1. Tìm ra bản chất chi phí cơ hội là gì

Chi phí cơ hội là khoản chi phí tiềm tàng mang tính lợi ích cho đối tượng/đơn vị kinh doanh đã bị mất đi vì lý do không có sự thay thế tốt nhất. Thuật ngữ này được dùng nhiều trong các hoạt động kinh doanh, kinh tế. Nó hình thành dựa vào cơ sở nguồn lực ở tình trạng khan hiếm. Vì thế, nó buộc con người phải chọn lựa, phải đánh đổi giữa lợi ích của phương án này với phương án khác.

Ở trong kiến thức của kinh tế học, chi phí cơ hội được gọi bằng tên tiếng Anh là Opportunity Cost (OC), là khoản phí đại diện về mặt lợi ích cho cá nhân/doanh nghiệp đã bỏ lỡ do quá trình lựa chọn một phương án nhất định. Hiểu đơn giản thì chi phí này là một khái niệm dùng để phản ánh mức phí sử dụng những nguồn lực khan hiếm phục vụ trực tiếp cho công cuộc sản xuất đối với hàng hóa, dịch vụ bằng với giá trị của những cơ hội đã bị bỏ qua. Vì được dùng phổ biến ở trong mảng kinh doanh nên chi phí cơ hội vẫn có tác động, giá trị nhất định. Trong đó nó giúp cho việc đưa quyết định thuận lợi, dễ dàng hơn khi phải đứng trước nhiều sự chọn lựa.

Thông qua việc khám phá định nghĩa chi phí cơ hội là gì, chúng ta đã phần nào nhận thấy được vai trò, ý nghĩa vô cùng quan trọng của chi phí cơ hội. Nhưng phải hiểu được vấn đề này ở góc nhìn và sự cảm nhận sâu sắc thì việc ứng dụng chi phí cơ hội mới đạt được giá trị lợi ích tốt nhất và tránh sự rủi ro.

2. Làm sáng tỏ những ý nghĩa quan trọng của chi phí cơ hội

Chi phí cơ hội thể hiện ý nghĩa, vai trò vô cùng quan trọng trong doanh nghiệp nói riêng và đối với cả cuộc sống nói chung. Ở mỗi lĩnh vực, loại chi phí này sẽ thể hiện rõ ý nghĩa riêng của nó. Trong đó, ý nghĩa của nó ở trong cuộc sống được thể hiện như thế nào?

Trong cuộc sống, khi chúng ta phải đối diện với nhiều lựa chọn khi mà nguồn lực lại có giới hạn, vậy thì bạn sẽ phải suy xét chi phí cơ hội thật kỹ đối với phương án mà bản thân sẽ quyết định chọn. Chi phí này giúp bạn so sánh cái được và mất, giúp chúng ta tận dụng tối đa và có hiệu quả nguồn lực để đạt được hiệu quả tốt nhất. Đây là ý nghĩa của chi phí cơ hội mà chúng ta đang muốn khám phá. Không chỉ thể hiện vai trò ở trong phạm vi này mà chi phí cơ hội cũng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong hoạt động kinh doanh tại các đơn vị.

Ý nghĩa này được thể hiện như sau: nếu nguồn lực có hạn được gia tăng thêm vào một hoạt động kinh doanh thì kết quả nhận được chính là tăng lên một cách tương đối chi phí cơ hội cho nguồn lực thêm vào. Toàn bộ doanh nghiệp đều luôn hướng tới mục tiêu đạt được những hoạt động kinh doanh đạt hiệu quả và thu về lợi nhuận cao. Vì vậy mà chủ doanh nghiệp sẽ luôn cố gắng tận dụng triệt để nguồn lực hiện có. Không có nguồn lực vô hạn do vậy mà chi phí cơ hội đóng vai trò trong việc giúp cho đơn vị có thể dùng nguồn lực một cách hợp lý và có hiệu quả. Doanh nghiệp có tầm nhìn ắt sẽ biết làm thế nào để triển khai các công tác và yếu tố sao cho hữu dụng, từ đó đảm bảo được nguồn lợi. Đây chính là cách tối thiểu hóa về chi phí cơ hội tốt nhất.

3. Ưu và nhược điểm được xác định trong chi phí cơ hội

3.1. Ưu điểm của chi phí cơ hội đối với hoạt động kinh doanh

Đối với doanh nghiệp kinh doanh, loại chi phí cơ hội mang tới 2 ưu điểm lớn. Đó là gì?

Thứ nhất, nguồn chi phí này sẽ giúp cho bạn dễ dàng nhận thức được cơ hội nào đã bị đánh mất đi, thứ hai nó giúp bạn cân nhắc kỹ hơn về thực tế khách quan, khi lựa chọn một phương án nào đó và việc phải từ bỏ lợi ích của phương án còn lại. Chú trọng vào nhận thức này luôn giúp bạn thuận lợi để đưa ra quyết định cuối cùng đúng đắn nhất và có lợi về kinh tế.

Ưu điểm thứ hai mà chi phí cơ hội mang lại đó là giúp so sánh tốt các mức giá tương đối. Ưu điểm này sẽ giúp bạn dễ dàng so sánh mức giá tương đối, cân đối với lợi ích mà cả hai phương án mang lại. Cụ thể, bạn sẽ so sánh mức tổng giá trị cho từng sự lựa chọn. Khi đó, bạn buộc phải đưa ra được quyết định so sánh lựa chọn nào sẽ tốt hơn đối với chính mình.

3.2. Hạn chế do chi phí cơ hội mang lại

Không chỉ có những ưu điểm mà chi phí cơ hội còn để lại những nhược điểm nhất định mà doanh nghiệp phải hết sức chú ý, cân nhắc. Nói một cách cụ thể hơn thì chi phí này đem tới bất lợi đầu tiên ở mặt thời gian. Có nghĩa là nó đòi hỏi thời gian tính toán, thời gian cân nhắc suy xét mọi vấn đề. Vì thế, doanh nghiệp sẽ bị hạn chế thời gian tiến hành so sánh nên làm cho việc đưa quyết định lựa chọn cũng gặp phải khó khăn.

Điểm hạn chế thứ hai mà chi phí cơ hội đem đến cho bạn đó chính là thiết tính kế toán. Vì sao lại khẳng định như vậy? Quả thực loại chi phí này có thể rất có lợi đối với việc hỗ trợ đưa ra quyết định thế nhưng đổi lại, nó có một nhược điểm rất lớn đó là không nằm trong tài khoản doanh nghiệp. Loại chi phí này lại liên quan mật thiết tới những sự kiện trong tương lai. Vậy nên nó sẽ khó có thể được định lượng, nhiều công ty cần phải xem xét thật kỹ về vấn đề định giá mà khoản chi phí này đòi hỏi.

4. Cách xác định chi phí cơ hội

Chúng ta có cả một công thức cụ thể để xác định chi phí cơ hội. Trong đó, công thức cụ thể như sau:

OC = FO – CO

Trong công thức này, các yếu tố được giải nghĩa cụ thể bao gồm:

OC là chi phí cơ hội

FO là khoản lợi nhuận của quyết định hấp dẫn

CO là lợi nhuận của chọn lựa đã được chọn

Công thức này cho chúng ta xác định được chi phí cơ hội nhưng chắc chắn nhiều người vẫn chưa thể hiểu được cách xác định rõ ràng nhất nếu chỉ nhìn qua công thức. Hãy áp dụng công thức vào thực tiễn để hiểu được công thức cũng như nắm rõ bản chất của các áp dụng.

Ví dụ minh họa sau đây cho bạn cái nhìn thực tiễn nhất:

Nhà đầu tư B dự định bỏ ra 200 nghìn USD để đầu tư. B đang rất cân nhắc lựa chọn một trong hai phương án: thứ nhất là đầu tư toàn bộ 200 ngàn USD này vào trong thị trường chứng khoán, có lợi nhuận ước tính là 12% mỗi năm. Theo đó, B có thể kiếm được 24 nghìn USD.

Phương án thứ 2 đặt ra cho B đó là đầu tư trang thiết bị sản xuất mới nhất về tài sản cố định. Nó sẽ giúp cho B kiếm về túi thêm 10% mức lợi nhuận nữa. Tức là B sẽ thu được 20 nghìn USD.

Nếu như B quyết định chọn phương án thứ 2 này thì khi đó, chi phí cơ hội áp dụng công thức tính toán sẽ có kết quả như sau:

24.000 – 20.000 = 4000 (USD)

Vậy, bằng việc cập nhật ví dụ này, bạn đã hiểu được cách xác định chi phí cơ hội như thế nào hay chưa? Việc xác định khoản chi phí này dựa trên sự hiểu rõ về bản chất chi phí cơ hội là gì chắc chắn sẽ đem tới cho bạn thông tin hữu ích để phục vụ hoạt động kinh doanh của mình đạt được những hiệu quả tốt nhất. Chúc bạn luôn có được một sự lựa chọn sáng suốt nhất để phát huy tối đa cơ hội tận dụng ưu thế phát triển hoạt động trong kinh doanh.