1. Khái quát về Xuyên tâm liên

1.1. Giải đáp thắc mắc Xuyên tâm liên là gì?

Từng nghe thảo dược Xuyên tâm liên có nhiều tác dụng trong Đông y thế nhưng lại rất ít người hiểu được Xuyên tâm liên là gì.

Thực ra khái niệm này cũng khá đơn giản, Xuyên tâm liên chính là một loại thảo dược có nguồn gốc từ Ấn Độ và được gọi với nhiều cái tên khác nhau như là Cây Công cộng, Cây lá đắng hay Khổ đởm thảo, Hùng húc, Hãm hạch liên,...

Tên khoa học của loại thảo dược này là Andrographis paniculata, nó thuộc họ Ô rô Acanthaceae sở hữu kích thước khiêm tốn, đường kính thân cây khá nhỏ được mọc theo thế thẳng đứng với chiều cao khoảng 1 mét.

Cây được phân nhiều cành, nhánh, lá thì mọc đối nhau, phiến lá hình mác, có cuống ngắn.

Hoa của Xuyên tâm liên khá nhỏ, có màu trắng thi thoảng điểm vài đốm màu hồng tím, được mọc thành chùm ở những nách lá, đôi khi cũng xuất hiện ở ngọn cành. Hoa Xuyên tâm liên tất cả đều được ghép từ cánh khác nhau, trong đó mỗi cánh đều có lông.

Nhiều người nghĩ rằng cây nhỏ như vậy thì sẽ không có quả, thế nhưng sự thật lại không phải như vậy nhé. Cây vẫn cho quả bình thường, quả nặng dài hơi có lông, hạt có hình tròn và màu nâu nhạt.

Xuyên tâm liên có vẻ hợp với thời tiết miền Bắc cho nên xuất hiện nhiều nhất ở khu vực này, nó cũng là 1 trong 70 vị thuốc Nam được Bộ Y tế khuyến khích trồng tại vườn thuốc tại các trạm Y tế.

Xuyên tâm liên được sử dụng làm thuốc chữa bệnh với những bộ phận nào? Có phải đây là vấn đề mà bạn đang thắc mắc và muốn tìm lời giải đáp thỏa đáng?

Thực ra, toàn bộ phần thân cây trên mặt đất của Xuyên tâm liên đều có thể được dùng để làm thuốc, sau khi thu hoạch người ta sẽ cắt ngắn thân cây thành các đoạn bằng nhau rồi phơi khô phục vụ cho quá trình bảo quản diễn ra ổn định.

1.2. Những đặc điểm sinh trưởng của cây Xuyên tâm liên

Xuyên tâm liên được trồng nhiều nhất ở Ấn Độ, Trung Quốc và Việt Nam, người ta trồng bằng cách gieo hạt vào khoảng tháng 4 hoặc đầu tháng 5. Cho đến khi sắp có hoa, lá Xuyên tâm liên sẽ thu nhỏ hơn và rụng sớm.

Người ta sẽ thu hoạch Xuyên tâm liên khi cây bắt đầu ra hoa, trong trường hợp thu quả để lấy hạt làm giống thì cần thực hiện ngay khi cây có dấu hiệu úa vàng. Cách phân biệt dễ nhất là nhìn vào lá, nếu thấy lá chuyển sang màu vàng đỏ thì đó là lúc thuận lợi để thu hoạch.

Nếu thu hoạch chậm, để quá quá khô sẽ rơi rụng hết xuống mặt đất, khi đó năng suất thu hoạch hạt kém hiệu quả.

2. Xuyên tâm liên và tác dụng trong đời sống

Là thảo dược được dùng nhiều trong Đông y, Xuyên tâm liên được phân tích với những đặc tính như có tính hàn, vị đắng, quy vào vị, các kinh phế, tiểu trưởng và đại tràng. Công dụng của nó thường là hạ nhiệt giải độc, chỉ thống và hoạt huyết.

Bạn có thể sử dụng Xuyên tâm liên trong các trường hợp như sau: Trị bệnh cảm cúm, sốt, viêm Amidan; Trị các bệnh viêm họng do ho, viêm phổi; Sử dụng điều trị cho bệnh tiểu rắt, tiểu buốt; Chữa trị các bệnh phụ nữ như đau bụng kinh hay viêm âm đạo; Trị các chứng thấp nhiệt do mẩn ngứa, mụn nhọt;...

Nghiên cứu Xuyên tâm liên cho thấy, loại thảo dược này có những tác dụng dược lý cụ thể sau đây:

- Chống viêm: Ở xuyên tâm liên người ta nghiên cứu thấy khả năng làm tăng hoạt động của bạch cầu, đồng thời có tác động qua hormon vỏ tuyến thượng thận

- Kháng khuẩn: Bạn có thể kháng lại các loại Virus, vi nấm, ký sinh trùng hay vi khuẩn khi dùng Xuyên tâm liên

- Hạ nhiệt: Sử dụng Xuyên tâm liên trong các trường hợp bị sốt cũng khá hiệu quả

3. Ứng dụng Xuyên tâm liên trong công tác điều trị bệnh

Bạn quan tâm tới các bài thuốc chữa bệnh có sử dụng Xuyên tâm liên? Vậy thì hãy theo dõi những thông tin được chia sẻ sau đây nhé:

- Bài thuốc chữa viêm phổi: Dùng Xuyên tâm liên, kim ngân hoa, bách bộ, mạch môn lương mỗi vị 10g. Sau đó cho tất cả các nguyên liệu trên vào rửa sạch, cho vào ấm sắc cùng với 1 lít nước. Sử dụng thuốc trong ngày, mỗi ngày uống 1 thang và duy trì trong 1 tuần liền để đạt được hiệu quả tốt nhất.

- Bài thuốc chữa viêm họng: Kim ngân hoa 10g, Xuyên tâm liên 6g, mạch môn và huyền sâm mỗi loại 12g. Cho tất cả vào rửa sạch rồi sắc lấy nước, lưu ý uống trong ngày, mỗi ngày dùng 1 thang và có thể sử dụng trong vòng từ 7 - 10 ngày.

- Bài thuốc chữa bệnh liên quan đến gan: Dùng xạ đen 15g, Xuyên tâm liên 25g, an xoa 15g đem sắc cho đến khi nước cạn đi 1 nửa. Tiếp theo, lấy phần nước còn lại trong ấm chia thành 2 và uống sau bữa ăn.

- Bài thuốc chữa tiểu buốt, tiểu rắt: Chuẩn bị 20g lá Xuyên tâm liên sau đó giã nát và lọc lấy nước uống mỗi ngày. Nên sử dụng 1 ngày 1 lần để thuốc phát huy tác dụng.

- Bài thuốc chữa bệnh áp xe: Chuẩn bị muối hạt, lá Xuyên tâm liên và nước sau đó rửa sạch. Cho lá vào giã nát cùng với chút muối hạt rồi đem chắt lấy nước để uống.

Riêng với phần bã thì cho vào 1 khăn mềm cho vào vùng áp xe, làm đều đặn mỗi ngày 1 lần. Vì là sử dụng trực tiếp nên khâu làm sạch lá hết sức quan trọng, phải tuyệt đối rửa sạch để tránh bị nhiễm trùng cho ổ áp xe.

- Bài thuốc chữa mụn nhọt, mẩn ngứa ngoài da: Chuẩn bị Xuyên tâm liên dược liệu tươi đem sao vàng hoặc Xuyên tâm liên khô đun cùng với 3 - 5 lít nước. Khoảng 30 phút chắt lấy nước xông vào vùng bị bệnh, chờ đến khi nước nguội bớt thì đi tắm. Cứ thực hiện như vậy đều đặn mỗi ngày 1 lần bạn sẽ thấy bệnh thuyên giảm.

4. Lưu ý cần nhớ khi sử dụng Xuyên tâm liên

Mặc dù có những công dụng trong điều trị bệnh nhưng bạn cũng không nên sử dụng Xuyên tâm liên một cách tùy tiện. Chỉ sử dụng khi thực sự cần thiết và ghi nhớ một số lưu ý sau đây:

Thứ nhất, do Xuyên tâm liên có tính hàn nên tuyệt đối không dùng kéo dài, điều này có thể làm ảnh hưởng tới tỳ vị. Theo đó những người hư hàn không nên dùng để tránh làm sức khỏe suy giảm.

Thứ hai, Xuyên tâm liên cũng không được khuyến khích dùng cho những người bị rối loạn đông máu, các trường hợp đang bị chấn thương, phụ nữ mang thai và cho con bú hay mới phẫu thuật xong.

Thứ ba, tuy là thảo dược nhưng được sử dụng làm thuốc thì vẫn cần dùng đúng liều. Tuyệt đối không tự ý thay đổi liều lượng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, nếu phát hiện những dấu hiệu bất thường sau khi sử dụng thì cần phải tới ngay các cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.

Với những thông được chia sẻ trên đây, hy vọng bạn đã hiểu rõ Xuyên tâm liên là gì và nó được ứng dụng trong Đông y để điều trị như thế nào. Nếu có thắc mắc về bất kỳ vấn đề nào khác liên quan tới đời sống, công việc, đừng ngại cập nhật vào website để tìm kiếm những thông tin bổ ích nhé.