1. Bản vẽ cơ khí là gì?

Trước khi đi tìm hiểu cách đọc của bản vẽ thì hãy đi tìm hiểu bản vẽ cơ khí là gì trước đã nhé để từ đó hiểu rõ hơn vấn đề ta sắp nói tới đây.

Bản vẽ kĩ thuật chính là tên gọi khác mà được nhiều người sử dụng thay thế cho tên gọi bản vẽ cơ khí. Bản vẽ cơ khí là một sản phẩm của khối ngành kỹ thuật. Nó được xem là ngôn ngữ giao tiếp của các kỹ sư cơ khí khi miêu tả về một sản phẩm thông qua số liệu để biểu diễn hình dáng, kích thước, thông số kỹ thuật, vật liệu của vật thể một cách chi tiết nhất.

Để có được một bản vẽ chi tiết là cả một quá trình đi tìm hiểu, tính toán, phác thảo một cách kỹ lưỡng và thận trọng của các kỹ sư thiết kế khi chế tạo ra một sản phẩm cơ khí. Nó được cho là một sản phẩm của trí tuệ.

Tổng thể của một bản vẽ cơ khí bao gồm có các hình biểu diễn, số liệu, kích thước, yêu cầu kỹ thuật được ghi đầy đủ và chi tiết của mỗi một bộ phận của sản phẩm. Các kỹ sư phải được vẽ theo một quy ước chung và đã được thống nhất về các tỷ lệ. Để từ đó người nhìn vào có thể biết được hình dáng, cơ cấu, kích thước thậm chí là biết được màu sắc và nhiều kết quả khác được biết thông qua bản vẽ

2. Đọc được bản vẽ cơ khí quan trọng như thế nào?

Như đã được trình bày bên trên, ta biết rằng bản vẽ cơ khí được dùng để mô tả chi tiết về đặc điểm của loại máy móc cũng như các thông số của sản phẩm.

Khi đọc được bản vẽ cơ khí giúp ta có thể nắm được về cấu tạo, đặc điểm tính chất của loại máy móc. Bản vẽ còn cho thể hiện một cách rõ ràng với cả những chi tiết không nhìn thấy được bằng mắt thường.  

Vì thế biết cách đọc được bản vẽ cơ khí thực sự là điều rất quan trọng. Với tư cách là một kỹ sư làm về lĩnh vực kỹ thuật cơ khí việc đọc được bản vẽ chi tiết là điều bắt buộc phải biết và thành thạo. Khi bạn không biết cách đọc bản vẽ thì đây chính là lý do lớn nhất gây ra nhiều trở ngại khó khăn khi làm nghề.

3. Để đọc được bản vẽ cần có những gì?

Để thực hiện được thao tác đọc bản vẽ chi tiết cơ khí cần tích hợp nhiều những kiến thức như hình học, họa hình và kiến thức về vẽ kỹ thuật. Không chỉ vậy khi nắm được những nguyên lý, đặc điểm của các chi tiết máy, đã có kinh nghiệm làm việc thực tế thì chắc chắn rằng việc đọc hiểu, phân tích trong bản vẽ hết sức đơn giản và không quá mất nhiều thời gian công sức của người đọc.

4. Các loại bản vẽ cơ khí

Dựa vào thực trạng hiện nay, có rất nhiều cách để phân loại ra các bản vẽ cơ khí như dựa vào hình dáng, chức năng, ứng dụng. Tuy nhiên thì thông dụng, phổ biến được dùng nhiều nhất hiện nay gồm có 4 loại chính được kể đến như sau:

4.1. Bản vẽ chi tiết

Với loại này, các bản vẽ riêng biệt của từng chi tiết sẽ đi kèm với bản vẽ tổng thể. Chính điều này giúp người đọc dễ hình dung được hình khối cũng như cách lắp đặt sửa chữa hay chế tạo ra các chi tiết ấy. Ngoài ra không chỉ thế mà bản vẽ chi tiết còn giúp người đọc có kỹ năng, kiến thức có thể kiểm tra và biết được vận hành với chi tiết máy này có ổn định hay không.

4.2. Bản vẽ lắp ráp

Một bản vẽ lắp ráp bao gồm có các hình vẽ thể hiện hình dạng và kết cấu của một nhóm bộ phận nào đó với số liệu chi tiết được thể hiện nhằm lắp ráp, đồng thời giúp kiểm tả dễ dàng. Thường bản vẽ được dùng trong thiết kế, chế tạo, sử dụng sản phẩm sao cho đạt hiệu quả cao nhất.

4.3. Bản vẽ tháo rời

Bản vẽ này được vẽ theo kiểu không gian 3 chiều với những bộ phận đã được tháo rời và ở những vị trí sẵn sàng có thể lắp ráp. Nó được dùng nhiều với mục đích giải thích, báo cáo, trình bày với những người không chuyên nhiều về hơi hướng kỹ thuật

4.4. Bản vẽ sơ đồ

Là một trong 4 bản vẽ được dùng phổ biến hiện nay trong kỹ thuật. Với bản vẽ này gồm khá nhiều những ký hiệu đơn giản đã được quy ước, để từ đó khi nhìn vào có thể hiểu rõ được nguyên lý hoạt động của máy móc. 

Trong bản vẽ sơ đồ lại gồm có nhiều bản vẽ được dùng phổ biến như cơ cấu nguyên lý máy, sơ đồ mạch điện, sơ đồ điều khiển PLC, …

5. Hướng dẫn cách đọc chung cho bản vẽ chi tiết cơ khí

Với 4 loại bản vẽ cơ khí được dùng phổ biến được nêu như ở trên nhưng lại gây trở ngại rất nhiều đến với người đọc. Vì vậy hôm nay trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách đọc chung cho các loại bản vẽ. Để đọc được bản vẽ một cách dễ dàng cần nắm rõ 4 bước cơ bản như sau:

+ Bước 1: Xem thông tin tổng quan và đọc nội dung trong khung tên

Là bước đầu tiên để có thể hiểu khi đọc bản vẽ. Với bước đầu tiên này đọc các thông tin tổng quan đã được ghi chú sẵn trong bản vẽ. Các thông tin được hiển thị như tên chi tiết, vật liệu, số lượng, yêu cầu, tỷ lệ biểu diễn,... Các thông tin tổng quan này đều được đóng khung ở góc dưới bên phải của bản vẽ cơ khí.

Đọc những thông tin này giúp bạn nắm được điều đặc điểm của bản vẽ. Dễ dàng có thể hình dung ra được vật phẩm. Nó cũng là bước cơ bản để có thể đọc được thông tin các hình chiếu trong bản vẽ một cách dễ dàng.

+ Bước 2: Phân tích các hình chiếu, cạnh cắt trong bản vẽ

Sau khi đọc tổng quan qua bản vẽ, bạn cần xem xét thêm những hình biểu diễn được trình bày trong bản vẽ. Phải phân tích các hình chiếu, mặt cắt theo thứ tự từ trái qua phải. Từ đó xem xét, xác định ra hình chiếu chính, hình chiếu cắt. Tỉ mỉ xem xét phân tích từng hình chiếu có liên quan với nhau. Với mục đích hiểu rõ hơn về mối quan hệ lắp ráp giữa các chi tiết với nhau và cách thức gia công của từng chi tiết máy.

+ Bước 3: Đọc từng kích thước chung và từng phần của các chi tiết máy

Trong bước này cần phải phân tích rõ các kích thước của chi tiết máy và các bộ phận của nó. Để từ đó biết được to nhỏ, dài ngắn của từng chi tiết ra làm sao. Đối với bản vẽ sẽ có hai loại kích thước được chia thành kích thước quan trọng và kích thước tham khảo. Với kích thước tham khảo được biểu diễn trong ngoặc kép. Kích thước quan trọng được đóng trong ô vuông. Đây có thể được cho là một trong những bước quan trọng. Ngoài ra cũng cần chú ý đến các kích thước tròn của các lỗ.

+ Bước 4 Đọc yêu cầu về kỹ thuật chi tiết.

Là bước cuối cùng của quá trình đọc bản vẽ cơ khí. Ở bước này người đọc sẽ cần xác định độ nhám bề mặt của chi tiết sản phẩm gia công. Độ nhám của chi tiết sẽ được thể hiện ngay ở hình biểu diễn. Ở một vài bản vẽ chúng lại được thể hiện ở góc trên bên phải của bản vẽ. Việc đọc xem các thông số kỹ thuật, dung sai, độ nhám bề mặt cũng quan trọng không kém. Từ đó đưa ra được biện pháp công nghệ và phương pháp gia công để đảm bảo kích thước và độ nhám yêu cầu kỹ thuật của sản phẩm.

Qua bài viết này hy vong người đọc sẽ biết cách đọc bản vẽ chi tiết cơ khí đặc biệt là những người mới bước chân vào nghề.