1. Lợi tức là gì?

Lợi tức trong tiếng Anh được viết là Return, chính là khoản lợi nhuận thu được từ trong những hoạt động kinh doanh, sản xuất. Nó có thể là lợi nhuận của một khoản chứng khoán hoặc là số lãi cho vay, lãi gửi tiết kiệm ngân hàng. Lợi tức là cách định nghĩa chung của những dạng như thế. Tùy trường hợp khác nhau sẽ có cách gọi khác nhau của lợi tức.

Cùng My điểm qua một số cách gọi khác trong các hoàn cảnh riêng nhé: 

- Trong hoạt động chứng khoán, lợi tức cũng chính là cổ tức mà chúng ta đã nghe quen.

- Lợi tức của tiền gửi kỳ hạn, gửi tiết kiệm được gọi là lãi/tiền lãi.

- Ở các hoạt động kinh doanh khác, lợi tức sẽ thường được gọi là tiền lời, lợi nhuận, …

Cũng có thể định nghĩa lợi tức là gì khác nhau trong các góc độ hoàn cảnh khác nhau. Thứ nhất, đặt vào góc độ của người đầu tư, cho vay thì lợi tức là số tiền được tăng thêm trong thời gian nhất định từ vốn ban đầu. Cũng tức là nhà đầu tư, người cho vay bỏ ra với mục đích “đầu tư” thì sẽ thu về khoản tiền lớn hơn số bỏ ra. Con số chênh lệch giữa số vốn bỏ ra và số vốn thu về được gọi là lợi tức.

Thứ hai, ở góc độ người dùng vốn, người đi vay tiền thì lợi tức lại được định nghĩa là số tiền vay cần trả. Tuy nhiên, trong góc độ này, phía người cho vay rất có nguy cơ gặp phải rủi ro về việc bị trốn nợ, ảnh hưởng lớn tới lợi tức.

2. Ví dụ để hiểu rõ lợi tức là gì

Để hiểu sâu bản chất lợi tức có nghĩa là gì thì My sẽ gửi đến và phân tích một vài ví dụ giúp bạn đọc dễ hiểu rõ về lợi thức ngay sau đây.

A có dự định sẽ xây nhà ở nên A đã vay ngân hàng 20 triệu đồng, vay trong thời hạn là 6 tháng sẽ trả hết, lãi suất vay là 15%/năm. Với những dữ liệu này thì sau 6 tháng, A sẽ phải thanh toán toàn bộ cho ngân hàng số tiền là 21,5 triệu đồng với 20 triệu tiền gốc và 1,5 triệu tiền lãi. 

Như vậy, lợi tức ngân hàng thu được chính là 1,5 triệu đồng. Lợi tức này có được từ việc cho vay tiền.

3. Phân loại lợi tức 

Hiện nay, trên thị trường đang tồn tại những loại lợi tức sau đây.

3.1. Lợi tức từ khoản chiết khấu của ngân hàng

Dựa vào niêm yết giá của kho bạc đối với trái phiếu, chiết khấu, tổng tiền khách nắm trái phiếu sẽ được trả khi đáo hạn. Các nhà đầu tư tiến hành việc mua lại nó bằng cách trả mức giá thấp hơn. Khoản lợi nhuận sẽ được sinh ra dựa trên chênh lệch giữa hai số đó. 

Khi đó, lợi tức sẽ được tính ra bằng cách hàng năm, chuyển số tiền chênh thành tỷ lệ phần trăm. Công thức để tính lợi tức rất đơn giản, nó chính là thương giữa chiết khấu và mệnh giá, sau đó nhân với con số 360, tiếp tục chia số ngày còn lại cho tới thời điểm đáo hạn.

3.2. Lợi tức theo thời gian nắm giữ

Như cách gọi, cơ sở để tính lợi tức chính là dựa vào khoảng thời gian nắm giữ. Vì thế, không phải biết rõ số ngày. Loại lợi tức này được thể đủ tiêu chuẩn chuyển đổi để trở thành khoản lợi nhuận của một năm. Những khoản như số tiền giải ngân, tiền lãi cũng được thanh toán ngay lúc đáo hạn.

3.3. Lợi tức hiệu dụng năm

Lợi tức này sẽ đem đến sự tính toán lợi tức được chính xác hơn, nhất là khi nhiều cơ hội đầu tư có sẵn. Nó có thể hoàn toàn thay thế cách tính lãi kép và lãi kép trở thành số lãi thu về được từ số tiền lãi.

3.4. Lợi tức từ thị trường tiền tệ

Khoản lợi tức này được ví tương đương với chứng chỉ tiền gửi. Nó là một chỉ số có thể dùng vào mục đích so sánh lãi của hai thị trường: một là trái phiếu kho bạc và hai là thị trường tiền tệ.

Giá của thị trường tiền tệ được niêm yết trên cơ sở số ngày là 360 ngày. Vì vậy, lợi tức của thị trường này cũng sẽ được tính toán theo con số 360. Khoản đầu tư này có đặc điểm ngắn hạn là chủ yếu, cũng được phân loại như những khoản có giá trị giống như tiền.

4. Ý nghĩa lợi tức mang tới là gì?

Lợi tức luôn có ý nghĩa rất quan trọng đối với mọi hoạt động kinh doanh. Lợi tức là minh chứng cho kết quả kinh doanh suốt một năm của doanh nghiệp. Lợi tức gồm lợi nhuận thu được từ kinh doanh trừ giá thành hàng hóa/dịch vụ (đã tiêu thụ) và thuế. Ngoài giá trị lợi tức tiêu chuẩn đến từ cách tính này, lợi tức còn đến từ nhiều khoản doanh khác. 

Vì lợi tức rất quan trọng như thế, việc tính toán lợi tức luôn phải được chú trọng và đảm bảo chính xác.

5. Cách tính lợi tức

5.1. Cách 1 - tính lợi tức dựa vào chiết khấu ngân hàng

Các trái phiếu trong kho bạc được niêm yết về giá một cách đơn thuần. Công thức tính toán như sau:

Lợi tức (chiết khấu ngân hàng) = (D:F) x (360:t)

Trong đó: 

+ D chính là giá trị chiết khấu, trong chuyên ngành được gọi tên tiếng Anh là Discount

+ F là mệnh giá, cách gọi chuyên ngành là Face value

+ t là số ngày tính đến thời gian đáo hạn.

Ví dụ: bạn mua một trái phiếu của kho bạc nhà nước, các thông tin kèm theo gồm: mệnh giá trái phiếu bạn mua là 100 nghìn đô la, số tiền chỉ cần trả để mua được 100 nghìn đô la đó là 97 nghìn đô la. Thời gian đáo hạn là 279 ngày. Lợi tức chiết khấu theo cơ sở ngân hàng mà chúng ta đang học cách tính sẽ là bao nhiêu?

Áp dụng công thức đã đưa thì cách tính như sau:

Lợi tức = (3000 : 100.000) x (360 : 279) = 0,0387 = 3,9%

5.2. Cách tính 2 - tính theo thời gian nắm giữ

Tính dựa trên cơ sở theo thời gian nắm giữ cho nên dữ liệu tính sẽ không cần số ngày chính xác. Công thức tính toán được thực hiện như sau:

Lợi tức = (P1 - P0 + D1) : P0

Trong đó:

- P1 là số tiền nhận khi đã đáo hạn

- P0 là chi phí mua khoản đầu tư

- D1 là số tiền lãi/tiền được trả.

5.3. Một số công thức tính lợi tức phổ biến khác

* Tính lợi tức hiệu dụng theo năm như sau:

EAY = (1+HPY) x 365 : t-1

Trong đó:

- HPY là lợi tức có được trong suốt thời gian diễn ra việc đầu tư

- t là số ngày tính tới khi đáo hạn

* Tính toán lợi tức dựa vào thị trường tiền tệ: 

MMY = (360  x YBD) : 360 – (t x YBD)

Trong đó:

YBD là lợi tức theo khoản chiết khấu ngân hàng được tính

t là số ngày tính đến khi đáo hạn

Nhìn chung, với chia sẻ trong bài viết này, chúng ta có thể hiểu rõ được lợi tức là gì và cập nhật được nhiều thông tin quan trọng liên quan đến lợi tức. Trong đó, việc biết cách tính lợi tức trong từng hoàn cảnh khác nhau rất quan trọng. Nó sẽ giúp bạn luôn cân đối và làm chỉ được hoạt động kinh doanh. Mỗi một kiến thức trong ngành kinh doanh đều có vai trò quyết định tới sự phát triển của doanh nghiệp. trong đó không thể thiếu sức ảnh hưởng của lợi tức.