1. Hiểu đúng về bảo vệ môi trường là gì?

Bảo vệ môi trường chính là các hành động được thực hiện nhằm giúp cho môi trường giữ được sự trong lành, sạch đẹp, đảm bảo sự cân bằng của hệ sinh thái tự nhiên. Đồng thời, tiến hành ngăn chặn và khắc phục những hậu quả xấu của con người đối với môi trường. Sử dụng và khai thác một cách có hiệu quả, hợp lý tài nguyên thiên nhiên.

Hiểu chi tiết hơn thì bảo vệ môi trường bao gồm nhiều hành động khác nhau được thực hiện để đảm bảo môi trường trong lành, sạch đẹp và khoẻ mạnh. Giảm thiểu tình trạng xấu của môi trường trước diễn biến khó lường, tiến hành ứng phó và khắc phục tình trạng ô nhiễm, suy thoái của môi trường ở thời điểm hiện tại. Khai thác, sử dụng tài nguyên thiên nhiên hợp lý, hiệu quả, bảo đảm sự cân bằng của hệ sinh thái cũng như bảo vệ sự đa dạng sinh học của môi trường tự nhiên.

Hiện nay, bảo vệ môi trường được xem là hành động cấp thiết cần được thực hiện ở mỗi quốc gia và sâu xa hơn chính là ở mỗi cá nhân con người. Nhất là khi sự ô nhiễm môi trường đang dẫn đến những sự thay đổi đầy tiêu cực của tự nhiên, khiến con người có thể đối mặt với những hiểm họa khôn lường. Chính vì vậy mà bảo vệ môi trường chính là bảo vệ sự sống trên Trái Đất, bảo vệ chính chúng ta.

2. Nguyên tắc và các cấp độ bảo vệ môi trường hiện nay

2.1. Những nguyên tắc bảo vệ môi trường

Về nguyên tắc bảo vệ môi trường, các nguyên tắc đề ra đã được quy định cụ thể tại Điều số 4 của Luật Bảo vệ môi trường 2020. Theo đó, có 7 nguyên tắc chính mà các cá nhân, tổ chức sẽ cần tìm hiểu và nắm bắt để thực hiện cũng như tuân thủ đúng nguyên tắc đề ra. Một số nguyên tắc cơ bản có thể được kể đến như:

- Bảo vệ môi trường là quyền lợi, trách nhiệm và nghĩa vụ của mọi tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình cũng như mỗi cá nhân.

- Bảo vệ môi trường chính là yếu tố nền tảng, mang tính tiên quyết cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế - chính trị nước ta. Việc phát triển kinh tế - xã hội cần gắn liền với hoạt động bảo vệ môi trường, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và cần được đánh giá, xem xét cụ thể khi thực hiện những hành động phát triển này.

- Hoạt động bảo vệ môi trường cần được tiến hành một cách công khai, minh bạch và thường xuyên; ưu tiên cho việc thực hiện các dự báo, phòng ngừa ô nhiễm, các sự cố môi trường, quản lý rủi ro môi trường. Có cách thức xử lý, tái chế rác thải hiệu quả để khai thác tối đa về giá trị tài nguyên của rác.

– Cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân được hưởng lợi từ môi trường có nghĩa vụ đóng góp tài chính cho hoạt động bảo vệ môi trường; gây ô nhiễm, sự cố và suy thoái môi trường phải chi trả, bồi thường thiệt hại, khắc phục, xử lý và chịu trách nhiệm khác theo quy định của pháp luật. 

2.2. Các cấp độ trong bảo vệ môi trường

Việc bảo vệ môi trường là vấn đề của toàn cầu và của mỗi quốc gia. Chính vì thế mà để đảm bảo hiệu quả thì bảo vệ môi trường sẽ được thực hiện theo nhiều cấp độ khác nhau.

2.2.1. Cá nhân

Mỗi một cá nhân trên thế giới đều chịu sự ảnh hưởng, tác động từ môi trường và cũng lệ thuộc vào môi trường để phát triển. Chính vì vậy mà mỗi người sẽ cần có ý thức bảo vệ môi trường cho riêng mình và biến ý thức đó bằng những hành động cụ thể nhất. 

Hiện nay, sự thờ ơ của cá nhân trong vấn đề bảo vệ môi trường là khá nhiều. Do đó mà việc nâng cao nhận thức của mỗi người trong vấn đề chung của cộng đồng là điều rất quan trọng. Chỉ khi có sức mạnh được tập hợp từ từng cá nhân thì các hành động được triển khai mới thực sự mang đến kết quả tối ưu.

2.2.2. Cộng đồng

Cộng đồng là một trong những hình thức tổ chức xã hội của con người và gắn kết với nhau dựa trên vị trí địa lý, lịch sử, chính trị hay kinh tế. Và cộng đồng với bảo vệ môi trường là mối liên hệ cực kỳ thiết thực khi cả cộng đồng đều có cuộc sống gắn liền với thiên nhiên, môi trường.

Một cộng đồng có ý thức bảo vệ môi trường sẽ góp phần tích cực vào hoạt động bảo vệ môi trường chung của từng vùng miền, địa hương. Do vậy mà sự tham gia của cộng đồng trong bảo vệ môi trường có ý nghĩa cực kỳ to lớn.

2.2.3. Vùng miền, địa phương

Cấp độ thứ 3 trong các cấp độ bảo vệ môi trường đó chính là cấp độ địa phương, vùng. Đây chính là sự tổng hợp của nhiều cộng đồng với nhau để đảm bảo địa phương, vùng miền theo địa giới hành chính có thể triển khai hiệu quả công tác bảo vệ cũng như khôi phục sự suy thoái của môi trường. Điều này đã được thể hiện bằng sự ra đời của cơ quan Nhà nước trong vấn đề bảo vệ môi trường hiện nay.

2.2.4. Quốc gia

Ở cấp độ quốc gia, các hoạt động bảo vệ môi trường được thực hiện dựa trên sự thống nhất trong hành động của cơ quan Nhà nước trung ương. Dựa trên nhiều hình thức và công cụ khác nhau, Nhà nước sẽ xây dựng và tiến hành các hoạt động nhằm mục đích bảo vệ môi trường hiệu quả, thực tế.

2.2.5. Quốc tế

Nhìn nhận trên trường quốc tế hiện nay thì nhân loại đang có những sự cố gắng rất lớn với vấn đề bảo vệ môi trường trên toàn cầu. Nhiều tổ chức đã được ra đời để có thể lan tỏa cũng như truyền tải những thông điệp ý nghĩa, thiết thực nhất với vấn đề quan trọng hàng đầu của nhân loại.

3. Lý do cần bảo vệ môi trường và các biện pháp áp dụng

3.1. Tại sao phải thực hiện bảo vệ môi trường

Môi trường bao gồm các hệ sinh thái tự nhiên, cung cấp tài nguyên thiên nhiên và là không gian sinh sống của con người, động vật cũng như thực vật trên Trái Đất. Nói cách khác, môi trường có sự gắn bó chặt chẽ và mật thiết với sự sống trên Trái Đất. 

Thực tế hiện nay, môi trường đang đối mặt với rất nhiều vấn đề khi sự ô nhiễm, suy thoái môi trường diễn ra trầm trọng. Điều này gây ảnh hưởng tới toàn bộ sự sinh trưởng của Trái Đất, bao gồm cả con người. Chính vì thế mà hoạt động bảo vệ môi trường là hoạt động thiết yếu cần được thực hiện để môi trường khỏe mạnh hơn, mang đến điều kiện sinh sống tốt hơn. Nhất là khi môi trường chính là yếu tố tiên quyết cho sự phát triển tổng thể của nhân loại trên Trái Đất.

3.2. Các biện pháp bảo vệ môi trường là gì?

Có rất nhiều biện pháp được thực hiện với hoạt động bảo vệ môi trường.  nhiên, về cơ bản sẽ có các biện pháp chính như sau:

3.2.1. Biện pháp chính trị

Với những quốc gia có nhiều đảng phái khác nhau thì bảo vệ môi trường chính là yếu tố đắc lực trong vận động tranh cử và mỗi tổ chức Đảng lại có những quy định cụ thể riêng về vấn đề bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, ở Việt Nam thì sắc thái này lại có chút khác biệt, sự xuất hiện của vấn đề bảo vệ môi trường trong cương lĩnh chính trị không nhằm mục đích tranh cử mà để tăng thêm tính toàn diện và nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng với nhân dân.

Một cách tổng quát thì biện pháp chính trị sẽ giúp các các vấn đề bảo vệ môi trường được thể chế hoá thành những chính sách, pháp luật cụ thể.Mang tính răn đe và cho thấy được sự cấp thiết, quan trọng của vấn đề này. Đồng thời, đây cũng sẽ là vấn đề quan trọng trong quá trình vận động tranh cử, trở thành một nhiệm vụ chính trị không thể thiếu.

3.2.2. Biện pháp kinh tế

Một trong những biện pháp thiết thực và hiệu quả nhất trong bảo vệ môi trường là biện pháp kinh tế. Về cơ bản đây chính là biện pháp sử dụng các giá trị, lợi ích vật chất để triển khai thực hiện các hoạt động bảo vệ môi trường. Ví dụ như thành lập quỹ bảo vệ môi trường, sử dụng các ưu đãi về thuế với các doanh nghiệp tích cực trong bảo vệ môi trường,...

Biện pháp kinh tế được thực hiện rất đa dạng dưới nhiều hình thức khác nhau, nhưng tựu chung lại vẫn là việc sử dụng đòn bẩy lợi ích kinh tế. Tuy nhiên, dù thế nào thì đây vẫn là biện pháp mang đến nhiều giá trị thiết thực nhất trong quá trình bảo vệ môi trường.

3.2.3. Biện pháp khoa học - công nghệ

Khoa học công nghệ là yếu tố tất yếu trong bảo vệ môi trường. Đây cũng là xu hướng mà nhiều quốc gia đang hướng tới khi công nghệ đang ngày càng phát triển hơn. Các hoạt động điển hình như việc xử lý chất thải,..

3.2.4. Biện pháp giáo dục

Giáo dục đóng vai trò không nhỏ tới nhận thức và tư duy của mỗi cá nhân. Vì thế mà việc giáo dục các vấn đề bảo vệ môi trường từ sớm sẽ là cơ sở để hình thành nên nhận thức, ý thức bảo vệ môi trường tốt hơn. 

3.2.5. Biện pháp pháp lý

Một trong những biện pháp có tính răn đe nhất chính là biện pháp pháp lý. Đây sẽ là biện pháp mang tính cơ sở, đóng góp vào sự hiệu quả của chính sách, quy định về bảo vệ môi trường.

4. Thực trạng bảo vệ môi trường tại Việt Nam

Cũng như các quốc gia khác trên thế giới, Việt Nam không ngừng nỗ lực trong việc triển khai, hành động các hoạt động bảo vệ môi trường. Đây được xem là nhiệm vụ cấp bách và cần được thực hiện xuyên suốt, đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng của các cấp chính quyền cũng như sự phối hợp của toàn bộ nhân dân trong cả nước. 

Chính sự nỗ lực này đã mang đến một số dấu hiệu tích cực, tuy nhiên, những hạn chế và các tác động tiêu cực vẫn còn khá rõ ràng, cho thấy chúng ta cần phải nỗ lực và quyết tâm hơn nữa trong những hoạt động triển khai bảo vệ môi trường.

Việc đưa các vấn đề bảo vệ môi trường vào hệ thống pháp luật Việt Nam là cần thiết và là cơ sở để gia tăng tính chất nghiêm trọng của vấn đề. Thế nhưng, cần có sự thực hành một cách rõ nét hơn nữa để giảm thiểu những rủi ro về môi trường khi ác hoạt động xử lý sai phạm chưa thực sự quyết liệt và còn mang tính chất khá nhẹ nhàng.

Cùng với đó, Nhà nước cần có sự kiểm soát tốt hơn về các hoạt động phát triển kinh tế gắn liền với bảo vệ môi trường. Có lẽ chúng ta sẽ chẳng thể nào quên được sự kiện mà Công ty Formosa đã gây ra cho môi trường Việt Nam, cụ thể hơn là các tỉnh miền Trung khi cá chết hàng loạt vì ô nhiễm môi trường biển nghiêm trọng.

Đây chính là sự cảnh tỉnh tới mỗi cá nhân, hộ gia đình, cộng đồng dân cư và cả Việt Nam khi vấn đề môi trường suy thoái sẽ tạo ra ảnh hưởng như thế nào. Từ đó, chúng ta cần có nhận thức chính xác hơn về bảo vệ môi trường, nâng cao ý thức cho mình cũng như cộng đồng để môi trường được khoẻ mạnh và phát triển tốt hơn.

Trên đây là những chia sẻ chi tiết về vấn đề bảo vệ môi trường là gì. Mong rằng, các thông tin trên đã cung cấp cho bạn góc nhìn toàn cảnh, chi tiết hơn về thực trạng bảo vệ môi trường hiện nay ở nước ta.