1. Tìm hiểu chung về lễ chạm ngõ

1.1. Lễ chạm ngõ là gì bạn có biết?

Lễ dạm ngõ là một tên gọi khác của lễ chạm ngõ, sau khi gia đình nhà gái và gia đình nhà trai đã ngồi bàn bạc thống nhất tổ chức hôn lễ cho con cái thì lễ này được cử hành. Một tên gọi khác nữa dành cho lễ chạm ngõ đó là lễ xem mắt vì đây chính là dịp mà gia đình nhà gái và nhà trai thân thiết và tìm hiểu rõ nhau hơn. Bên cạnh đó gia đình hai bên thông qua lễ chạm ngõ có thể tìm hiểu thái độ, tuổi, tư cách của chú rể và cô dâu từ đó đưa ra có quyết định tiến tới tổ chức hôn lễ cho đôi bạn trẻ hay không.

Trước đây ở Việt Nam khi lễ chạm ngõ được tổ chức thì nhà trai thường mang rượu trà, trầu cau, các loại bánh đến nhà gái để tổ tiên có thể dâng cúng. Các lễ vật này sau đó sẽ được nhà gái chia nhỏ thành các phần riêng đem tặng cho họ hàng bà con người thân trong gia đình.

Đại diện của bên nhà trai sau khi đến nhà gái ngỏ lời về lễ chạm ngõ với bên nhà gái. Tiếp đó thì đại diện bên nhà gái sẽ chào mừng qua lời đáp và ưng thuận sau đó, tiếp đó tiến hành việc cúng tổ tiên, đại diện nhà gái và nhà trai cùng cô dâu chú rể tương lại cùng nhau tiến hành cúng bái. Sau khi bên nhà gái cúng gia tiên thì hiện diện tại buổi lễ mọi thân nhân của 2 gia đình đều được nhà gái mời dự tiệc lễ chạm ngõ khi uống trà ăn bánh. Nhà trai sẽ từ biệt ra về sau buổi tiệc trà. 

Không có khoảng thời gian nhất định đối với lễ chạm ngõ tới ăn hỏi. Tuỳ thuộc vào sự sắp xếp của hai bên gia đình, thời gian có thể dao động từ 3 tháng hay 6 tháng cũng có thể dao động tới 1 năm. Bên nhà trai sau lễ chạm ngõ thường ghé thăm thường xuyên bên nhà gái vào dịp giỗ tổ tiên hoặc dịp tết, mang theo lễ vật hoặc quà tặng để cúng lễ. Sau khi lễ chạm ngõ được tổ chức nếu như nàng dâu được nhà trai hoàn toàn ưng ý và diễn ra thuận lợi đối với mối quan hệ nhà gái và nhà trai thì sẽ tiến tới lễ ăn hỏi của hai bên gia đình.

1.2. Lễ chạm ngõ mang ý nghĩa gì?

Dịp để hai bên gia đình lần đầu tiên chính thức gặp mặt trong lễ chạm ngõ để tìm hiểu trò chuyện về hoàn cảnh, điều kiện, gia phong của đôi bên. Các cặp đôi ngày nay cho dù được được tự do tìm hiểu yêu nhau tuy nhiên để tiến đến hôn nhân họ vẫn cần buổi gặp mặt của hai bên bậc phụ huynh. Tại đây nhà gái nhận được lời ngỏ chính thức xin phép cho hai con tính tới chuyện lâu dài về sau.

1.3. Cách xem ngày lễ chạm ngõ

Trước khi tiến tới lễ cưới thì đây là nghi lễ đầu tiên cần thực hiện do vậy không quá khắt khe trong việc xem ngày giờ thời gian tiến hành đặc biệt với một thời đại phóng khoáng như hiện nay. Buổi lễ này về mặt thời gian điều quan trọng nhất có lẽ là sự thống nhất mà lễ chạm ngõ của 2 gia đình nhà gái lẫn nhà trai. Để hai gia đình có sự chuẩn bị chu đáo nên cần thống nhất trước về thời gian. Các sai sót không đáng kể này hãy hạn chế tối đa có thể làm hình ảnh gia đình hai bên bị ảnh hưởng.

1.4. Lễ chạm ngõ cần có ai tham gia?

Không cần quá nhiều thành phần tham gia lễ chạm ngõ thường mỗi nhà từ 6 tới 7 người.

Thường bên nhà trai gồm có bố mẹ chú rể, chú rể, chú bác hay anh chị em của chú rể.

Thường bên nhà gái gồm có: Bố mẹ cô dâu, cô dâu, chú bác hay anh chị em cô dâu.

Nên báo trước số lượng bên nhà trai cũng như các thành phần tham dự để bên gia đình nhà gái có sự chuẩn bị chu đáo trong khâu đón tiếp khách.

2. Lễ chạm ngõ truyền thống có trình tự ra sao?

Vào đúng ngày tháng giờ đã báo trước thì nhà trai đến nhà gái thực hiện lễ chạm ngõ. Bên nhà trai cử đại diện chào hỏi và giới thiệu thành phần tham dự. Vị đại diện tiếp theo sẽ phát biểu trong lễ chạm ngõ trình bày đến nhà gái với lý do gì, gồm những vật lễ được chuẩn bị với trình tráp chạm ngõ xin phép cho 2 bạn trẻ đi tới chuyện trăm năm.

Bên nhà gái cũng cử đại diện nói lời cảm ơn giới thiệu thành phần tham dự của nhà gái và nhận lễ vật. Sau khi nhà trai được nhà gái nhận lời đề nghị đi lại, bố mẹ cô dâu sẽ dâng lên bàn thờ các vật lễ trái cây và thắp hương. Sau đó hai gia đình cùng bàn bạc về đám hỏi, tiến hành lễ cưới và một số yêu cầu về lễ vật, thách cưới, tổ chức thời gian nào cùng có sự thống nhất với nhau. Khi buổi lễ kết thúc thì hai bên dùng bữa cơm thân mật để gia tăng sự gắn kết cùng với tạo thêm cơ hội giao lưu thêm.

3. Cần chuẩn bị những gì cho lễ chạm ngõ diễn ra tốt đẹp?

3.1. Đối với nhà gái

3.1.1. Hình thức tiếp đón

Nhà trai sẽ sang thăm nhà gái trong lễ dạm ngõ nên nhà gái phải thể hiện sự tiếp đón chu đáo cởi mở quý trọng. Đâu tiên và việc sửa sang nhà cửa lại tươm tất, sắp xếp, dọn dẹp, trang trí nhà cửa gọn gàng. Bên cạnh đó nhà gái lưu ý đặc biệt với việc bàn thờ tổ tiên phải quét dọng bày biện đầy đủ mâm quả đối với phong tục để mời ông bà về dự lễ chạm ngõ của con cháu. 

Chuẩn bị sẵn đầy đủ hoa quả, nước uống, bánh kẹo để tiếp đón nhà trai. Cần được dọn dẹp sạch sẽ bàn tiếp khách, thậm chí là bày trí sao cho đẹp mắt ưng ý nhất tạo nên buổi gặp mặt không khí hân hoan phấn khởi vui vẻ.

Để thủ tục lễ dạm ngõ được tiến hành hiệu quả thì sắp xếp chỗ để xe cho nhà trai, tránh đôi bên có sự khó chịu, mất lòng không thoải mái. Sau khi kết thúc lễ chạm ngõ thì bên nhà gái mời bên nhà trai ở lại và dự bữa cơm thân mật hoặc buổi tiệc trà đã chuẩn bị sẵn. Sau khi hoàn tất buổi lễ thì cả hai có thể tới nhà hàng đã đặt tiệc hoặc dọn cỗ đã đặt ở nhà.

3.1.2. Trang phục

Qua trang phục ăn mặc người ta có thể nhìn nhận và đánh giá nhận xét về một người. Cô dâu trong lễ chạm ngõ không cần ăn mặc quá lộng lẫy và hoành tráng như lễ cưới. Các nàng trong lễ ăn hỏi chỉ cần mặc những bộ trang phục thể hiện sự lịch sự duyên dáng của mình để mọi người có sự thiện cảm. Ví dụ cô dầu có thể chọn trang phục áo dài truyền thống không nên chọn vải quá mỏng hay màu sắc sặc sỡ. Bên cạnh đó là trang phục áo dài cách tân với đa dạng kiểu dáng mẫu mã cho cô dâu chọn hoặc mặc áo sơ mi quần tây hay váy công sở thể hiện bạn là người giản dị nhưng vẫn rất lịch sự.

3.2. Đối với nhà trai

3.2.1. Vật lễ

Nhà trai trong lễ chạm ngõ sẽ mua sắm những lễ vật để đem qua nhà gái do đó nhà trai cần chuẩn bị sẵn trước khi diễn ra buổi lễ. Một số lễ vật thường thấy ví dụ như trầu cau, rượu và trà phủ vải đỏ, các trái cây loại bánh tươi ngon. Thủ tục lễ chạm ngõ tuỳ thuộc vào mỗi vùng miền sẽ có sự khác nhau và có ít nhiều thay đổi với các lễ vật đó, thể hiện sự trân trọng đối với nhà gái qua cách chọn các vật lễ tốt nhất.

3.2.2. Trang phục

Các chàng không giống với các nàng có nhiều lựa chọn đa dạng trang phục trong ngày lễ chạm ngõ. Sự lựa chọn ít đi tuy nhiên vẫn có một số gợi ý đưa ra tham khảo như: 

Trang phục áo dài truyền thống: Các chàng cũng có nhiều sự lựa chọn trong đa dạng mẫu mã kiểu dáng khi mặc áo dài truyền thống để thể hiện nét văn hoá của người Việt càng làm chú rể có sức hút hơn.

Bên cạnh đó có một chọn lựa phổ biến hơn đó là áo sơ mi quần tây dành cho chú rể. Nếu chàng còn ngại ngùng khi khoác lên mình bộ áo dài thì có thể sử dụng trang phục này để tự tin với sự trang nhã, lịch sự hơn. Để tăng thêm cá tính riêng của mình có thể thắt thêm cà vạt. Không nên mặc quần jean áo thun nó không hợp với tinh chất trang trọng của buổi lễ nên các chàng cần lưu ý.

Trên đây khái niệm lễ chạm ngõ là gì và các thủ tục cơ bản khi tiến hành. Hy vọng bài đọc sẽ có thêm kiến thức hữu ích giúp cho gia đình và các cặp đôi có thể chuẩn bị chu đáo tổ chức nghi thức này diễn ra tốt đẹp và thuận lợi.