1. GNP là gì?

GNP là thuật ngữ được dùng phổ biến trong công tác nghiên cứu nền kinh tế vĩ mô, hiểu dưới góc nhìn nghiên cứu thì đó là tổng sản phẩm quốc gia do công dân của đất nước đó tạo ra dù là ở trong nước hay ở nước ngoài. 

Phân tích sâu hơn từ kết quả của quá trình nghiệm kết quả nghiên cứu về GNP, bạn sẽ càng thấu tỏ GNP là gì. Đây là một từ viết tắt của Gross National Product, được hiểu là tổng sản phẩm quốc dân (tổng sản phẩm quốc gia). Thực chất nó là chỉ tiêu trong đo lường cho toàn giá trị của thị trường đối với toàn bộ sản phẩm cuối cùng (hàng hóa, dịch vụ) được làm ra bằng yếu tố sản xuất trong một quốc gia tính trong một thời kỳ nhất định.

Hiểu đơn giản hơn nữa, GNP được tính là tổng tiền của toàn bộ sản phẩm mà công dân nước đó sản xuất ra, tính trong thời gian đã được xác định, thông thường được tính trong 1 năm. 

Theo dõi ví dụ sau để hiểu rõ hơn định nghĩa GNP là gì. 

Nhà máy chuyên sản xuất ô tô có công dân Nhật Bản là chủ sở hữu và nhà máy được đặt tại Việt Nam. Vậy lợi nhuận sau thuế của nhà máy này sẽ thuộc GNP của xứ sở mặt trời mọc. Bên cạnh đó, tiền lương của các công nhân là người Nhật Bản sang Việt Nam và làm việc cho nhà máy cũng sẽ thuộc chỉ số GNP Nhật Bản.

Câu chuyện trên chứng minh rằng dù làm việc ở bất kỳ đâu, trong nước hay ở khu vực nước ngoài thì cuối cùng, sản phẩm mà người công dân của một quốc gia làm ra cũng sẽ được trở về trong công thức tính toán chỉ số GNP của quốc gia đó. Vậy nên GNP còn được gọi là “tổng” sản phẩm quốc dân là vì thế. 

2. Bản chất GNP là gì?

Thông qua việc hiểu rõ GNP là gì thì xác định bản chất của nó càng dễ dàng hơn. Theo nguyên tắc, muốn xác định bản chất, nhận ra bản chất GNP như thế nào sẽ phụ thuộc vào các yếu tố sau đây:

GNP là phép tính tổng khi cộng gộp rất nhiều sản phẩm từ nhiều loại khác nhau để trở thành một giá trị duy nhất trong hoạt động kinh tế. Phương pháp này sẽ lấy giá thị trường làm gốc do nó có khả năng phản ánh đầy đủ, cân bằng giá trị của hàng hóa.

GNP biểu thị toàn bộ tình hình sản xuất hàng hóa ở trong nền kinh tế, được bán ra nhiều thị trường một cách hợp pháp. Nhưng thực tế cũng đã cho thấy một vài sản phẩm nằm ngoài sự biểu thị của GNP với lý do GNP không thể biểu thị. Đó là những sản phẩm được bán ở thế giới ngầm, không hợp pháp.

Nói chung, nó là toàn bộ hàng hóa hữu hình như xe hơi, thực phẩm, quần áo, … và cả những dịch vụ vô hình như khám bệnh, dịch vụ cắt tóc, … Nó chỉ thu kết quả là giá trị của sản phẩm cuối cùng mà thôi, những giá trị thuộc loại hàng hóa trung gian sẽ hoàn toàn không được tính.

Trường hợp hàng hóa trung gian được đưa vào quá trình tạo ra sản phẩm nhưng chúng lại không được dùng ngay mà liệt kê vào diện hàng tồn phục vụ mục đích bán ra trong tương lai thì lúc đó, các sản phẩm này cũng được coi là loại hàng hóa cuối cùng. Vì thế mà sản phẩm được tính vào chỉ số tổng sản phẩm quốc dân GNP.

GNP chỉ gồm những giá trị ở hiện tải, không tính những giá trị liên quan được tạo ra từ quá khứ. Và nó còn bao gồm toàn bộ những sản phẩm do chính công dân của quốc gia đó tạo ra, không phân biệt khu vực sản xuất.

Một khoảng thời gian cụ thể được lấy làm mốc thời gian xác định rõ giá trị sản xuất. Khoảng thời gian này là một năm, một quý. GNP phản ánh một lượng chỉ tiêu, thu nhập ở thời kỳ xác định này.

3. Tìm hiểu về các loại GNP

“Thế giới” của GNP có hai loại: danh nghĩa và … Cùng khám phá đặc điểm và ý nghĩa của các loại này để thực sự nắm bắt được chỉ số giá trị tổng sản phẩm quốc dân có ý nghĩa to lớn như thế nào.

3.1. GNP danh nghĩa - GNPn

Loại chỉ số này sử dụng để đo lường trong tổng sản phẩm quốc dân là những sản phẩm được sản xuất ra tại thời kỳ nhất định, tuân theo giá cả ở tại thời kỳ đó. Chúng thường được sử dụng khi muốn tiến hành các cuộc nghiên cứu tìm ra rõ ràng mối quan hệ ngân hàng, tài chính.

3.2. GNP thực tế - GNPr

Đây là một chỉ số đo lường GNP sản xuất tại một thời kỳ và lấy giá cả cố định làm gốc (chú ý là giá cả ở một thời kỳ nhất định). Chỉ số này dùng phục vụ nhu cầu phân tích về tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế thị trường. 

Hai loại chỉ số vừa được nhắc tới sẽ cần đáp ứng phải có sự nối kết với nhau thông qua chỉ số D. D, còn gọi là chỉ số lạm phát hoặc giá cả. Công thức tính ra chỉ số “cầu nối” này như sau:

GNPn/GNPr*100

Từ công thức này, bạn có thể tìm ra được giá trị của hai chỉ số trong GNP.

4. Cách tính GNP

Công thức tính GNP rất quan trọng, được thực hiện như sau:

- Tính toán dựa vào tổng sản phẩm quốc nội: GNP = tổng của GDP với mức thu nhập ròng tại vùng lao động làm việc ở ngoại quốc. Trong đó, thu nhập ròng chính là thu nhập xuất khẩu trừ đi mức thu đến từ nhập khẩu. Theo đó, bản chất giá trị của GNP là sự chênh lệch từ khoản thu đến tính được ở những yếu tố xuất khẩu và yếu tố nhập vào.

- Công thức tính chỉ số GNP trong một năm:

GNP = (X - M) + NR + C + I + G

Với: X thể hiện chỉ số sản lượng trong KNXK ròng của hàng hóa, dịch vụ

M biểu thị cho sản lượng KNNK ròng - trái với X của hàng hóa, dịch vụ.

NR là mức thu nhập ròng tổng kết được từ nguồn thu do lao động, tài sản ở nước ngoài.

C là khoản phí tiêu dùng tính trong phạm vi cá nhân

I là tổng đầu tư trong phạm vi quốc nội của cá nhân

G chỉ về chi phí tiêu dùng chi của Nhà nước.

5. GNP có ý nghĩa như thế nào đối với nền kinh tế vĩ mô?

Nếu đã biết được GNP là gì thì đương nhiên chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy được giá trị ý nghĩa của nó được thể hiện ở tầm kinh tế vĩ mô. Vai trò quan trọng mà GNP biểu thị được thể hiện ra sao?

Trước tiên, GNP cho biết rõ hai yếu tố, một là mức sống của người dân trong một đất nước, hai là quy mô thu nhập của công dân tại đất nước đó. Khi thực hiện cuộc nghiên cứu chỉ số này dựa trên mức giá cố định thì người ra sẽ biết rõ tình hình của mức tăng thu nhập và thực trạng mức sống người dân đang thay đổi, cải thiện ra sao. Hai yếu tố này sẽ được xem xét trong một khoảng thời gian cụ thể nhất định.

Thứ hai, ý nghĩa của GNP thể hiện trong nền kinh tế vĩ mô thông qua vai trò là chiếc thước đo của đặc điểm phát triển kinh tế quốc gia. Bởi nó là tổng giá trị của tất cả hàng hóa, dịch vụ cuối cùng do chính người công dân của quốc gia đó tạo ra trong thời gian xác định.

Trên đây, Hà My đã giúp bạn khám phá rõ GNP là gì. Rất mong qua chia sẻ này, bạn đọc càng dễ dàng hơn trong việc tính toán GNP, đưa ra các định hướng phát triển kinh tế tốt nhất góp phần mang lại sự tăng trưởng vào nền kinh tế chung.