1. Tìm hiểu chung về kế toán ngân hàng thương mại

1.1. Kế toán ngân hàng thương mại được hiểu là gì?

Ngân hàng thương mại được hiểu là một tổ chức kinh doanh về tiền tệ hoạt động chủ yếu và thường xuyên trong việc nhận tiền ký gửi từ khách hàng. Có trách nhiệm hoàn trả và sử dụng số tiền đó để có thể cho vay và thực hiện nghiệp vụ chiết khấu và sử dụng làm phương tiện thanh toán.

Kế toán ngân hàng thương mại là công việc ghi chép, phân loại và tổng hợp các nghiệp vụ có tác động đến tình hình tài chính của ngân hàng bằng thước đo tiền tệ. Từ đó có thể cung cấp thông tin về tình hình kết quả hoạt động của ngân hàng. Đây sẽ là cơ sở để đánh giá và đưa ra quyết định đến mục tiêu quản lý và các hoạt động của ngân hàng.

1.2. Đối tượng và nhiệm vụ kế toán ngân hàng thương mại

1.2.1. Đối tượng kế toán ngân hàng thương mại

Đây là công cụ quản lý kinh tế - tài chính của kế toán ngân hàng. Trước hết là vốn cùng với sự vận động của vốn được tồn tại dưới hai hình thức:

Nguồn vốn: đó là những nguồn lực về tài chính mà ngân hàng có thể dựa vào đó để thực hiện các hoạt động kinh doanh và cung ứng các dịch vụ tài chính. Bao gồm: vốn chủ sở hữu và vốn được huy động từ bên ngoài.

Sử dụng vốn: đây là việc sử dụng nguồn vốn đã được huy động để hình thành nên các tài sản (ngân quỹ, đầu tư, cho vay, tài sản cố định…) dưới dạng trực tiếp và gián tiếp có thể đem lại thu nhập cho ngân hàng. Đồng thời phát huy được vai trò phục vụ hoạt động sinh lời của ngân hàng.

Đối tượng của kế toán của ngân hàng thương mại còn là kết quả của sự vận động vốn ngân hàng. Kế toán ngân hàng sẽ cần phản ánh về các khoản thu nhập về chi phí và phân chia ra kết quả hoạt động.

Đây là đơn vị trung gian tài chính đóng một vai trò chủ yếu để cung ứng các dịch vụ và thanh toán nền kinh tế. Các ngân hàng có nhiều giao dịch về kỳ hạn, cam kết, bảo lãnh,... với đối tác, khách hàng ở trong và ngoài nước. Chính vì thế mà ngân hàng sẽ có các khoản để thanh toán trong, ngoài ngân hàng và các khoản cam kết và bảo lãnh, các giấy tờ có giá…

1.2.2. Nhiệm vụ kế toán ngân hàng thương mại là gì?

- Kế toán ngân hàng thương mại có nhiệm vụ ghi chép, phản ánh các nghiệp vụ phát sinh

- Phân tích và xử lý những thông tin quan trọng

- Cung cấp các thông tin

- Kiểm tra đối chiếu mang tính chất xuyên suốt

Họ sẽ có nhiệm vụ thu thập và ghi chép một cách đầy đủ và chính xác các thông tin nghiệp vụ kinh tế - tài chính của ngân hàng với đối tượng và nội dung công việc kế toán giống với chuẩn mực và chế độ kế toán.

2. Đặc điểm của kế toán ngân hàng thương mại là gì?

2.1. Có tính tổng hợp và xã hội cao

Đặc điểm này được thể hiện ở việc kế toán ngân hàng ngoài việc phản ánh toàn bộ các hoạt động của ngân hàng mà nó còn phản ánh được đại bộ phận hoạt động kinh tế, tài chính của nền kinh tế. Việc phản ánh sẽ thông qua các quan hệ tiền tệ, tín dụng, thanh toán… của ngân hàng với các doanh nghiệp và các đơn vị tổ chức kinh tế, cá nhân trong nền kinh tế. 

Vì vậy, những chỉ tiêu thông tin mà kế toán ngân hàng cung cấp sẽ chỉ là chỉ tiêu thông tin kinh tế, tài chính quan trọng phục vụ cho việc chỉ đạo, điều hành và quản lý nền kinh tế ngân hàng.

Từ đặc điểm trên cần phải thực hiện các phương pháp kế toán chung và các chuẩn mực kế toán được thừa nhận. Ngoài ra ngân hàng cần phải xây dựng một chế độ kế toán phù hợp để phản ánh đầy đủ hoạt động của ngân hàng và phản ảnh được hoạt động kinh tế, tài chính của nền kinh tế.

2.2. Kiểm soát và xử lý các nghiệp vụ kế toán phát sinh

Kế toán ngân hàng thương mại sẽ tiến hành đồng thời việc kiểm soát, xử lý và ghi sổ sách kế toán khi có nghiệp vụ kinh tế phát sinh.

Nếu ở các đơn vị và tổ chức kinh tế thì các doanh nghiệp cũng cần thực hiện bút toán khi có nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Việc này không nhất thiết phải vào sổ kế toán ngay mà có thể để ngày hôm sau, hoặc theo định kỳ mới vào sổ kế toán. Ngược lại, đối với kế toán về ngân hàng thương mại thì công việc này phải được tiến hành đồng thời.

Vậy nên, khi tiếp cận chứng từ kế toán từ khách hàng hay nội bộ ngân hàng lập thì nhân viên kế toán ngân hàng phải kiểm soát và xử lý theo nội dung của chứng từ. Nếu chứng từ hợp lệ và hợp pháp thì có thể hoàn thành được nghiệp vụ và phản ánh vào sổ kế toán bằng máy để kiểm soát được số dư, tài khoản hạn mức tín dụng và chuẩn bị phục vụ các giao dịch mới. Qua điểm này có thể thấy được tính giao dịch rất cao của kế toán ngân hàng.

2.3. Mang tính kịp thời và chính xác cao

Đối tượng kế toán ngân hàng là đối tượng liên quan mật thiết đến việc kế toán doanh nghiệp, các cá nhân trong nền kinh tế. Mặt khác nó hoạt động dẫn đến ngân hàng tập trung một khối lượng vốn tiền tệ lớn của xã hội và số vốn này thường xuyên biến động.

Vậy nên kế toán ngân hàng cần có độ chính xác và kịp thời rất cao để có thể đáp ứng yêu cầu hạch toán của ngân hàng. Từ đó có thể phục vụ được hạch toán toàn bộ nền kinh tế. Mọi sự chậm trễ và thiếu chính xác đó sẽ có tác động xấu đến tính kịp thời và chính xác trong hạch toán kế toán. Làm giảm đi tốc độ chu chuyển vốn của nền kinh tế.

2.4. Có khối lượng chứng từ phức tạp và lớn

Chủng loại chứng từ nhiều cùng với khối lượng chứng từ lớn sẽ xuất phát từ tính đa dạng của nghiệp vụ ngân hàng. Số lượng các giao dịch diễn ra tại các đơn vị ngân hàng hàng ngày là rất lớn. Nó sẽ chứng minh cho việc hoạt động tài chính của ngân hàng mà còn minh chứng cho hoạt động kinh tế và tài chính cùng với việc chu chuyển vốn của nền kinh tế. 

Vậy nên việc tổ chức luân chuyển chứng từ kế toán ngân hàng sẽ liên quan đến luân chuyển vốn tiền tệ của nền kinh tế.

Qua đặc điểm này có thể thấy ngành ngân hàng sẽ xây dựng được hệ thống bản chứng từ kế toán một cách thích hợp để có thể thỏa mãn được việc hạch toán tại các đơn vị ngân hàng và có thể đáp ứng yêu cầu hạch toán của nền kinh tế. 

Cần phải thiết lập được chương trình luân chuyển chứng từ thật khoa học để có thể rút ngắn được thời gian luân chuyển chứng từ. Điều này đồng nghĩa với tăng nhanh tốc độ chu chuyển vốn nền kinh tế.

2.5. Sử dụng tiền tệ để làm đơn vị đo lường chủ yếu 

Đây là đặc điểm được xuất phát từ việc kinh doanh tiền tệ của ngân hàng. Việc nắm vững được những đặc điểm trên có ý nghĩa đối với việc xây dựng các chế độ kế toán ngân hàng và tổ chức công tác kế toán, chỉ đạo, điều hành hoạt động kế toán ngân hàng ở từng đơn vị và toàn bộ hệ thống ngân hàng.

Trên đây là các thông tin về kế toán ngân hàng thương mại mà bạn có thể đọc để biết thêm các thông tin. Hy vọng với những thông tin này thì bạn đọc có thể hiểu hơn về kế toán ngân hàng về thương mại nhé!