1. Định nghĩa về chi phí kinh tế và chi phí kế toán

Chi phí được hiểu là những tổn hại mà doanh nghiệp sẽ phải chịu và phải bỏ ra trong quá trình sản xuất hàng hóa, dịch vụ nhất định. Và trong quá trình sản xuất đó, sẽ bao gồm rất nhiều khoản chi phí khác nhau được gọi là chi phí kinh tế. Vậy, chi phí kinh tế là gì? Chi phí kế toán liên quan gì đến chi phí kinh tế hay không? Dưới đây sẽ là đáp án chi tiết dành cho bạn.

1.1. Khái niệm chi phí kế toán là gì?

Chi phí kế toán là những khoản phí mà doanh nghiệp phải bỏ ra trực tiếp để phục vụ cho quá trình sản xuất hàng hóa, dịch vụ. Những khoản phí có thể được kể đến như chi phí thuê nhân công, chi phí mua nguyên vật liệu, chi phí khấu hao máy móc, thiết bị,... Những khoản phí này sẽ luôn gắn với các hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ đầu ra ở một khối lượng nhất định.

Về bản chất, chi phí kế toán sẽ là những khoản phí được thể hiện cực kỳ rõ ràng khi doanh nghiệp phải chi trả một cách thực tế. Chính vì vậy mà theo nguyên tắc, chi phí kế toán sẽ là các khoản phí cực kỳ dễ dàng để có thể ghi chép và thống kê trong các sổ sách kế toán tương ứng.

1.2. Khái niệm chi phí kinh tế là gì?

Chi phí kinh tế còn được gọi là chi phí cơ hội. Đây là loại chi phí bao gồm tổng các khoản phí của các nguồn lực kinh tế xuất hiện trong quá trình sản xuất và kinh doanh hàng hóa, sản phẩm hay dịch vụ.

Chi phí kinh tế sẽ bao gồm chi phí kế toán và chi phí ẩn. Vì thế, để làm rõ được chi phí kinh tế thì bạn sẽ cần hiểu được chi phí kế toán và chi phí ẩn là gì. với chi phí kế toán, loại chi phí này đã được làm rõ thông qua khái niệm nêu trên. Vậy, chi phí ẩn là gì?

Chi phí ẩn là chi phí không hiển thị một cách rõ ràng mà thường bị mất đi ở lợi nhuận hay thu nhập đạt được trong trường hợp thực hiện phương án này và không thể thực hiện phương án khác ở cùng một thời điểm. Bản chất thì chi phí ẩn sẽ không đo lường được cụ thể về giá trị, do vậy mà khoản phí này sẽ không được ghi chép vào sổ sách kế toán tương ứng.

Một ví dụ để bạn thấy rõ hơn về chi phí ẩn và chi phí kinh tế như sau:

Doanh nghiệp quyết định sản xuất hàng hóa và cần số vốn là 200 triệu đồng. Doanh nghiệp có sẵn là 100 triệu vốn tự có và đi vay thêm là 100 triệu đồng. với 100 triệu đồng được vay kèm theo lãi suất tương ứng thì đây chính là chi phí kế toán khi doanh nghiệp cần tiến hành thực trả. Tuy nhiên, với 100 triệu vốn sẵn có thì doanh nghiệp không cần phải trả bất cứ một đồng phí nào. Theo nghiệp vụ kế toán thì 100 triệu này phục vụ cho việc kinh doanh của doanh nghiệp được tính bằng 0, nhưng trên phương diện kinh tế thì không hoàn toàn như vậy. Bởi việc sử dụng 100 triệu này nếu ở một phương án khác sẽ có thể mang đến những nguồn lợi khác, tức là khi doanh nghiệp sử dụng 100 triệu này cho việc kinh doanh là doanh nghiệp đã phải từ bỏ một cơ hội khác. và nếu như 10 triệu chính là khoản phí thu được cho việc sử dụng 100 triệu ở phương án khác thì đây chính là chi phí cơ hội hay chi phí ẩn.

2. Chi phí kinh tế và chi phí kế toán có ý nghĩa ra sao?

Việc xác định các khoản chi phí kinh tế và chi phí kế toán này có ý nghĩa ra sao?

2.1. Ý nghĩa của chi phí kế toán

Chi phí kế toán là những khoản phí được biểu thị một cách cụ thể và rõ ràng. Thông qua những khoản này, kế toán có thể thống kê được vào sổ sách kế toán một cách chi tiết nhất. Từ đó phục vụ cho việc đối chiếu sổ sách, thông tin, chứng từ cũng như làm các báo cáo kế toán liên quan.

Mặc khác, dựa vào chi phí kế toán, kế toán cũng có thể đưa ra được các dự đoán về chi phí của các đối tượng cụ thể mà doanh nghiệp cần có nhằm mục đích phục vụ cho quá trình sản xuất, kinh doanh. Từ đó có thể kiểm soát tốt tình hình tài chính trong doanh nghiệp với việc giảm thiểu được các rủi ro, gian lận liên quan.

2.2. Ý nghĩa của chi phí kinh tế

Chi phí kinh tế là sự bao hàm tổng thể của chi phí kế toán và chi phí ẩn. Do vậy mà loại chi phí này sẽ có sự phản ánh một cách bao quát và rộng rãi hơn so với chi phí kế toán.

Trường hợp các nhà quản lý muốn dựa vào số liệu thống kê các khoản chi phí để đưa ra quyết định thì chi phí kinh tế mới là số liệu được áp dụng thay vì chi phí kế toán. Điều này chính là bởi chi phí kế toán mặc dù phản ánh thực tế các khoản doanh nghiệp cần chi, thế nhưng lại chưa thể nói được những khoản chi phí ẩn có thể xảy ra khi doanh nghiệp sử dụng các phương án khác nhau. Vì thế, khi doanh nghiệp tính toán chi phí kinh tế sẽ nắm bắt được các khoản chi phí ẩn, từ đó, có thể đối chiếu, so sánh giữa các phương án với nhau để đưa ra được quyết định cuối cùng sao cho phù hợp nhất với thực tế của doanh nghiệp. Do vậy, có thể nói, chi phí kinh tế chính là yếu tố chi phối và tác động tới quyết định, hướng đi của doanh nghiệp.

Về cơ bản thì chi phí kinh tế và chi phí kế toán đều có những đặc điểm riêng biệt. Vì thế mà ý nghĩa của mỗi loại chi phí sẽ được biểu thị trong từng trường hợp khác nhau. Ứng dụng tốt các loại chi phí này sẽ giúp doanh nghiệp hoạch định tốt hơn về tình hình tài chính của công ty cũng như có chiến lược hiệu quả trong việc cân đối, sử dụng nguồn tài chính doanh nghiệp.

3. Cách tính chi phí kinh tế và chi phí doanh nghiệp 

Chi phí kinh tế bao gồm chi phí kế toán và chi phí ẩn. Vì thế mà ta có thể cụ thể hóa cách tính loại chi phí này dựa trên công thức sau:

Chi phí kinh tế = Chi phí kế toán + chi phí ẩn

Chi phí kế toán = Chi phí kinh tế - Chi phí ẩn

Với công thức áp dụng này, các bạn có thể thực hiện việc tính toán cụ thể từng khoản chi phí tương ứng. Qua đó nắm bắt nhanh về mặt số liệu tổng thể để kịp thời ghi chép và báo cáo.

Một số ví dụ cụ thể hơn về chi phí kinh tế và chi phí kế toán trong đời sống cũng như trong hoạt động kinh doanh như sau:

Ví dụ với việc học đại học của một sinh viên thì chi phí kinh tế sẽ được biểu thị như sau:

- Chi phí kế toán: Tiền học, tiền trọ, tiền mua sách vở, các khoản phí thu trong quá trình học tập khác,...

- Chi phí ẩn: Khoản thu nhập mà sinh viên có thể làm ra trong thời gian học đại học hay các khoản lãi từ việc đầu tư dựa trên tổng số tiền chi cho việc học đại học,...

Sự so sánh được đưa ra ở đây là sự đánh đổi mà bạn có thể lựa chọn đó là học đại học hoặc đi làm ngay sau khi tốt nghiệp THPT trong phương diện kinh tế và trong một khoảng thời gian nhất định (tương đương với thời gian học đại học). Còn thực tế thì sau khi tốt nghiệp đại học, cơ hội việc làm của sinh viên cũng sẽ tốt hơn rất nhiều khi được đào tạo chuyên môn nghiệp vụ kỹ lưỡng và ở bậc cao hơn. Từ đó thu nhập về mặt kinh tế cũng sẽ cải thiện hơn rất nhiều.

Trên đây là thông tin về chi phí kinh tế và chi phí kế toán. Mong rằng các bạn đã hiểu rõ hơn về hai loại chi phí này để có sự ứng dụng một cách tốt nhất.