1. Các loại rủi ro kiểm toán trong báo cáo tài chính

1.1. Phân loại rủi ro kiểm toán

1.1.1. Rủi ro tiềm tàng

Rủi ro tiềm tàng được định nghĩa rằng là khả năng cơ sở dẫn liệu đối với một nhóm giao dịch và số dư tài khoản hoặc các thông tin thuyết minh có thể chứa đựng một số sai sót trọng yếu mà khi tiến hành xét riêng rẽ hoặc tổng hợp lại trước khi tiến hành xem xét tới bất cứ một kiểm soát nào có sự tính toán liên quan phức tạp đều có thể xuất hiện thêm những sai sót đa số nhiều hơn khoản mục tiền, những tính toán đơn giản thường gặp những rủi ro mất sai phạm hơn là những nghiệp vụ thông thường nào khác.

Mặc dù vậy những yếu tố bên ngoài cũng đôi khi có sự ảnh hưởng tới rủi ro tiềm tàng chẳng hạn như sự phát triển vượt bậc của công nghệ sẽ dẫn tới việc lỗi thời đối với những sản phẩm chi tiết cụ thể khiến cho hàng tồn kho có khả năng có thể ghi nhận khống đối với BCTC của doanh nghiệp.

Tùy thuộc vào điều kiện kinh doanh, bản chất ngành nghề kèm theo những nhân tố khác có liên quan tới hoạt động của mỗi doanh nghiệp và cũng xuất hiện một số rủi ro tiềm tàng khác nhau KTV không thể tác động vào rủi ro tiềm tàng mà chỉ có thể đánh giá. Nó được đánh giá trong suốt quy trình lập kế hoạch cũng như cập nhật trong suốt quy trình kiểm toán.

1.1.2. Rủi ro kiểm soát

Rủi ro kiểm soát được hiểu là rủi ro đã xảy ra khi có sai sót trọng yếu đối với mỗi nghiệp vụ khi xét tổng hợp lại hay riêng lẻ trong cơ sở dẫn liệu của một số dư tài khoản, nhóm giao dịch hoặc thông tin thuyết minh mà kiểm soát nội bộ trong đơn vị không thể nào phát hiện ngăn chặn mà sửa chữa kịp thời.

Do đó kiểm soát là việc vận hành thiết kế, duy trì kiểm soát nội bộ của bộ phận ban giám đốc mục đích hạn chế rủi ro đã cjd xác định làm cản trở việc hoàn hiện mục tiêu của đơn vị.

Mặc dù như vậy nhưng bất cứ HTKSNB nào cũng sẽ xuất hiện thêm các hạn chế tiềm tàng ví dụ như khả năng người tiến hành gây ra các sai sót, nhầm lẫn hay một số kiểm soát sẽ làm vô hiệu hóa cho nên thấy được sự lạm dụng hay thông đồng đối với quyền người quản lý. Yếu tố này làm cho sự kiểm soát rủi ro sẽ luôn xuất hiện, tồn tại cho nên không thể nào loại trừ rủi ro có sai sót trọng yếu trong báo cáo tài chính.

Không khác gì với rủi ro tiềm tàng thì kỉ thuật viên cũng chỉ có thể đánh giá mức độ ảnh hưởng của chúng đối với báo cáo tài chính để rồi có thể đưa ra lịch trình, nội dung phạm vi đối với những thử nghiệm cơ bản và không thể can thiệp rủi ro kiểm soát.

1.1.3. Rủi ro phát hiện

Rủi ro phát hiện được hiểu là rủi ro mà những thủ tục kỹ thuật viên tiến hành mục đích hạn chế rủi ro kiểm toán trong mức tối thiểu nhất có thể chấp nhận được tuy nhiên vẫn không thể phát hiện được toàn bộ những sai lầm trọng yếu khi tiến hành tổng hợp lại hay xét riêng. Đối với một mức độ rủi ro phát hiện trước hay kiểm toán xác định trước có thể tiến hành chấp nhận thêm một số quy định có quan hệ tỷ lệ nghịch đối với những rủi ro sai sót trọng yếu trong cấp độ cơ sở dẫn liệu đã được đánh giá. Chẳng hạn như nếu kỹ thuật viên xác định có sai sót rủi ro trọng ý tại mức độ càng cao thì có thể chấp nhận được rủi ro phát hiện càng thấp và khiến cho thu thập nhiều bằng chứng kiểm toán mang lại tính thuyết phục cao hơn.

Rủi ro kiểm soát và rủi ro tiềm tàng khác biệt đối với rủi ro phát hiện bởi chúng tồn tại hết sức độc lập đối với những cuộc kiểm toán. Liên quan đến những thủ tục trong khi rủi ro phát hiện tiến hành liên quan tới kỹ thuật viên và có thể thay đổi lại sự xem xét của kỹ thuật viên đó. Rủi ro phát hiện có mối quan hệ tỷ lệ nghịch với rủi ro kiểm soát và rủi ro tiềm tàng. Rủi ro kiểm soát và rủi ro tiềm tàng càng thấp, rủi ro phát hiện chỉ có thể tiến hành chấp nhận càng cao và sẽ ngược lại càng nhiều rủi ro kiểm soát và rủi ro tiềm tàng sẽ được kỹ thuật viên tin có tồn tài và mức chấp nhận được rủi ro phát hiện là càng thấp.

1.2. Đặc điểm về các loại rủi ro trong kiểm toán

Theo như từ điển tiếng Việt cho hay thì thuật ngữ rủi ro là chỉ việc không may xảy ra ngoài dự tính của mình hay rủi ro là điều không tốt, không lành bất ngờ xảy ra và là điều không hề mong muốn. Rủi ro trong những lĩnh vực khác nhau lại có các đặc điểm đặc trưng riêng biệt.

Nó đã được định nghĩa trong những văn bản hướng dẫn kiểm toán cũng như chuẩn mực kiểm toán trong lĩnh vực kiểm toán rủi ro như sau:

Rủi ro kiểm toán chính là rủi ro mà do kiểm toán viên đã đưa những ý kiến không có sự thống nhất phù hợp trong báo cáo tài chính đã được kiểm toán, bên cạnh đó còn chứa đựng thêm những sai sót trọng yếu. Rủi ro kiểm toán chính là hệ quả đối với những rủi ro có sai sót trọng yếu gồm rủi ro kiểm soát và rủi ro tiềm tàng và rủi ro phát hiện. Rủi ro kiểm toán được xuất phát điểm từ những sai sót sai lệnh tiềm ẩn mà HTKSNB và những thử nghiệm cơ bản của kiểm toán viên không thể phát hiện ra trong báo cáo tài chính.

2. Mối quan hệ giữa các loại rủi ro kiểm toán

Qua nội dung phân tích nghiên cứu thì mọi người có thể nhận ra các loại rủi ro trong kiểm toán có mối quan hệ mật thiết và chặt chẽ với nhau: Rủi ro phát hiện có mối quan hệ tỷ lệ nghịch đối với rủi ro kiểm soát và rủi ro tiềm tàng. Khi rủi ro kiểm soát và rủi ro tiềm tàng được đánh giá cao thì nó sẽ có thể phát hiện thêm được mức đánh giá ở mức độ thấp để tiến hành giảm rủi ro kiểm toán tại mức thấp nhất mà mình có thể chấp nhận được. Ngược lại hoàn toàn khi rủi ro kiểm soát, rủi ro tiềm tàng được đánh giá là thấp thì sẽ chấp nhận cao hơn mức độ rủi ro phát hiện tuy nhiên vẫn cần phải bảo đảm những rủi ro kiểm toán xuống mức tối thiểu nhất có thể chấp nhận được.

3. Mô hình tiếp cận kiểm toán căn cứ vào rủi ro

3.1. Mô hình rủi ro tài chính

Mô hình rủi tài chính được hiểu là phương pháp tiến hành tiếp cận rủi ro căn cứ vào mối quan tâm chính yếu là những rủi ro về mặt số liệu trong báo cáo tài chính. Mô hình này có những đặc điểm như sau:

Đòi hỏi kỹ thuật viên cần có các kiến thức hiểu biết chung về hoạt động kinh doanh của khách hàng để lập ra kế hoạch một cách có hệ thống.

Dưới góc độ ảnh hưởng tới báo cáo tài chính đánh giá HTKSNB

Trong mọi giai đoạn thủ tục phân tích được áp dụng đối với cuộc kiểm toán để xác định xem về những mối quan hệ hay xu hướng tài chính hoặc hoạt động đó có hợp lý hay không.

Cách tiếp cận này đòi hỏi kỹ thuật viên phải tiến hành xem xét một cách hết sức thận trọng đối với các vấn đề rủi ro có sự ảnh hưởng trọng yếu tới BCTC trong quy trình lập và xây dựng kế hoạch, chương trình kiểm toán cho mỗi chu trình nghiệp vụ trong doanh nghiệp. Cần phải nhấn mạnh vào các khu vực có các khoản mục trọng yếu và rủi ro trong chương trình kiểm toán.

3.2. Mô hình rủi ro kinh doanh

Rủi ro kinh doanh được hiểu là rủi ro được phát sinh ra từ sự kiện, điều kiện, tình huống, việc không thực hiện hay thực hiện có những hành động ảnh hưởng khá đáng kể mà có thể dẫn tới ảnh hưởng bất lợi tới khả năng thực hiện chiến được và đạt được mục tiêu của đơn vị.

Trong mô hình này yêu cầu kỹ thuật viên cần phải tiến hành đánh giá rủi ro kinh doanh trong đơn vị được kiểm toán đối với hoàn cảnh cụ thể trong đơn vị ấy ví dụ như sự thay đổi trong chính sách kinh tế, tình hình kinh tế vĩ mô, những quy định pháp luật tích cực hoặc tiêu cực tới ngành nghề kinh doanh đơn vị.

Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về nội dung các loại rủi ro kiểm toán và mối quan hệ mật thiết giữa chúng. Hy vọng qua bài viết này bạn đọc sẽ có thêm nhiều kiến thức bổ ích và xác định được các loại rủi ro kiểm toán mà doanh nghiệp có thể gặp phải. Đừng quên theo dõi thường xuyên vieclam123.vn để đón đọc thêm nhiều bài viết hay và thú vị khác nhé.