trong 10% ứng viên vượt qua vòng xét tuyển và cầm chắc tấm bằng thạc sĩ ngành sư phạm.

Chưa dừng lại ở đó, bằng thạc sĩ thôi sẽ chỉ cho phép bạn dạy học tại cấp học từ lớp 1 đến lớp 6, còn muốn dạy học sinh ở lứa tuổi lớn hơn bạn sẽ phải có bằng thạc sĩ chuyên ngành mà mình muốn giảng dạy. Từ đó có thể thấy ngành sư phạm tại Phần Lan được đào tạo, đánh giá và chọn lọc hết sức nghiêm khắc. Bản thân các trường học cũng rất khắt khe với việc chọn lựa giáo viên vì mỗi sai phạm xảy ra mà lỗi đến từ giáo viên thì người chịu trách nhiệm xử lý vấn đề đó sẽ chính là hiệu trưởng.

3.2. Học là để có cuộc sống tốt nhất chứ không phải cuộc chạy đua thứ hạng

Giáo dục Phần Lan sẽ loại bỏ mọi lí do cản bước học sinh đến trường dù đó có là vấn đề về tiền bạc, địa lí hay con người. Một nền giáo dục không yêu cầu học phí ngược lại còn chu cấp đầy đủ từ phương tiện đi lại, ăn uống cho đến cả việc nghe thì rất khó tin đó là xây dựng trường học ngay gần nhà. Các nhà lãnh đạo tại đây cho rằng, không đưa giáo dục đến với trẻ là tước đi cơ hội đến với cuộc sống tốt đẹp hơn của chúng. Trẻ được dạy rằng học là để hòa nhập, cân bằng và loại bỏ bất công trong xã hội. Vậy nên không có cuộc chạy đua thành tích nào ở đây cả, trẻ sẽ được học để sống tốt hơn và hạnh phúc hơn. Đây cũng là quốc gia thành công trong việc xóa bỏ rất nhiều những vấn đề về mất cân bằng và bất công ngay trong học đường.

Định kiến và sự bất công trong phân biệt giới tính, tuổi tác tại Phần lan gần như được xóa bỏ khi mà Phần Lan đang trở thành quốc gia phát triển duy nhất có nhiều nữ sinh đạt thành tích cao trong nghiên cứu khoa học hơn nam sinh. Chính sách bình đẳng giới tại quốc gia này đã giúp nữ giới được chú trọng rất nhiều trong việc phát triển khả năng của bản thân cả trong khoa học và trong nhiều lĩnh vực khác của xã hội.

Không chỉ thành công trong bình đẳng giới mà nền giáo dục Phần Lan còn rất quan tâm tới trẻ em khuyết tật. Không có sự phân biệt đối xử nào giữa những đứa trẻ, học là để hòa nhập và xóa bỏ định kiến, đây là điều mà mỗi đứa trẻ tại Phần Lan đều sẽ được học ngay trên ghế nhà trường. Trẻ khuyết tật sẽ học cùng lớp với tất cả những đứa trẻ khỏe mạnh khác, cũng tham gia các hoạt động và vui chơi như bình thường để trẻ không cảm thấy lạc lõng dù ở bất kì đâu. Ở mỗi trường học đều sẽ có đội ngũ giáo viên và nhân viên y tế dành riêng cho trẻ khuyết tật để phục vụ và kịp thời giúp đỡ các em trong mọi hoàn cảnh. Đội ngũ giáo viên, nhân viên, thậm chí cả hiệu trường cũng sẽ thường xuyên thăm hỏi, động viên và vui chơi cùng các em.

Hạnh phúc là khi ta biết bằng lòng với những gì mình đang có, không ham muốn, không kì thị. Không phải tự nhiên mà người ta gọi Phần Lan là quốc gia hạnh phúc nhất thế giới mà bởi những đứa trẻ ở đây được dạy dỗ hướng đến mục tiêu là có một cuộc sống hạnh phúc. Với tất cả những gì giáo dục Phần Lan dành cho thế hệ trẻ của quốc gia thì đây xứng đáng là một trong những quốc gia đứng đầu về giáo dục.

>> Đọc thêm:

• Phương pháp thảo luận nhóm hiệu quả dành cho các bạn học sinh
• Chăm chỉ làm bài tập ở nhà là tạo cơ hội thành công cho tương lai
• Những vấn đê xung quanh thực trạng học đối phó của học sinh