1. Giải đáp chi tiết về văn học là gì?

Văn học thực tế là một khái niệm rộng, theo đó thì văn học chính là tất cả những tác phẩm bằng văn bản hay văn nói và với sự phát triển của công nghệ thì ta có văn học điện tử với các tác phẩm được đăng tải trên các phần mềm, trang web,...

Văn học thường bị nhầm lẫn với văn chương, thế nhưng, về bản chất thì văn chương chính là một phần yếu tố của văn học, nó phản ánh tính thẩm mỹ, yếu tố nghệ thuật của ngôn từ được sử dụng trong văn học.

Một cách cơ bản thì văn học chính là việc tái hiện, mô tả lại các hoạt động, tâm lý của con người, sự vật trong đời sống xã hội và được thể hiện bằng ngôn từ. Mỗi một tác phẩm văn học sẽ được các tác giả sáng tác ra dựa trên yếu tố thực tế, hư cấu hoặc tưởng tượng. Mục đích chính của văn học đó chính là sự truyền tải thông điệp của tác giả tới mọi người thông qua ngôn từ, các yếu tố nghệ thuật được sử dụng cũng như các hình ảnh mô tả bên trong mỗi tác phẩm. 

Trong 7 loại hình nghệ thuật cơ bản thì văn học chính là một thể loại quan trọng. Mà cho tới hiện nay, những điều mà văn học mang đến cho con người đều có giá trị rất lớn. Nó không chỉ đơn thuần là giá trị vật chất mà hơn thế, đó là giá trị về tinh thần, giá trị nhân văn vô cùng sâu sắc.

Một trong những khái niệm khó để có thể hiểu và rất khó để hiểu đúng chính là văn học. Văn học là gì? Có rất nhiều định nghĩa khác nhau sẽ được đưa ra. Tuy nhiên, định nghĩa chính xác nhất sẽ là tùy thuộc vào mỗi người. Văn học đến với chúng ta bằng sự cảm nhận, vì thế mà định nghĩa về văn học cũng sẽ phụ thuộc vào cách mỗi người cảm nhận văn học như thế nào. Mỗi một sự cảm thụ văn học khác nhau sẽ cho ta những định nghĩa khác nhau về văn học và tất cả những khái niệm đó chính là sự phản ánh chi tiết nhất về văn học. một phạm trù rộng mà ta sẽ khó để có thể đưa ra một định nghĩa chính xác hay hàm xúc nhất.

2. Lịch sử ra đời và các thể loại văn học hiện nay

2.1. Lịch sử ra đời của văn học như thế nào?

Nói đến sự ra đời của văn học thì có lẽ đó là câu chuyện của rất lâu về trước. Sự phát triển của văn học gắn liền với sự phát triển của nền văn minh con người. Và văn học Ai Cập cổ đại cùng với văn học Sumerian được xem là nền văn học lâu đời nhất trên thế giới. 

Những thể loại văn học ban đầu có thể kể đến như truyện cổ tích, văn bản giáo huấn, thánh ca hay thơ ca,... Các tác phẩm này không chỉ phản ánh về đời sống con người mà còn chứa đựng và cung cấp thông tin rất lớn, qua đó giúp con người có thêm những sự hiểu biết và tiếp nhận tri thức để làm giàu hơn vốn hiểu biết của mình.

Theo thời gian, sự phát triển của văn học dần trở nên đa dạng và thiết thực hơn. Văn học trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống của con người. Giá trị của văn học vẫn luôn được bảo tồn và giữ gìn dù cho thời gian lịch sử đã trải qua bao nhiêu năm, bao nhiêu biến cố, thăng trầm đã đến.

2.2. Các thể loại văn học hiện nay

Văn học hiện nay có sự phân chia thể loại khá đa dạng.

- Theo nội dung: hư cấu và phi hư cấu

- Theo hình thức: văn xuôi, thơ

- Theo cách diễn đạt: văn nói, văn viết,...

Tùy thuộc vào cách phân loại khác nhau mà văn học sẽ được chia thành các thể loại tương ứng để làm rõ được từng yếu tố được nhắc đến.

3. Các yếu tố chính và đặc trưng cơ bản trong văn học

Để hiểu rõ nét hơn về văn học là gì thì bạn sẽ cần nắm bắt thông tin cơ bản về những yếu tố cũng như nét đặc trưng trong văn học ra sao. Những thông tin này sẽ làm rõ hơn định nghĩa về văn học cho bạn.

3.1. Các yếu tố chính trong văn học

3.1.1. Đề tài

Mỗi một tác phẩm văn học sẽ có những đề tài nhất định, đây là sự phản ánh thực tế mà nhà văn muốn thể hiện thông qua tác phẩm của mình. Thông qua đề tài được lựa chọn, nó sẽ phần nào phản ánh khách quan về nội dung của tác phẩm. Ví dụ như đề tài về con người, về tình yêu quê hương đất nước,...

3.1.2. Chủ đề

Chủ đề là yếu tố trọng tâm nhất mà thông qua các vấn đề cơ bản được đưa ra nhà văn muốn thể hiện được yếu tố trung tâm trong tác phẩm văn học của mình. Vì thế mà qua chủ đề được lựa chọn, nội dung của tác phẩm sẽ được định hình và thể hiện một cách rõ ràng nhất.

3.1.3. Tư tưởng tác phẩm văn học

Đó chính là sự nhận thức, sự lý giải, thái độ của nhà văn với vấn đề được nêu ra trong tác phẩm văn học. Và điều này giúp cho nội dung trở nên sống động cũng như có sự tác động tích cực hơn đối với người đọc, người nghe.

3.1.4. Nhân vật

Nhân vật là một yếu tố không thể thiếu trong các tác phẩm văn học. Nhân vật có thể có tên hoặc không có tên, có thể cụ thể nhưng cũng có thể ẩn dụ. Tùy vào từng ý đồ của mỗi tác giả mà nhân vật được nhắc đến sẽ có sự xuất hiện và mang ý nghĩa khác nhau ở trong tác phẩm.

3.1.5. Kết cấu

Kết cấu là một yếu tố cho thấy sự phức tạp cũng như sinh động của văn học. Kết cấu khác với bố cục, bố cục tập trung cho việc mô tả về cách phân chia tác phẩm văn học và là một phần của kết cấu. Kết cấu sẽ gồm cả yếu tố nghệ thuật và kiến trúc của một tác phẩm.

3.1.6. Ngôn từ nghệ thuật

Ngôn từ nghệ thuật là sự phản ánh sâu sắc về nội dung của tác phẩm. Thông qua những dụng ý trong cách sử dụng ngôn từ của tác giả, tác phẩm sẽ được đánh giá là hay hay không hay, truyền tải thông điệp rõ ràng hay không rõ ràng,...  Một tác phẩm để có thể đi vào lòng người sâu sắc thì ngôn từ nghệ thuật chiếm một vị trí vô cùng quan trọng.

3.2. Đặc trưng cơ bản trong văn học

3.2.1. Về đối tượng phản ánh

Trong văn học, đối tượng phản ánh là những đối tượng khách quan và mang tính thẩm mỹ. Đây được xem là khái niệm có sự hoàn chỉnh nhất về đối tượng phản ánh trong văn học từ các nhà duy vật chủ nghĩa.

Các đối tượng phản ánh có nét đặc trưng chính là sự phản ánh về toàn bộ đời sống của con người, bao gồm tình cảm, về tư tưởng hay về đạo đức,...

3.2.2. Về nội dung phản ánh

Nội dung phản ánh trong văn học là những triết lý, quan niệm về chân lý của đời sống và được thể hiện một cách chọn lọc, khái quát thông qua nội dung tác phẩm văn học. Đây chính là ý thức cũng như tư tưởng về giá trị, nó không đơn thuần là gắn liền với cuộc sống mà còn gắn liền với thiên hướng đánh giá và thẩm mỹ của tác giả.

3.2.3. Về phương tiện phản ánh

Phương tiện phản ánh được nói đến ở đây thường sẽ là ngôn từ trong tác phẩm. Ngôn từ cần có sự chính xác về ý nghĩa, điêu luyện trong việc truyền tải cái thần của sự việc.

Bên cạnh đó, ngôn từ được sử dụng cũng cần phải chứa đựng sự hàm súc, đa nghĩa. “Ý tại ngôn ngoại” sẽ là cách để tác phẩm có nhiều dư vang, dấu ấn hơn trong lòng người đọc.

3.2.4. Tính phi vật thể của ngôn từ

Có thể nói ngôn từ là yếu tố quan trọng của văn học trong việc truyền tải thông điệp, ý nghĩa tác phẩm. Thế nhưng, sự cảm nhận một tác phẩm văn học sẽ không chỉ qua ngôn từ mà còn cả sự tưởng tượng, hình dung và liên tưởng. tất cả những yếu tố này được tổng hợp sẽ tạo nên một tâm hồn mới của người đọc trong việc cảm nhận văn học.

4. Văn học có vai trò như thế nào với con người?

Văn học có ý nghĩa và vai trò như thế nào với con người. Hiểu được văn học là gì thì bạn sẽ cảm nhận được tầm quan trọng cũng như ý nghĩa của văn học ra sao.

Văn học là gì? Văn học là điều mà chúng ta không chỉ nhìn thấy được mà còn cảm nhận được. Vì thế mà văn học nó không chỉ thể hiện những điều hiển nhiên dễ thấy mà nó còn cho thấy cả nhưng điều bên trong. Và đó chính là nhận thức của con người, là sự nuôi dưỡng tâm hồn của con người thông qua những bài học về tư tưởng, giá trị nhân văn, đạo đức được truyền tải.

Nhà văn kiệt xuất của Nga Maksim Gorki đã viết: “Xét đến cùng, ý nghĩa thực sự của văn học chính là nhân đạo hóa con người”. Điều này hoàn toàn trùng khớp với định nghĩa về văn học mà ông đã đưa ra đó là “văn học là nhân học”. Tức là thông qua văn học, chúng ta không chỉ hiểu dụng ý nghệ thuật mà chúng ta hiểu được tư tưởng, đạo đức để làm người.

Một tác phẩm chứa đựng ý nghĩa nhân văn, đạo đức cao cả sẽ là tác phẩm giúp con người nhận thức được ý nghĩa của những giá trị đó. Từ đó, con người có thể tiếp thu, thay đổi để rèn luyện bản thân theo đúng lẽ phải, biết cảm nhận mọi thứ một cách chi tiết, bao dung hơn. Văn học không chỉ là nhận thức mà văn học còn có ý nghĩa giáo dục. Giáo dục con người trở nên trong sáng và biết yêu thương, thông cảm với mọi vật xung quanh.

Văn học lấy nguyên liệu từ hiện thực nhưng dựa vào nghệ thuật để truyền tải thông điệp một cách sâu sắc hơn nữa. Chính điều này đã giúp con người có thể dễ dàng để cảm nhận, cảm thụ những ý nghĩa mà tác giả cũng như tác phẩm muốn gửi gắm tới người đọc. Mỗi một tác phẩm lại là một mảnh đời khác nhau được tái hiện lên. Hiểu tác phẩm là ta đã hiểu được về số phận của từng mảnh đời đó. Sự thấu hiểu này giúp ta rèn nên nhân cách con người, biết thấu hiểu, sẻ chia và biết yêu thương. Vì thế mà “văn học là nhân học”.

Trên đây là những chia sẻ chi tiết về văn học. Mong rằng, bài viết đã giúp bạn làm rõ văn học là gì cũng như các yếu tố đặc trưng cơ bản trong văn học.