Mặc dù đây là kiến thức cơ bản xuất hiện trong bộ môn sinh học lớp 6 nhưng không ít người đã nhanh chóng loại bỏ nó ra khỏi bộ nhớ của mình. Vậy nên, hãy cùng tôi theo dõi bài viết dưới đây để tổng hợp những thông tin hữu ích về quá trình quang hợp này bạn nhé.

1. Quang hợp là gì? Ý nghĩa thực sự của quá trình quang hợp

1.1. Quang hợp là gì bạn đã biết?

Quang hợp ở thực vật chính là quá trình tổng hợp chất hữu cơ của tảo, một số vi khuẩn và thực vật. Trong đó, lục lạp có trong diệp lục sẽ thu nhận và chuyển hóa năng lượng mặt trời để tổng hợp cacbonhidrat, đồng thời giải phóng oxy từ cacbon và nước.

Để hiểu rõ hơn về quá trình quang hợp, bạn có thể dựa vào phương trình sau đây:

6 CO2 + 12 H2O -> C6H1206 + 6 O2 + 6H2O

Ngoài ra, quá trình quang hợp tạo tinh bột ở cây xanh cũng được thể hiện bằng phương trình cụ thể:

6nCO2 + 5nH2O -> (C6H10O5)n + 6nO2

Ngoài tìm hiểu khái niệm quang hợp, hãy tìm hiểu thêm ý nghĩa quang hợp là gì để hiểu rõ hơn về quá trình này. Những thông tin chia sẻ bên dưới sẽ giúp bạn có thông tin hữu ích.

1.2. Quang hợp ở thực vật và ý nghĩa của quá trình này

Quang hợp là rất quan trọng, nó có ý nghĩa to lớn tới sự tồn tại và phát triển của hệ thực vật. Cụ thể:

- Quang hợp chính là cách để duy trì nguồn oxy trong bầu khí quyển

- Quang hợp cũng là yếu tố góp phần quan trọng vào chu trình cacbon giữa trái đất, đại dương, động vật và thực vật

- Quang hợp chính là yếu tố tạo nên mối quan hệ cộng sinh giữa thực vật, động vật và con người

- Mọi sự sống trên trái đất đều chịu ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp từ quá trình quang hợp

- Quang hợp chính là quá trình cung cấp năng lượng chủ yếu cho hầu hết các thực vật trên trái đất

Rõ ràng ảnh hưởng của quang hợp là không hề nhỏ, tiếp theo hãy tìm hiểu về vai trò của quá trình này xem cụ thể nó đảm nhận những gì bạn nhé.

2. Quang hợp và vai trò quan trọng của nó

Hiện nay, quang hợp có 3 vai trò chủ yếu là: Tổng hợp chất hữu cơ, điều hòa không khí và tích lũy năng lượng cho sinh vật trên trái đất.

2.1. Quang hợp giúp tổng hợp chất hữu cơ cho thực vật

Phần lớn các chất hữu cơ sẽ được tạo ra trong quá trình quang hợp, đây chính là nguồn thức ăn chủ yếu của nhiều loài sinh vật.

Bên cạnh đó, các chất hữu cơ được tạo ra từ quá trình quang hợp sẽ là nguồn nguyên liệu cho ngành công nghiệp chế tạo dược phẩm hay thuốc trị bệnh hiệu quả.

2.2. Quang hợp có vai trò điều hòa không khí trên trái đất

Chắc hẳn dù có quên đi kiến thức về quang hợp nhưng thông tin cơ bản như quang hợp hít khí CO2 và thải ra khí O2 thì bạn sẽ ghi nhớ mãi.

Đây cũng chính là vai trò quan trọng của quá trình quang hợp, từ đó làm bầu không khí trở nên trong lành, giảm hiệu ứng nhà kính và giúp điều hòa không khí một cách tốt nhất.

2.3. Quang hợp giúp tích lũy năng lượng cho sinh vật

Quang hợp chính là quá trình tổng hợp và chuyển hóa nguồn năng lượng từ ánh sáng mặt trời để tạo ra các liên kết hóa học.

Theo đó, các liên kết hóa học này chính là nguồn cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống của nhiều loài sinh vật tồn tại trên trái đất.

3. Những yếu tố có ảnh hưởng tới quá trình quang hợp ở thực vật

Quá trình quang hợp sẽ không thể diễn ra thuận lợi nếu như thiếu 1 trong những yếu tố sau đây: Ánh sáng mặt trời, CO2, nước hay các chất dinh dưỡng,...

Hãy tìm hiểu ngay về sự ảnh hưởng của những yếu tố nêu trên trong quá trình quang hợp với bài viết dưới đây nhé:

3.1. Quá trình quang hợp có sự tham gia của ánh sáng mặt trời

Riêng về ánh sáng, cần lưu ý tới 2 yếu tố là cường độ và quang phổ ánh sáng. Cụ thể:

- Với cường độ ánh sáng: Màu sắc đậm hay nhạt của lá cây phụ thuộc phần lớn vào mức độ ánh sáng mạnh hay yếu trong quá trình quang hợp. 

- Về quang phổ ánh sáng: Quá trình quang phổ ánh sáng diễn ra mạnh mẽ với vùng tia xanh tím và những vùng tia đỏ. Trong đó, các tia đỏ sẽ xúc tiến quá trình hình thành cacbonhidrat, còn tia xanh tím thì kích thích sự tổng hợp của aa hay protein.

3.2. Quang hợp sẽ không diễn ra nếu thiếu CO2

Có thể bạn chưa biết, quá trình quang hợp sẽ tăng khi nồng độ CO2 lớn. Cụ thể, nồng độ CO2 đạt độ bão hòa là phụ thuộc vào nhiệt độ, cường độ ánh sáng hay một số điều kiện khác.

Thực tế cho thấy, cường độ ánh sáng cao sẽ cho nồng độ CO2 cao, điều này rất thích hợp cho quá trình quang hợp diễn ra.

3.3. Nước rất quan trọng trong quá trình quang hợp

Không những con người, nước còn là thành phần quan trọng không thể thiếu đối với mọi sự sống khác trên trái đất, trong đó có thực vật.

Quá trình quang hợp sẽ không thể diễn ra nếu thiếu nước, nước được đánh giá là yếu tố quan trọng hơn cả thức ăn. Cụ thể, nó vừa là nguyên liệu đồng thời vừa là môi trường để quang hợp diễn ra thuận lợi.

Khi cây cối thiếu nước tỷ lệ từ 40 - 60%, khả năng quang hợp sẽ bị giảm mạnh, thậm chí quá trình quang hợp sẽ bị ngưng lại.

Với những cây cối chịu hạn tốt khi gặp tình trạng thiếu nước vẫn có thể duy trì quá trình quang hợp ổn định hơn so với những cây ưa ẩm. Vậy nên khi trồng hoặc chăm sóc cây, bạn nên chú ý để cung cấp một lượng nước vừa đủ cho chúng.

Quá trình quang hợp diễn ra thuận lợi cũng chính là điều kiện để chúng phát triển tốt nhất.

3.4. Khoáng chất và chất dinh dưỡng cũng tham gia quá trình quang hợp

Ngoài ánh sáng, CO2 và nước, quá trình quang hợp còn rất cần đến sự tham gia của các chất dinh dưỡng hay khoáng chất khác.

Nếu như con người cần phải ăn và nạp dinh dưỡng đầy đủ thì mới có thể tồn tại thì cây cối cũng vậy, chúng cần có dinh dưỡng và những khoáng chất thiết yếu để duy trì sự sống của mình.

Khi có sự tham gia của khoáng chất, chúng sẽ góp vào quá trình cấu thành enzim như N, P, S hay các diệp lục quan trọng như Mg, N. Ngoài ra, chúng còn đóng vai trò điều tiết độ mở không khí cho CO2 có thể nhanh chóng khuếch tán vào tán lá và quang phân li nước.

Trong trường hợp điều kiện tự nhiên bất lợi, bạn có thể áp dụng các phương pháp trồng cây trong nhà bằng cách sử dụng mái che hay sử dụng ánh sáng nhân tạo để cây vẫn có thể diễn ra hoạt động quang hợp một cách thuận lợi nhất.

4. Tất cả thực vật đều phải quang hợp đúng hay sai?

Hầu hết các loài thực vật trên trái đất đều quang hợp, tuy nhiên vẫn có một số loài không quang hợp.

Những loài thực vật không tham gia quá trình quang hợp thường có tập tính sống ký sinh trên thân khác, chúng sẽ dựa vào chất dinh dưỡng của vật chủ để sinh sống và tồn tại.

Thường thì những thực vật không quang hợp sẽ được sử dụng để chế biến thực phẩm, ví dụ như một số loài nấm.

5. Chi tiết về hoạt động của quá trình quang hợp

Nhìn vào phương trình phản ứng hóa học nêu trên, bạn cũng có thể hình dung rõ nét về quá trình quang hợp diễn ra như thế nào.

Khi có ánh sáng mặt trời, cacbon dioxit (CO2) và nước, thực vật sẽ tổng hợp và hấp thụ tất cả để tạo ra quá trình quang hợp.

Khi quang hợp, thực vật sẽ giải phóng một lượng oxy bất kỳ, diệp lục nhờ hấp thụ ánh sáng mặt trời và kết hợp với CO2 để chuyển đối các hợp chất này thành chất hữu cơ mang tên ATP (Adenosine triphosphate)

Theo đó, ATP đóng vai trò quan trọng, nó được ví như đơn vị tiền tệ năng lượng của mọi sự sống trên trái đất này.

Quá trình hoạt động quang hợp diễn ra cũng khá đơn giản và dễ hiểu, còn những thông tin nào liên quan về vấn đề này nữa, mời bạn tiếp tục theo dõi nội dung bên dưới rồi sẽ rõ.

6. Những thông tin khác xoay quanh việc quang hợp

6.1. Quá trình quang hợp khác biệt với quá trình hô hấp

Khi đặt khái niệm quang hợp và hô hấp cạnh nhau thì nhiều người thường lầm tưởng chúng là một. Tuy nhiên thực tế thì chúng lại là 2 quá trình hoàn toàn khác biệt. Điểm khác biệt giữa chúng là gì mời bạn theo dõi nội dung bên dưới nhé:

- Quang hợp: Là quá trình diệp lục trong lá cây tổng hợp và hấp thụ ánh sáng và năng lượng để tạo ra chất hữu cơ. Sản phẩm được tạo ra chính là Oxy và đường.

- Hô hấp: Là quá trình oxy hóa các chất hữu cơ để tạo ra cacbon và nước (tạo điều kiện thuận lợi để cây quang hợp). Hô hấp sẽ tạo ra CO2 và năng lượng

6.2. Quang hợp có ảnh hưởng tới năng suất cây trồng

Theo nhiều nghiên cứu và phân tích thành phần hóa học của các sản phẩm cây trồng, người ta cho rằng cây trồng có chiếm tới 45% C, 42% O và H là 6,5%. Các nguyên tố này được lấy chủ yếu từ CO2 và H2O trong quá trình quang hợp.

Cộng tổng tỷ lệ của 3 nguyên tố này là 90 - 95%, còn lại 5%  là các nguyên tố chất khoáng. Vậy nên quang hợp có ảnh hưởng mạnh mẽ tới năng suất của các giống cây trồng.

Khái niệm quang hợp là gì cùng nhiều thông tin hữu ích khác đã được vieclam123.vn chia sẻ chi tiết ở bài viết trên đây. Hy vọng, với những kiến thức này bạn sẽ áp dụng vào cuộc sống hiệu quả. Khi trồng cây, hãy tạo điều kiện thuận lợi để cây được quang hợp và phát triển tốt nhất nhé.