1. Rừng phòng hộ là gì? Những loại rừng phòng hộ phổ biến hiện nay

1.1. Rừng phòng hộ là gì?

Rừng phòng hộ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ đất, bảo vệ nguồn nước, chống sa mạc hóa, chống xói mòn, điều hòa khí hậu, hạn chế thiên tại và góp phần giúp môi trường được bảo vệ. Rừng phòng hộ đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với Trái Đất và con người, do đó chúng ta cần có biện pháp bảo vệ rừng phòng hộ hiệu quả.

Trong những năm gần đây, lũ lụt và hạn hán ngày càng xảy ra nghiêm trọng hơn (ví dụ như lũ lụt ở miền Trung Việt Nam, trận lũ lịch sử ở Hàn Quốc hay hạn hán ở Trung Quốc), gây thiệt hại về cả người và của. Một trong những nguyên nhân chủ yếu của thiên tai đó chính là mất đi rừng phòng hộ và quá ít cây xanh, khiến tình trạng biến đổi khí hậu diễn ra ngày càng nghiêm trọng.

1.2. Các loại rừng phòng hộ

Hiện nay, có 4 nhóm rừng phòng hộ dựa theo vị trí địa lý là rừng phòng hộ đầu nguồn; rừng phòng hộ chắn sóng, lấn biển; rừng phòng hộ chắn cát bay, chắn gió; rừng phòng hộ bảo vệ môi trường. Ngoài ra, rừng phòng hộ còn được phân loại theo mức độ xung yếu gồm xung yếu và rất xung yếu.

1.2.1. Rừng phòng hộ đầu nguồn

Rừng phòng hộ đầu nguồn thường có vị trí chủ yếu ở các thượng nguồn các con sông. Loại rừng này có tác dụng cung cấp nước cho các hồ và dòng chảy trong mùa khô, điều tiết nguồn nước hạn chế lũ lụt, bảo vệ đất, hạn chế xói mòn, hạn chế sự bồi lấp trong các dòng hồ, con sông…

1.2.2. Rừng phòng hộ chắn cát bay và gió

Rừng phòng hộ chắn cát bay và chắn gió chủ yếu có tác dụng bảo vệ các khu đô thị, khu dân cư, phòng hộ nông nghiệp, bảo vệ vùng sản xuất và những công trình xung quanh khỏi gió to, bão và cát bay. Loại rừng phòng hộ này thường tập trung ở ven biển là chủ yếu.

1.2.3. Rừng phòng hộ chắn lấn biển và sóng

Thông thường, rừng phòng hộ chắn sóng, lấn biển thường mọc tự nhiên hoặc được con người trồng ở cửa các con sông. Loại rừng này có vai trò bảo vệ các công trình ven biển, ngăn sóng biển, cố định sự lắng đọng của bùn cát để tạo nên những vùng đất mới ven biển.

1.2.4. Loại rừng phòng hộ bảo vệ môi trường

Rừng phòng hộ bảo vệ môi trường thường được trồng chủ yếu thành những dải rừng và trồng nhiều ở các khu công nghiệp, khu dân cư, khu đô thị lớn. Đây là loại rừng có chức năng bảo vệ môi trường sinh thái và điều hòa khí hậu ở các khu vực xung quanh, đồng thời kết hợp du lịch, phục vụ nghỉ ngơi.

2. Rừng phòng hộ có chức năng gì?

Khi đã hiểu rõ khái niệm rừng phòng hộ là gì, có thể thấy rừng phòng hộ có vai trò vô cùng quan trọng, tác động và tạo sức ảnh hưởng lớn tới sự tồn tại và sinh sống của con người, sinh vật, rộng hơn nữa là tới sự phát triển của Trái Đất. Chức năng của rừng phòng hộ gồm có:

- Rừng phòng hộ đầu nguồn cung cấp nước chảy cho các dòng sông, hồ, đồng thời giúp tiết nguồn nước. Từ đó, những nguy cơ như xói mòn, lũ lụt có thể được giảm thiểu, ngăn sự bồi lấp lòng hồ, sông và bảo vệ đất. Những vùng núi có độ dốc cao thường được trồng rừng phòng hộ đầu nguồn hoặc được trồng tại những nơi đầu sông.

- Rừng phòng hộ ven biển khác với rừng đầu nguồn, có vai trò chắn cát bay, chống gió hạn và ngăn chặn biển xâm mặn. Các công trình ven biển, khu dân cư ven biển cũng được rừng này bảo vệ khỏi cát bay, gió độc, gió to, ngăn tình trạng sạt lở, chắn sóng lấn biển. Loại rừng này thường trồng nhiều ở cửa các dòng sông hay ở dọc các vùng ven biển.

- Rừng phòng hộ ngăn tác hại của bão, gió thì có công dụng chắn bão, cát để bảo vệ khu dân cư, làng xóm, công trình, đường giao thông, đồng ruộng… Đây là loại rừng đóng vai trò như tấm khiên chắn khổng lồ bảo vệ người dân trên đất liền.

- Một số loại rừng phòng hộ khác có thể trồng ở quanh các khu dân cư, đô thị, khu công nghiệp, giúp người dân xung quanh có không khí trong lành, ngăn ngừa điều hòa khí hậu, chống ô nhiễm môi trường, bảo vệ hệ sinh thái trong toàn khu vực.

Vậy nếu rừng phòng hộ bị mất hay thu hẹp thì sao?

Nếu rừng phòng hộ bị phá hủy dẫn tới diện tích thu hẹp hoặc mất rừng phòng hộ sẽ gây nên những hậu quả khủng khiếp cho con người và các động thực vật trên Trái Đất. Hệ sinh thái sẽ bị đảo lộn, động thực vật mất đi môi trường tự nhiên.

Lũ lụt xuất hiện với tần suất thường xuyên khi cây giữ nước không còn, gây nên những trận lũ lịch sử, nhấn chìm nhà cửa, hoa màu, đường xá, công trình… Khi đó, con người sẽ gặp phải những hậu quả không thể lường trước, mất nguồn tài nguyên tiềm năng có thể là “công cụ kiếm cơm” của người dân, nhiều người dân mất trắng hoa màu, nhà cửa, thậm chí còn thiệt hại về tính mạng. Từ đó, hậu quả nghiêm trọng nhất chính là đẩy những người dân vào cảnh đói nghèo, không nhà, không cửa,

Ngoài ra, những nơi đô thị khi bị lũ lụt “ghé thăm” gây nên tình trạng đường phố luôn ngập lụt vào mùa mưa, thậm chí những ngôi nhà ở nơi trũng, thấp, tầng 1 sẽ gặp phải tình trạng ngập lụt, các phương tiện giao thông bị nhấn chìm trong nước, gây hỏng hóc… Lúc này, tình trạng sinh hoạt trở nên khó khăn, các phương tiện cũng khó đi lại quanh thành phố.

Vì vậy, có thể thấy rừng phòng hộ đặc biệt đóng vai trò quan trọng, bảo vệ con người, động thực vật và các hệ sinh thái trên Trái Đất an toàn hơn, giúp môi trường được bảo vệ tốt nhất.

3. Làm cách nào để bảo vệ rừng phòng hộ?

Dưới đây là một số biện pháp bảo vệ rừng phòng hộ hiệu quả:

- Đẩy mạnh các công tác giáo dục, tuyên truyền, tạo nên những sự biến đổi mạnh mẽ về ý thức, nhận thức, trách nhiệm của từng công dân, Đảng viên, cán bộ, hộ gia đình, doanh nghiệp, cộng đồng dân cư… để mọi người đều có ý thức và trách nhiệm bảo vệ rừng phòng hộ, cũng như trồng rừng, phát triển rừng ngày một nhiều hơn.

Khi mọi người đã hiểu rõ vai trò của rừng phòng hộ đối với hệ sinh thái, sự phát triển của kinh tế, xã hội, từ đó nâng cao ý thức bảo vệ rừng, nhằm mục đích bảo hệ hệ sinh thái và hạn chế biến đổi khí hậu ảnh hưởng tiêu cực tới Trái Đất.

Bảo vệ, quản lý và phát triển rừng phòng hộ là trách nhiệm của cơ quan, hệ thống chính trị, cá nhân, hộ gia đình, đặc biệt là những nơi có rừng; người dân, các đoàn thể nhân dân, cộng đồng, cơ quan thông tin đại chúng cần tăng cường sự giám sát đối với công tác bảo vệ, quản lý và phát triển rừng phòng hộ.

- Nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý Nhà nước về việc phát triển và bảo vệ rừng. Củng cố, kiện toàn, tổ chức trong các bộ máy Nhà nước, làm rõ nhiệm vụ, chức năng của từng ngành, từng cấp về từ Cơ sở cho tới Trung ương về việc quản lý rừng phòng hộ; đảm bảo hệ thống lực lượng kiểm lâm đủ mạnh, chuyên nghiệp để rừng ngày một phát triển.

- Những dự án, quy hoạch phát triển xã hội, kinh ết có tác động tiêu cực tới chất lượng, diện tích rừng, đặc biệt là rừng phòng hộ, rừng tự nhiên thì cần khẩn trương đánh giá, rà soát và kiểm soát chặt chẽ. Với những dự án chuyển đổi mục đích sử dụng rừng như khai thác khoáng sản, phát triển thủy điện, dịch vụ du lịch, xây dựng khu công nghiệp đều cần có cơ chế giám sát, quản lý chặt chẽ.

Đối với những dự án chuyển rừng sang sản xuất nông nghiệp, cây cao su, dự án cải tạo rừng tự nhiên thì cần rà soát, đánh giá lại kết quả thực hiện các hoạt động này và hiệu quả đối với môi trường, kinh tế, xã hội.

- Tiến hành đẩy nhanh tốc độ đo đạc, điều tra, xây dựng hồ sơ phân định, quản lý, đánh dấu rõ ràng mốc ranh giới của các loại rừng trên từng thực địa ở các đơn vị hành chính và trên bản đồ, ranh giới quản lý rừng và ranh giới lâm phận quốc gia của các chủ rừng, đảm bảo khắc phục và giải quyết các tình trạng lấn chiếm, tranh chấp đất rừng trái pháp luật. Các cá nhân, hộ gia đình, tổ chức và cộng đồng cần được cơ quan có thẩm quyền hoàn thành như giao rừng, giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp.

- Chính quyền, các cấp ủy, tổ chức Đảng, người đứng đầu tổ chức, cơ quan, địa phương cần xác định rõ ràng công tác bảo vệ, quản lý, phát triển rừng phòng hộ hiệu quả, đây chính là trách nhiệm của họ. Đồng thời, những tổ chức coi việc bảo vệ, quản lý rừng là nhiệm vụ chính trị thường xuyên gồm có các tổ chức, cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể nhân dân, Mặt trận Tổ quốc.

- Chủ động trong việc hội nhập, hợp tác quốc tế về việc bảo vệ, quản lý và phát triển rừng, thực hiện những cam kết phù hợp với thông lệ quốc tế, lợi ích của gia về rừng phòng hộ nói riêng và rừng nói chung.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã biết được rừng phòng hộ là gì và vai trò của rừng phòng hộ. Rừng phòng hộ có vai trò đặc biệt quan trọng đối với con người, hệ sinh thái và các động thực vật trên Trái Đất. Vì vậy, hãy cùng nhau chung tay bảo vệ rừng phòng hộ, cũng chính là bảo vệ cuộc sống của chính chúng ta. Bên cạnh đó, bạn nên tuyên truyền và vận động mọi người bảo vệ rừng phòng hộ cũng như bảo vệ môi trường trên Trái Đất.