Trẻ chậm nói do nhiều nguyên nhân khác nhau mà cha mẹ cần nhận biết sớm. Sau đây là nguyên nhân, phương pháp và cách dạy cho trẻ chậm nói tại nhà qua bài hướng dẫn dưới đây. Hiện nay, trẻ chậm nói ngày càng trở nên phổ biến ở trẻ nhỏ nên được nhiều phụ huynh quan tâm khi con mình không phát triển bình thường như những trẻ khác.
MỤC LỤC
Dù sự phát triển của trẻ con theo từng giai đoạn khác nhau nhưng không giống nhau vì có bé biết nói muộn, có bé biết nói sớm hơn. Mỗi bé có sự phát triển khác nhau là điều bình thường mà cha mẹ không nên lo lắng quá mức. Bạn chỉ lưu ý khi con chưa thể giao tiếp vượt quá giai đoạn phát triển bình thường như những trẻ em khác thì cần theo dõi đặc biệt để nhận biết sớm và giúp con. Sau đây là các giai đoạn phát triển ngôn ngữ binh thường của con để tham khảo:
Khi được 3 – 6 tháng tuổi, bé biết cười, lắng nghe và biết hóng chuyện khi mọi người nói với nhau. Khi được 5 – 6 tháng tuổi, bé biết ê, a... thể hiện cảm xúc hay nói chuyện.
Khi ở 6 – 9 tháng tuổi, bé bắt đầu tập phát âm những từ có 2 âm tiết và dễ nói như ba ba, ma ma… cũng như bắt đầu bắt chước những âm thanh của mọi người nói hay bập bẹ nói chuyện với người quen.
Dù nói chưa rõ câu những ở giai đoạn này, con bạn có thể nói được những câu dài là những ngữ điệu hay tiếng ê, a để trao đổi thông tin. Có những bé phát triển nhanh có thể nói được 3 từ. Lúc này, bé sẽ nói bằng cách bắt chước cử động miệng của người lớn.
Khi ở độ tuổi này, bé có thể nói được câu khoảng 4 từ và biết cách ghép, sắp xếp các từ thành câu đúng trật tự.
Khi được 2 tuổi, bé có thể nói thành câu bằng cách xâu chuỗi các từ lại thành cụm từ. Bé biết khoảng 50 đến 75 từ. Đây là giai đoạn con bạn đang phát triển ngôn ngữ quan trọng nên bố mẹ cần dạy bé ngữ pháp, từ vựng một cách kiên nhẫn để con sớm biết nói.
Trong giai đoạn này, bé đã biết nói các câu dài trên 3 từ với vốn từ vựng khoảng 300 đến 1.000 từ. Lúc này, bé rất thích nói và hát. Bé biết đặt câu hỏi đơn giản và trả lời câu hỏi. Khi gặp mọi thứ xung quanh, trẻ thích miêu tả mọi thứ.
Đây là những giai đoạn phát triển cơ bản của mọi trẻ bình thường. Nếu con bạn có những bất thường gì so với các bé cùng độ tuổi thì hãy chú ý theo dõi thêm để phát hiện, có hướng dạy trẻ chậm nói sớm để khắc phục cho con.
Nếu con bạn có những dấu hiệu dưới đây cho thấy bé chậm nói hơn so với bạn bè cùng trang lứa thì bạn nên có biện pháp dạy trẻ chậm nói, sớm can thiệp kịp thời tránh để lâu phát sinh những điều không hay.
• Giai đoạn bé sơ sinh: Con bạn không phản ứng gì khi nghe thấy âm thanh hay không phát ra âm thanh đặc biệt nào.
• Giai đoạn 3 – 4 tháng tuổi: Bé ít giao tiếp bằng mắt cũng như ít mỉm cười cũng như gây tiếng ồn ít hoặc không gây tiếng ồn.
• Giai đoạn 4 – 7 tháng tuổi: Bé nhà bạn không phản ứng với âm thanh và những lời nói của mọi người xung quanh. Bé thấy khó khăn khi ngồi và không tương tác với những món đồ vật gần mình và thờ ơ với bố mẹ.
• Giai đoạn 7 – 12 tháng: Bé ít tò mò, không sử dụng ngôn ngữ cơ thể và ít nói cũng như gặp khó khăn khi đứng thẳng, không bò.
• Giai đoạn 12 – 24 tháng tuổi: Khi ở giai đoạn này, bé không bắt chước nói theo mọi người. Bé cũng không thể phát âm được 6 từ khác nhau cũng như không thể hiểu được yêu cầu đơn giản từ người lớn.
• Giai đoạn trên 2 tuổi: Nếu được 2 tuổi rồi mà bé chỉ bắt chước âm thanh hoặc hành động mà không thể nói được các từ, cụm từ. Bé không thể giao tiếp để thể hiện những nhu cầu của bản thân mà chỉ nói được một vài từ lặp đi lặp lại. Bé không thể hiểu những yêu cầu đơn giản của người lớn và ngược lại người lớn không hiểu bé nói gì và muốn gì.
Như vậy, để nhận biết trẻ chậm nói, bạn cần áp dụng cho từng giai đoạn cụ thể. Nếu bạn tinh ý nhận biết sớm trẻ chậm nói càng sớm càng tốt sẽ giúp bạn chủ động dạy trẻ chậm nói kịp thời để giúp đỡ con tốt hơn, không ảnh hưởng tới quá trình phát triển của trẻ.
Cải thiện tình hình trẻ chậm nói sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như khả năng bẩm sinh và nuôi dạy. Vì vậy, cha mẹ cần chú ý con bạn có được kích thích nói đúng mức mọi lúc mọi nơi như ở nhà, ở nhà trẻ hay không. Con bạn có cơ hội trò chuyện để rèn luyện hay không. Sau đây là tổng hợp các cách dạy trẻ chậm nói hiệu quả mà phụ huynh nên chú ý.
Bố mẹ nên tích cực nói chuyện thường xuyên với con hàng ngày dù con không phản ứng hay không thể nói được câu nào. Cố gắng này của bạn có thể giúp con cải thiện khả năng ngôn ngữ, ghi nhớ từ vựng và giao tiếp. Hãy tăng cường nói chuyện với con mọi lúc mọi nơi. Khi đang làm bất cứ việc gì cũng nên mô tả cho bé hiểu.
Cách dạy nói qua hình ảnh là một trong những phương pháp hiệu quả dạy trẻ chậm nói. Ví dụ khi bé thấy hành động hay vật gì thì cha mẹ nên miêu tả bằng 1 vài từ đơn giản để con có thể nhớ từ vựng và học cách phát âm.
Khi dạy trẻ chậm nói, cha mẹ nên theo dõi, quan sát con với những cử chỉ, biểu hiện nhỏ để hiểu xem bé đang muốn gì. Nếu bé nói chuyện, bạn nên trả lời lại để động viên bé nói nhiều hơn.
Phát âm không chuẩn của bé chậm nói là điều tất yếu mà cha mẹ tuyệt đối không được bắt chước những câu đó vì sẽ khiến bé hiểu nhầm là nói đúng và cứ thế áp dụng không thể điều chỉnh cho đúng được. Cách dạy trẻ chậm nói trong trường hợp này là bố mẹ sửa lại những chỗ phát âm sai của con để bé phát âm chuẩn. Bạn thực hiện nhắc đi nhắc lại cách phát âm đúng cho bé nhiều lần sẽ giúp con học theo và tiến bộ hơn.
Dù con bạn chưa biết nói chuyện nhưng việc tiếp xúc với mọi người sẽ tạo cơ hội cho bé gặp gỡ các bé cùng độ tuổi để cho con phát triển giao tiếp và khả năng ngôn ngữ riêng của mình.
Khi trẻ xem điện thoại hay tivi chỉ có tương tác một chiều khiến bé không có cơ hội tập nói. Do đó, trong giai đoạn con tập nói, tập giao tiếp và phát triển ngôn ngữ quan trọng này, bạn nên hạn chế những điều này và cố gắng dành nhiều thời gian để tương tác, nói chuyện với bé.
Một số cách dạy trẻ chậm nói ở trên để các cha mẹ áp dụng vào hành trình giúp đỡ con mình được tốt nhất.
Khi bạn đang áp dụng cách dạy trẻ chậm nói cho con mình thì hãy lưu ý những điều sau đây:
Bạn cũng không nên quá lo lắng vì ở độ tuổi dưới 5 tuổi, khả năng phẫu thuật cho con có nhiều khả quan. Nếu con bạn không thể nghe được hay dùng máy trợ thính.
Bạn cần sử dụng các phương pháp có những tác động vào khu vực này để cải thiện cho con.
Cha mẹ cần xem lại chế độ ăn uống dành cho con đã đảm bảo dinh dưỡng, cung cấp đủ vitamin, khoáng chất cần cho sự phát triển của não bộ hay không. Khi trẻ hấp thu kém sẽ khiến thiếu hụt nhiều chất cần thiết mà bạn cần bổ sung bằng sản phẩm dinh dưỡng ở ngoài đồ ăn.
Khi con bạn bị chậm nói thì không ai khác chính là cha mẹ là những người trực tiếp đóng góp vào thúc đẩy phát triển ngôn ngữ cho bé. Vì vậy, bạn hãy khuyến khích con tập nói ngay từ khi có thể. Bố mẹ cần nói chuyện thường xuyên và đọc truyện, đọc sách cho con nghe hàng ngày. Dạy con nói với hình ảnh trực quan sinh động bằng cách gặp đồ vật hay hành động nào, bạn hãy đọc tên đồ vật hay hành động đó.
Khi con bạn phát âm được một từ nào đó đừng ngại khen ngợi, vỗ tay khuyến khích con. Hãy tập trung nói chuyện với con, đừng lơ là. Khi trẻ chuẩn bị nói, cha mẹ hãy chú ý lắng nghe con.
Khi con chậm nói do yếu tố tâm lý gì đó như việc gia đình tác động tới trẻ, bạn cần đặc biệt quan tâm đến bé hơn để điều chỉnh hoàn cảnh để con có thời gian tự lập và phát triển ngôn ngữ bình thường.
Với những điều trình bày ở trên, bạn dạy trẻ chậm nói đừng nên nôn nóng, đòi hỏi trẻ phải tiến bộ ngay. Điều quan trọng là bạn cần có sự kiên trì với tình yêu thương con bao la sẽ có thể giúp con tiến bộ. Hãy bắt đầu dạy trẻ chậm nói bằng những từ đơn giản và trực quan nhất, liên quan đến những tình huống giao tiếp hàng ngày. Khi dạy, bạn nên có hình ảnh và điệu bộ để giúp con dễ hiểu hơn.
Đặc biệt nếu con bạn không may mắc chứng tự kỷ, cha mẹ càng cần có thái độ nghiêm túc về vấn đề này để giúp con thoát khỏi. Bạn hãy tới bác sỹ khám chính xác và tiếp thu những phương pháp dạy trẻ tự kỷ để áp dụng vào thực hiện cho con mình một cách khoa học và hiệu quả.
Giai đoạn phát triển đầu đời của con trẻ rất quan trọng mà cha mẹ cần có sự quan tâm chú ý đặc biết. Nhận biết những dấu hiệu không tốt trong quá trình phát triển của con mình càng sớm càng tốt sẽ giúp bạn cải thiện tình hình chậm nói của con tốt hơn.
Hy vọng những nguyên nhân và cách dạy trẻ chậm nói ở trên có thể giúp ích cho những cha mẹ đang cần tới để kịp thời can thiệp giúp con của mình có thể phát triển ngôn ngữ bình thường nhé.
Tham khảo thêm:
MỤC LỤC
15/07/2022
13/07/2022
14/06/2022
03/06/2022